از مسئولان آمار از سیل ویرانی
نویسنده : اسدی
خراسان شمالی در فصولی از سال طعمه سیل می شود، سیلاب ها جاری می شوند و به جان و مال مردم خسارت می زنند، کارهای عمرانی انجام شده را می روبند و به داشته های مردم هجوم می آورند، این اتفاق هر سال رخ می دهد و هر سال بدتر از پارسال عملیات بازدارنده ای برای مقابله با آن انجام نمی شود.
با این که دلیل عمده این حوادث در استان مشخص است ولی همچنان این داستان ادامه دارد. اجرایی نشدن عملیات آبخیزداری متناسب با طرح های موجود، شخم و شیار غیر مجاز و خشکسالی ها عامل جاری شدن سیل های پیاپی در استان هستند.
امسال نیز از ابتدای سال تاکنون سیل خسارت هایی را به استان وارد کرده است، در آخرین رویداد سیل 50 درصد از ایلراه های استان را تخریب کرد. به گفته مدیر کل امور عشایر استان، سیل در مناطق ییلاقی بر اثر بارندگی های اخیر 50 درصد از ایلراه های عشایری استان را که مرمت و تیغ زنی شده بود، تخریب کرد.
خسارت وارد شده به ایلراه ها در این سیل بیش از 12 میلیارد و 500 میلیون ریال برآورد شده است. مرمت و بازسازی این مسیرها نیازمند تامین اعتبار است، این به معنای هزینه های مازاد بر دوش منابع مالی استان است، در حالی که می توان با اختصاص به موقع اعتبارات مدیریت بحران و اجرای طرح های آبخیزداری از بروز خسارت های ناشی از سیل جلوگیری کرد.
در حال حاضر با بارش های کوتاه مدت در فصل بهار یا تابستان شاهد جاری شدن رواناب و سیل هستیم که خسارت های زیادی را به همراه دارند، در حالی که با همکاری متولیان بخش آب و تامین اعتبار کافی برای اجرای برنامه های لازم قابل حل است. لازم است بدانید که در حال حاضر عملیات آبخیزداری استان وضعیت مناسبی ندارد به طوری که از 23 درصد مطالعات آبخیزداری انجام شده فقط 8 درصد اجرایی شده است.با استناد به اخبار منتشر شده از ابتدای امسال تاکنون سیل حدود 378 میلیارد ریال به استان خسارت وارد کرده و جاری شدن سیلاب ها موجب وارد شدن خسارت های زیادی به اراضی، محصولات کشاورزی، تأسیسات زیربنایی و آب استان شده است.
در حالی جاری شدن سیل و سیلاب ها نیازمند مدیریت سریع بحران است که این پست در استانداری خراسان شمالی بلاتصدی است و کسی پاسخگوی وضعیت سیلاب و خسارت های آن در استانداری نیست.
یکی از دلایل کنترل نشدن سیلاب ها، اجرایی نشدن پروژه های آبخیزداری استان است؛ پروژه هایی که از اختصاص اعتبارات کافی محروم هستند، موضوعی که معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی به آن اشاره و اعلام می کند: 23 درصد مطالعات آبخیزداری برای استان انجام شده که تنها 8 درصد آن اجرایی شده و این امر به دلیل وضعیت نامناسب اعتبارات آبخیزداری استان رخ داده است به نحوی که در مجموع فقط موفق به انجام 29 درصد از تعهدات مان شده ایم.
دکتر«فرامرز» با بیان این که اعتبارات آبخیزداری از دو محل ملی و استانی تأمین می شود، ادامه می دهد: تخصیص این اعتبارات کم است و با این که هر سال از محل اعتبارات بحران هم طرح های آبخیزداری منابع طبیعی مصوبه دارند اما تخصیص آن صفر است، بر همین اساس سال گذشته از این محل یک میلیارد تومان برای این طرح ها مصوب شد که تخصیصی نداشت.
وی در بخشی از سخنان خود به عوامل ایجاد سیل و سیلاب اشاره و اعلام می کند: چند عامل باعث ایجاد سیل و سیلاب می شوند.
اولین عامل تخریب سرزمین و ورود انسان به طبیعت است، پوشش گیاهی به عنوان یکی از عوامل نگهدارنده آب در زمین عامل اصلی کنترل سیل است و با از بین رفتن پوشش گیاهی با کوچک ترین بارشی سیلاب ها جاری می شوند.
وی اضافه می کند: در کشور ما به ویژه در خراسان شمالی در سال های سخت و کمبود بارش و خشکسالی افزایش تقاضا منجر به فقر پوشش گیاهی شده است بنابراین در بسیاری از موارد در بهار و تابستان که بارندگی ها با شدت بیشتر در زمان کوتاه اتفاق می افتد منجر به وقوع سیلاب می شود.
وی می افزاید: رودخانه ها به شکل طبیعی در سال های متمادی در اندازه، دبی، شیب، فرسایش و رسوب به تعادل می رسند اما انسان ها از طریق تجاوز به حریم رودخانه ها، کاهش عرض و کشت در بستر آن ها این تعادل را به هم می زنند بنابراین با وقوع بارش کسانی که به حریم رودخانه ها تجاوز کرده اند، آسیب می بینند.
وی با بیان این که قوانین بازدارنده برای تجاوز به حریم رودخانه ها وجود دارد، ادامه می دهد: در بحث حریم و بستر رودخانه ها مطالعه نشده است تا بستر و حریم آن ها شناسایی شود و با مراجعه به قانون از تجاوز به حریم رودخانه ها جلوگیری شود.
وی با بیان این که شناسایی بستر و حریم رودخانه ها در حال انجام است اما هنوز تکمیل نشده، اظهارمی کند: راه حل جلوگیری و کنترل سیلاب حفظ بستر رودخانه هاست پس اجازه بدهیم رودخانه ها شکل طبیعی شان را حفظ کنند زیرا این امر یکی از عمده مشکلاتی است که در مورد سیلاب با آن مواجه هستیم.
خسارت سیل به بخش کشاورزی استان یکی از خسارت های عمده ای است که همزمان با جاری شدن سیلاب ها در استان اتفاق می افتد. می توان گفت کشاورزی استان یکی از مواردی است که آسیب های جدی را متحمل و غرامت های آن دیر پرداخت می شود.
در همین باره، رئیس اداره مدیریت بحران جهاد کشاورزی خراسان شمالی با بیان این که وضعیت اعتباری مدیریت بحران جهاد کشاورزی بسیار نامناسب است، می افزاید: با این که امسال طرح های خشکسالی تهیه شده اما هنوز خبری از اعتبارات نیست، در سال های گذشته با این که مدیریت بحران اعتبارات مصوب داشته اما هیچ گونه تخصیصی نداشته است.«نامور» با بیان این که از ابتدای امسال تاکنون سیل 19 میلیارد و 500 میلیون تومان به بخش کشاورزی خسارت وارد کرده است، ادامه می دهد: بیشترین خسارت ها در بخش مانه و سملقان بوده و علاوه بر خسارت های ناشی از سیل، تگرگ نیز خسارت هایی داشته است.