نخستین گام در حل  مشکلات حمل و نقل شهری

مدت زمان زیادی نیست که از انتخاب شورای شهر و شهرداران شهرهای کشور می گذرد و افراد جدیدی در این تصدی قرار گرفته اند؛ افرادی با تخصص های مختلف و صاحب نظر در حوزه تخصصی. گاهی شنیده شده است پروژه های عمرانی و زیرساختی و به خصوص حمل و نقلی در شهرها چه بسا با هزینه بالا آغاز می شود و پس از گذشت مدت زمانی از آغاز عملیات و حتی پس از بهره‌برداری گمانه زنی هایی از سوی کارشناسان و مسئولان امر در خصوص اجرای نامناسب و حتی جانمایی نادرست آن مطرح می شود.

این مسئله به این دلیل اتفاق می افتد که در بعضی اوقات، مدیران شهری، فارغ از هرگونه تحلیل مسئله و هدف گذاری و تعریف میزان کارایی، اقدام به اجرای پروژه های مختلف زیرساخت حمل و نقلی و عمرانی می کنند.این موضوع در علم پزشکی  مانند آن است که بدون داشتن جواب آزمایش برای تعیین نوع میکروب، اقدام به تجویز آنتی بیوتیک کنیم. از این رو معلوم نیست که بتوانیم بر بیماری پیروز شویم یا نه. در بحث حمل و نقل نیز شهرها همچنان در التهاب مسائل حمل و نقلی خود باقی می مانند، شاید هم در این بین بیماری نیز مزمن تر شود.روش هایی از قبیل تحلیل اطلاعات و آمار تردد، آمار تصادفات، نظرسنجی از شهروندان و به خصوص دست اندرکاران بخش حمل و نقل و نیز نگاهی به آینده با مد نظر قرار دادن مدل های عرضه و تقاضای حمل و نقل ما را به سوی مسائل و مشکلات حمل و نقل شهری رهنمون می کند، همچنین پی بردن به ارتباط بین ارزش های جامعه هدف های کلی و میزان ارزیابی از آن ها یاریگر ما در شناخت مسائل و مشکلات حمل و نقل شهری است. حالا نوبت به آن می رسد که با اجرای پروژه های مناسب، وضعیت شهر را بهبود بخشیم. برای حل این موضوعات باید با ساخت مدل های عرضه و تقاضای حمل و نقل شهری تعیین کنیم که هر اقدام یا پروژه ای که در سطح شهرها در دست مطالعه و یا شروع اجراست تا چه اندازه بر میزان کارایی اثرگذار است.

در غیر این صورت مصداق آن مثال یاد شده در بالا می شویم که برای رفع درد مقطعی یک دارو به بیمار می دهیم بدون آن که بیماری وی را تشخیص دهیم یا از میزان اثر آن دارو بر نوع بیماری اطلاعی داشته باشیم.

متأسفانه با توجه به بالا بودن هزینه های ایجاد سیستم های زیرساختی حمل و نقل و طولانی بودن مدت زمان اجرا و بهره برداری از آن ها، اگر پس از این مدت و صرف هزینه دریابیم پروژه ای مانند تقاطع هم‌سطح یا غیر هم‌سطح را در جایی نامناسب ایجاد کرده ایم یا با صرف این هزینه می توانستیم پروژه های دیگری را پیش بریم بسیار دیر خواهد بود.در پایان به این نتیجه دست می یابیم که تعریف مسائل شهری نخستین گام در حل  مشکلات حمل و نقل است و هدف از انجام مطالعات حمل و نقل در شهرها برطرف کردن این مسائل و مشکلات است. بنابراین برای انجام هر مطالعه ای در ابتدا باید مسئله را تعریف کرد تا به دنبال آن اهداف تعیین شوند. برای آن که معلوم شود در پایان کار چقدر به هدف های تعیین شده نزدیک شده و به چه میزان از آن ها دست یافته ایم  باید برای هر هدف میزان کارایی های آن را تعریف کنیم.

هادی رباطی

کارشناس ایمنی و حمل و نقل