چراغ کم سوی انجمن‌های علمی دانشگاهی
با آغاز فعالیت های دانشگاه ها دوباره فصل رونق انجمن های علمی هم فرا رسیده است اما با نگاهی به فعالیت های این انجمن ها می توان دریافت که انجمن های علمی به کارکردهایی که برای آن ها هدف گذاری شده است نرسیده اند و به اذعان متولیان با نقطه مطلوب و آرمانی فاصله دارند.
رونق گرفتن فعالیت انجمن های دانشجویی الزاماتی را می طلبد که در استان نوپای ما به تدریج در حال فراهم شدن است اما به نظر می رسد نگاهی که به این انجمن ها در برخی از دانشگاه ها وجود دارد نوعی رفع تکلیف و ارائه عملکرد است در حالی که هدف از ایجاد انجمن ها تقویت بنیه علمی دانشگاه ها و ایجاد بازوانی توانمند برای پیوند علم و مهارت و پژوهش است. اگر چه انجمن علمی را تشکلی تعریف می کنند که در آن دانشجو به شکل فوق برنامه فعالیت می‌کند اما در واقع انجمن محملی است برای اجرای برنامه‌هایی که در قالب کلاس‌های آموزشی دانشگاه نیامده است اما لازمه دوره دانشجویی است.
یکی از دانشجویان رشته گرافیک دانشگاه اشراق می گوید: تمرین کار گروهی و کسب مهارت های رفتاری از مهمترین مواردی بود که در انجمن گرافیک و معماری دانشگاه آموختم. سپیده رمضانی می افزاید: به بسیاری از کارکردهایی که برای انجمن های علمی تعریف شده نمی توان رسید زیرا نگاه اساتید به انجمن های علمی عمقی نیست و برخی اساتید این انجمن ها را جدی نمی گیرند. وی خاطرنشان می کند: دانشگاه نیز این نگاه را دارد و برای ما مدت ها طول کشید تا خود را اثبات کنیم اما نتیجه ای که گرفتیم مهارت هایی بود که کسب آن ها در کلاس درس ممکن نبود و باید این مهارت های فوق برنامه را در جایی به جز کلاس می آموختیم.
یکی دیگر از دانشجویان نیز می گوید: با حضور در انجمن علمی، نقد و مناظره را یاد گرفتم اما این روزها بازار انجمن های علمی رو به راه نیست و گاهی دیده ایم که حضور یک فرد را در یک انجمن نشان دهنده دیدگاه آن انجمن می دانند و از سویی گاهی بودجه‌ای که به ما می دهند آن قدر کم است که در عمل هیچ کاری نمی شود با آن بودجه و اعتبار انجام داد.
یکی از دانشجویان با تاکید بر این که فعالیت انجمن‌های علمی در دانشگاه ها ارزش گذاری نشده است، می گوید:دانشجو در انجمن‌های علمی هر چند فعال باشد ولی کارش به چشم نمی‌آید و مسئولان دانشگاه ها اولویت را به کلاس درس می‌دهند نه انجمن‌های علمی.
عمرانی می افزاید:برخی از انجمن‌های علمی نمی‌توانند مطابق با آیین‌نامه‌های وزارت علوم کار کنند در حالی که یکی از اهداف شکل‌گیری این انجمن‌ها این است که یک سری درس‌هایی که ارائه نمی‌شود و نیاز دانشجو است، در آن ها ارائه شود. دبیر یکی از انجمن های علمی دانشگاه آزاد هم می گوید: دانشگاه برای برگزاری برخی کارگاه‌ها به ما کمک نمی‌کند و ما مجبوریم برای تامین هزینه‌های برخی از کارگاه‌ها، مبلغی تحت عنوان ورودی از دانشجویان بگیریم که ممکن است هر دانشجویی توانایی مالی برای شرکت در آن کارگاه ها را نداشته باشد.
وی با بیان این که جلسات بررسی مشکلات انجمن‌های علمی از سوی مسئولان دانشگاه مرتب برگزار نمی‌شود، تصریح می کند: انجمن‌های علمی جایی برای رشد و تعالی دانشجویان هستند و فعالیت در انجمن‌های علمی نحوه تعامل با محیط را به دانشجویان می‌آموزد.یک کارشناس فرهنگی هم در مورد فعالیت های انجمن های علمی دانشگاه ها می گوید: محورهای فعالیت انجمن‌های علمی به صورت دقیق در آیین نامه انجمن‌های علمی آمده است و به عنوان نمونه می‌توان به چاپ نشریه، برگزاری اردوها و بازدیدهای علمی و فرهنگی، مسابقات و جشنواره‌های علمی و فرهنگی، همایش‌های علمی و نشست‌های تخصصی،دوره‌های مهارت آموزی و اندیشه ورزی، تشکیل گروه‌ها و هسته‌های علمی و برگزاری جلسات مناظره و نقد علمی اشاره کرد.
وی خاطرنشان می کند: فعالان انجمن‌های علمی قبل از این که نیاز باشد از سوی دانشگاه ها امتیازی بگیرند بهره لازم را از فعالیت ها با کسب برخی مهارت ها می برند و به دلیل تعامل‌شان با اساتید داخل و خارج از دانشگاه ها و مشارکت در برنامه‌های علمی، رزومه خوبی به دست می‌آورند. وی ادامه می دهد: این رزومه معمولاً زمینه‌ساز ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر، تقویت بنیه علمی و اشتغال بعد از تحصیل خواهد بود. مشارکت در فعالیت‌های انجمن های علمی شور و انگیزه دانشجویان را در دوره تحصیل دو چندان و افق دیدشان را وسیع‌تر می کند و دستاوردهای تألیفی خوبی را به ارمغان می‌آورد.
برای رونق فعالیت های انجمن ها، باید به دنبال ایجاد پیوند میان انجمن های علمی دانشجویی و انجمن های علمی اساتید بود. وی راه اندازی سایت برای انجمن های علمی، استفاده از فضای مجازی، حمایت از طرح های دانشجویی، ارزش گذاری برای فعالیت های علمی و دبیران انجمن‌ها، اعتماد به دانشجویان و اساتید مشاور و قرار دادن فضا در اختیار انجمن های علمی توسط دانشکده ها را از مواردی اعلام می کند که به توسعه انجمن های علمی کمک و هویت بخشی به انجمن‌ها را یکی از مهمترین مواردی بیان می کند که باید انجمن های علمی به آن بپردازند و می گوید: از فعالیت های علمی برخی انجمن ها به دلیل بی توجهی کاسته می شود.
مسئول انجمن های علمی دانشگاه بجنورد هم در این باره می گوید: انجمن علمی مطلوب انجمنی است که همانند یک پل بین دانشگاه و دنیای حرفه‌ای عمل کند.
دکتر طالبی می افزاید: در چنین شرایطی دانش‌آموخته مطلوب برای کارفرمایان، فردی است که سابقه فعالیت در انجمن‌های علمی دانشجویی را داشته باشد و نتیجه چنین شرایطی رونق بیش از پیش و اقبال دانشجویان به فعالیت در انجمن‌های علمی دانشجویی خواهد بود.
دکتر طالبی تصریح می کند: در واقع شاخص موثر و موفق بودن یک انجمن علمی میزان اقبال دانشجویان برای فعالیت داوطلبانه در آن انجمن است. این شاخص میزان اثرگذاری فعالیت‌ها و قدرت مدیریت شورای مرکزی انجمن علمی را نیز گواهی می‌دهد.
وی با بیان این که فعالیت در انجمن‌های علمی با بیشترین اقبال از سوی دانشجویان مواجه است می گوید: بیشترین تعداد مجوز صادر شده در دانشگاه‌ها برای فعالیت‌های دانشجویی به انجمن‌های علمی اختصاص دارد. علاوه بر این، انجمن‌های علمی نیز سهم عمده‌ای در فضای دانشگاه ها ایفا می کنند.