آغاز سال تحصیلی جدید برای بسیاری از دانشجویان با دغدغه دوری از خانواده همراه است. برای بسیاری از آن هایی که هیچ گاه دوری از خانه و خانواده را تجربه نکرده اند زندگی در خوابگاه، در کنار عده ای دیگر بدون امکانات کافی و در حالی که باید با خرده فرهنگ های مختلف کنار بیایند و برخی از شرایط را تحمل کنند  دغدغه ای است که حتما  در دور و بر  دیده ایم و دانشجویانی بوده و هستند که برای تحصیل به شهر دیگری مهاجرت کرده اند. در نگاه اول شاید زندگی دانشجویی مملو از خاطرات شیرین و کسب تجربه‌های دلنشین باشد، اما زندگی در خوابگاه ها گاهی سخت می شود تا آن جا که باید رفتارهای متفاوت را تحمل کرد.

اگرچه عوامل زیادی در شکل گیری انواع ناملایمات در خوابگاه نقش دارد اما باید این را پذیرفت که این زندگی آستانه تحمل را هم بالا می برد و البته ممکن است  دانشجویان را تا آستانه برخی آسیب های روحی و روانی هم  پیش ببرد.

باید تحمل کنی

از سمنان به بجنورد آمده است و به سختی حاضر می شود از زندگی در خوابگاه بگوید اما شروع به درددل که می کند حرف هایی می زند که باید به آن ها توجه کرد.

غزاله می گوید: برخی از دانشجویان چارچوب های زندگی گروهی را نمی دانند و از رعایت نظم و بهداشت و حق و حقوق هم اتاقی و هم خوابگاهی خود اطلاعی ندارند یا اگر اطلاع دارند نسبت به آن بی توجه هستند. او  می افزاید: بسیاری از اوقات وسایل گم می‌شوند و درس خواندن در زمان امتحانات سخت است، چرا که تناسبی بین روزهای امتحانی دانشجویان وجود ندارد. از سوی دیگر، در خوابگاه دانشجویان از هر قشری هستند و اعتماد به افراد به سختی صورت می‌گیرد.او می افزاید: بزرگ‌ترین مشکل در خوابگاه وجود فرهنگ‌های مختلف است و تو باید با آنها کنار بیایی و مشکلات را تحمل کنی. این مسئله منجر به ایجاد هرج و مرج و بی نظمی بین افراد می‌شود. او ادامه می‌دهد: مسئولیت‌های سنگین، دوری از زندگی شخصی، وجود افراد غیر قابل اعتماد و حتی گاهی انحرافات اخلاقی برخی ها، مشکلات زندگی در خوابگاه را دو چندان می‌کند.

افسردگی و استرس

پروانه دانشجوی ترم 4 است و با وجود این که باید به زندگی در خوابگاه عادت کرده باشد اما هنوز هم با مشکلاتی دست  به گریبان است که به گفته خودش ترم قبل او را دچار افسردگی کرد.

وی تصریح می کند:خودخواهی برخی افراد خوابگاهی و ناسازگاری برنامه‌های دانشجویان از مشکلات عمده زندگی گروهی است. البته نظافت سرویس‌های بهداشتی و  همچنین کیفیت پایین غذاها هم در زمره مشکلات خوابگاهی قرار دارد. او درباره تطبیق دانشجویان با زندگی گروهی ادامه می‌دهد: من سعی کردم به دیگران کاری نداشته باشم، با برنامه‌های خودم جلو بروم و نگذارم کسی در کارهایم دخالت کند اما گاهی این کار سخت می شود و روزها حسرت یک دل سیر خواب با آرامش را دارم که از رعایت نکردن اصول زندگی گروهی و نبود آموزش برای کسب مهارت کافی در تعامل با دیگران سرچشمه می گیرد.

مزایای زندگی در خوابگاه

محمد به مزایای زندگی گروهی دانشجویان اشاره می‌کند و می‌گوید: زندگی گروهی باعث می‌شود که خود را با اخلاق و عقاید مختلف وفق دهی و این مسئله منجر به اجتماعی شدن می‌شود، حس سازگاری با محیط را بالا می‌برد و یاد می‌گیری که به جای مشاجره راه‌های ارتباط برقرار کردن با دیگران را امتحان کنی.

تجمیع خرده فرهنگ ها

سجاد ۲۲ ساله، ساکن کرج و دانشجوی ترم 2 رشته مکانیک است. او درباره مشکلات زندگی در خوابگاه می‌گوید: یکی از مشکلات کلی در خوابگاه وجود اخلاق و فرهنگ‌های مختلف است، چون معمولا در اتاق‌ها تعداد افراد ساکن زیاد است که باید با آنها کنار آمد تا به آدم سخت نگذرد. رعایت نکردن نظافت فردی و عمومی هم جای خود را دارد که باید این شرایط را تحمل کرد و البته باید خوابگاه ها ساز و کاری قانونمند برای مدیریت داشته باشند که متاسفانه در حد کنترل رفت و آمد است.

نداشتن مهارت های زندگی گروهی

یک روان شناس و استاد دانشگاه  با اشاره به رواج «سندروم خوابگاهی» در بین دانشجویان بیان می کند: این بیماری یکی از مشکلاتی است که دانشجویان خوابگاهی به آن دچار هستند.«سهرابی» ادامه می دهد: سلامت روحی و روانی دانشجویان مولفه‌ها و ابعاد مختلفی دارد و نهادها و سازمان‌های مختلفی متولی آن هستند و می‌توانند در رشد یا افول آن تاثیرگذار باشند.

وی با اشاره به بیماری هایی مانند اختلال خواب، هوش هیجانی و ناهنجاری‌های اخلاقی می گوید: این موارد از جمله مواردی است که بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته در میان دانشجویان خوابگاهی دانشگاه‌های کشور، می‌تواند عامل بحران‌های روحی و روانی باشد.

مدیر گروه روان شناسی دانشگاه پیام نور و  رئیس سازمان نظام روان شناسی استان در این مورد بیان می کند: برخی دانشجویان خوابگاهی با  اضطراب، استرس و اختلالاتی مواجه می شوند که نمی توان به آن نام سندروم داد.

دکتر جهانگیری در ادامه می افزاید: مشکلات دختران و پسران تفاوت هایی با هم دارد و گاه آسیب هایی مانند اعتیاد  و روابط ناسالم هم از خوابگاه ها آغاز می شود و مصرف دخانیات را می توان مثال زد اما در استان ما بخش اعظم دانشجویان خوابگاهی از شهرستان های خود استان هستند و همین موضوع منجر به کاهش این موارد شده است.

 وی نبود آموزش های مناسب و مهارت های زندگی گروهی را یکی از مهمترین علت های آسیب هایی مانند اختلالات روانی بیان می کند و می افزاید:   سازمان نظام روان شناسی استان در این مورد برنامه های مختلفی را اجرا کرده است که همچنان ادامه دارد و این برنامه ها که در دانشگاه ها هم برگزار می شود به دانشجو کمک می کند تا بهتر بتواند برخی مشکلات خود را در رابطه با زندگی گروهی مدیریت کند.

وی تصریح می کند: با وجود برخی از  پژوهش هایی که  انجام شده هنوز نتوانسته ایم در مورد اختلالات و آسیب های فردی و گروهی و روحی و روانی عدد و درصد بدهیم.