این روزها از خانه هایی  که در آن ها  دار قالی  خودنمایی می کرد و  رج زنی و گره هایی که تار و  پود  قالی را در هم  می تنید خبری نیست.  بافندگانی که روزگاری شهره  عام و خاص بودند یک سالی می شود که کنج  عزلت گزیده اند و به واسطه خزان بازار فرش دوروی ابریشم ترکمن مجبور شده اند برای امرار معاش به کشاورزی روی بیاورند. به اعتقاد کارشناسان رکود بازار فرش و قطع بیمه بافندگان موجب شده است تا کاهش50 درصدی را در تولیدات شاهد باشیم و یک دهم  بافندگان از فعالیت در این عرصه کناره گیری کنند.

کناره گیری بافندگان 

 فرش دوروی ابریشم ترکمن که شهرت جهانی دارد و زمانی سهم  به سزایی در  اقتصاد  منطقه داشت، حال و روز خوبی ندارد،  به گفته  «یزدانی» نماینده تولیدکنندگان فرش ترکمن در استان از ابتدای  سال  گذشته به واسطه رکود در بازار فرش یک دهم  بافندگان فرش دوروی ابریشم در بجنورد، راز و جرگلان  و مانه و سملقان از فعالیت در این عرصه کناره گیری کردند. این تولیدکننده فرش دوروی ابریشم نبود برندی با نام خراسان شمالی و توجه نکردن به سلیقه بازار و عرضه کم  قالیچه های مشابه  و جفت را از مشکلات عمده در این عرصه ذکر می کند و می افزاید: راه اندازی مجمع خبرگان فرش دستباف و انتشار مجله تولید فرش جرگلان و معرفی تولیدکنندگان و محصولات آن ها در استان و ارائه آن به خارج از کشور از  اقداماتی است که در سال  جاری برای رونق صنعت فرش در دست انجام است.

کاهش 40 درصدی قیمت فرش

یک کارشناس فرش به وضعیت نابه سامان فرش دوروی ترکمن اشاره می کند و بر این باور است که  طی 2 سال اخیر  با توجه به رکودی که در بازار فرش حاکم بوده  قیمت آن به حدی رسیده است که تولید آن برای بافنده مقرون به صرفه  نیست به طوری که سال گذشته  فرش دویدوخ یکی از بدترین سال های خود را  سپری کرد.

 «احراری» ادامه می دهد: فرشی که می توانست سودآوری و دستمزد خوبی  برای بافندگان داشته باشد امروز 40 درصد از قیمت آن  و به همان نسبت از دستمزد بافنده کاسته شده است.

وی  بیان می کند: اگر قرار باشد در روی همین پاشنه بچرخد فعالیت در این عرصه برای بسیاری از بافندگان، توجیه اقتصادی ندارد و امیدواریم امسال با گشایش در بازارهای جهانی و کاهش  سیاست های انقباضی در کشور  شاهد  رونق بازار فرش باشیم.

ایستگاه تامین  مواد اولیه 

وی  وجود واسطه ها را که اکثرا در استان  مطرح می شود  به عنوان   مشکل اصلی  در این راستا نمی پذیرد و معتقد است که بافنده نمی تواند مستقل کار کند و تجربه نشان داده است که وقتی بافنده، خود اقدام به خرید مواد  اولیه می کند، جنسی که تهیه می کند، نامرغوب است.وی اظهارمی دارد: یکی از کارهایی که مرکز ملی فرش باید انجام دهد ایجاد ایستگاه های تامین مواد اولیه مرغوب است تا با حمایت از افراد علاقه مند و سرمایه گذار مواد اولیه مرغوب را در  دسترس تولید کنندگان قرار دهند.وی  بیان می کند: هر چند آمار رسمی  برای تولید  فرش دوروی دویدوخ وجود ندارد اما در تولید فرش دوروی ابریشم با 50 درصد کاهش  روبرو هستیم  که به  دلیل  قطع بیمه بافندگان و رکود بازار فرش اتفاق  افتاده است.

«احراری» وظیفه مرکز ملی فرش، سازمان صنعت و معدن و استانداری و دستگاه های متولی را ایجاد  ایستگاه های تامین  مواد اولیه  می داند  و معتقد است که در کنار آن اتحادیه صنف بافندگان هم وظیفه  دارد  که از ورود  مواد اولیه نامرغوب جلوگیری  و با افرادی که مواد اولیه نامرغوب را در اختیار بافندگان قرار می دهند، برخورد کند.

فرش، فرزند ناتنی صنایع دستی 

در این میان  یک کارشناس صنایع دستی  با بیان این که متاسفانه صنایع دستی در حوزه  فرش به ویژه  فرش ابریشم دخل و تصرفی ندارد، می گوید:  سازمان  صنعت، معدن  و تجارت در حوزه فرش  دوروی ابریشم آماری از تعداد بافندگان ارائه می دهد که  با آمار  واقعی فرسنگ ها  فاصله دارد و به جرأت می توان گفت  که تعداد بافندگان  به 20 نفر هم نمی رسد.وی که حاضر به درج  نام خود در این گزارش نیست، می افزاید:  نشان دادن  فضای گل و بلبل دردی دوا نمی کند و مسئولان باید به  ارائه آمار واقعی از  وضعیت  موجود بپردازند، زیرا ما بافندگانی داریم که در دیگر استان ها فعالیت می کنند.

وی به حلقه مفقوده تولید مواد اولیه اشاره  می کند و آن را یک مشکل اساسی می داند و اظهارمی دارد:  بیشتر مواد اولیه فرش استان از  دیگر استان ها تامین می شود، در حالی که خودمان می توانیم تولید کننده مواد اولیه مرغوب و شاهد ارائه تولیدات با قیمت مناسب و رقابت  با تولیدات  دیگر استان ها باشیم. این کارشناس صنایع دستی  از فرش به عنوان فرزند ناتنی و جامانده  در حوزه صنایع دستی   یاد می کند  و می افزاید:  سازمان  صنعت، معدن و تجارت با توجه به گستردگی فعالیت هایش جایگاه مطلوبی برای تولید فرش نیست و پراکندگی  حوزه ها  سبب شده است  تا تولیدکننده  سردرگم شود و نداند که از چه  دستگاهی انتظار حمایت داشته باشد.

آمار نداریم

 در این رابطه رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی  با بیان این که به تفکیک آماری در  خصوص  بافندگان فرش دوروی ابریشم  نداریم و چنین آماری را هم اعلام  نمی کنیم، تعداد کل بافندگان  فرش را 23 هزار نفر  عنوان می کند.«عباس پور» با  توجه به رکود بازار  فرش و ریزش بافندگان ، بر این باور است که در حوزه بافندگان فرش ریزش چندانی نداشتیم.

وی بیان می کند: 2 سالی می شود که رایزنی هایی با بخش خصوصی برای تامین  مواد  اولیه  مرغوب داشتیم  اما رغبتی از سوی  بخش  خصوصی وجود نداشته است.

کاهش 10 درصدی  تولید  در  راز و جرگلان 

کارشناس صنعت و معدن نمایندگی اداره صنعت و معدن راز و جرگلان هم  به 3 هزار بافنده فرش که دارای کارت صنعتگری هستند، اشاره می کند و می گوید: با توجه به تعداد معدود  450 نفری بیمه شدگان در تعداد بافندگان منطقه شاهد ریزش نبوده‌ایم.

به گفته «قدیمی»  طبق بررسی های میدانی، با توجه به رکود بازار فرش، کاهش چندانی را در تولید در  منطقه  راز و جرگلان شاهد نبودیم و این کاهش به 5 تا 10 درصد می رسد. 

 وی ادامه می دهد: با  وجود مشکلات،  بافندگان  به فعالیت خود در این عرصه ادامه می دهند، زیرا تنها راه امرار معاش آن ها از این طریق است.وی ایجاد اتحادیه صنفی فرش را از فعالیت های در دست اقدام عنوان و تصریح می کند: برای  دسترسی آسان بافندگان به مواد اولیه مرغوب، صحبت هایی با بافندگان انجام شده و افرادی که مواد اولیه  مرغوب را می توانند به بافندگان  ارائه دهند  شناسایی و معرفی شدند.