پایانه جدیدمسافربری ،فراموش شده در گذر زمان
یک مسئول: ساخت همزمان سه پایانه غیرمتمرکز در بجنورد از ابتدا مطرح نبود
نویسنده : بهروز
اگر ماشین زمان داشتیم و با آن به گذشته های دور بر می گشتیم و با مردم آن زمان همراه می شدیم، می توانستیم رنج مسافرت را دریابیم. مسافرت با پای پیاده و یا اسب و استر، سخت و خطرناک بود و در آن زمان از اتوبوس و هواپیما و کشتی خبری نبود و بعدها که مسافرت آسان تر شد مردم توانستند با وسایل نقلیه عمومی راحت تر و بهتر سفر کنند و در این هنگام بود که ساخت پایانه های متمرکز در کشور آغاز شد. تا 25 سال قبل هنوز جمعیت بجنورد آن قدر زیاد نشده بود که احتیاج به پایانه مسافربری داشته باشیم و با آغاز ساخت پایانه فعلی، بسیاری از صاحب نظران افق این پایانه را تیره و تار می دیدند، اما برخلاف نظر آن ها این پروژه ساخته و پس از مدتی به وضعی دچار شد که مسئولان را وادار کرد تا به فکر ساختن پایانه جدیدی باشند و عاقبت 6 سال قبل استارت آن زده شد.
جانمایی مناسب مهمترین بستر برای ساخت پایانه جدید بود و بر همین اساس در چند نقطه از شهر زمین دیده شد و سپس زمینی در جوار روستای «لنگر» به ساخت پایانه اختصاص یافت و ساخت آن هم آغاز شد. اگرچه این آغاز پایانی نداشت و پس از یک سال و با وجود هزینه کرد یک و نیم میلیارد تومان این پروژه متوقف شد.
علت توقف پروژه جانمایی نامناسب بود و از آن زمان تاکنون ساخت پایانه در پیچ و خم هایی مانده که هنوز هم تأمین زمین مهم ترین آن است.
پایانه متمرکز و مشکلات آن
اگر چه ساخت پایانه های متمرکز در حال حاضر در بسیاری از کشورها منسوخ شده است اما با توجه به فرهنگ حاکم بر کشور و استان ساخت پایانه هنوز هم در بسیاری از شهرستان ها از خواسته های مردم است. در عین حال پس ازساخت پایانه بجنورد تا مدت ها مردم برای رفتن به مراکز استان های هم جوار ترجیح می دادند در خروجی های شهرها به انتظار اتوبوس بایستند به جای این که به پایانه مسافربری مراجعه کنند.
یک کارشناس ارشد شهرسازی و معماری با اشاره به این موضوع می گوید: یکی از مشکلاتی که موجب می شود تا یک پایانه کارکرد خود را از دست دهد جانمایی نا درست است. مشکلی که در مورد پایانه فعلی وجود داشت و همین موضوع موجب می شد تا افرادی که قصد مسافرت به مشهد و تهران را دارند از پایانه استفاده نکنند. « افروز دهقان» ادامه می دهد:پایانه ها نقشه های تیپ دارند که از سوی سازمان حمل و نقل به شهرداری ها ارائه می شود و در پایانه فعلی هم این نقشه اجرا شد اما به علت این که این پایانه در محل خوبی واقع نشده بود مورد استقبال قرار نگرفت. وی ادامه می دهد: بیشتر مسافرت های مردم به سمت مشهد و تهران است و متأسفانه این محل از هر 2 خروجی شهر فاصله داشت و همین موضوع باعث شد تا بسیاری از مردم به جای مراجعه به شرکت ها و گرفتن بلیت در خروجی های شهر منتظر عبور اتوبوس ها باشند و اگر چه این فرهنگ غلط عمومیت یافته بود اما اکنون وضعیت نسبت به قبل خیلی بهتر شده است.
وی در توضیح این مطلب بیان می کند: استقرار ادارات و گسترش شهر موجب شده است تا دوری از پایانه اکنون به چشم مردم نیاید و از سویی فرهنگ سازی هم از عوامل دیگر استفاده مردم از پایانه است.
وی بابیان این که محل کنونی پایانه اکنون مناسب شده است و 20 سال قبل این چنین نبود بیان می کند: در جانمایی پایانه ها باید افق آینده شهر در نظر گرفته و سمت توسعه شهر به درستی دیده شود و با توجه به کارشناسی های دقیق محل مناسبی برای پایانه ها در نظر گرفته شود.
وی ادامه می دهد: در بجنورد این اتفاق نیفتاد و شهر در همه جهات گسترده شد به طوری که اکنون صرف نمی کند تا برای استفاده از اتوبوس و مسافرت های بین شهری مردم هزینه ای برای تردد متقبل شوند که به راحتی می توانند آن را حذف کنند.
«دهقان»تصریح می کند: در جانمایی پایانه مسافربری جدید در روستای لنگر هم این اتفاق افتاد و اگرچه به نظر من این محل با توجه به افق شهر و عبور کنارگذر شمالی از آن سمت بهترین محل برای ساخت پایانه متمرکز است، اما باید توجه داشت که ساخت پایانه های متمرکز در کشور، هم اکنون منتفی است و سعی می شود در مراکز استان ها پایانه های غیر متمرکز کوچک در چندین نقطه از خروجی های شهر ساخته شود. وی اضافه می کند: پایانه فعلی هم اکنون به بهترین ظرفیت خود دست یافته و محل کنونی آن نیز خوب است و انتقال آن ضروری به نظر نمی رسد و با ساخته شدن پل 19 مهر، ترافیکی که در این منطقه وجود داشت دیده نمی شود و مردم به راحتی می توانند به پایانه رفت و آمد داشته باشند.
راه حل مشکل
اگر چه هم اکنون ایجاد یک پایانه در خروجی بجنورد مد نظر مسئولان قرار دارد اما آیا این اقدام می تواند نیازهای شهر را پوشش دهد؟
یک کارشناس ترافیک در این مورد می گوید: پایانه های مسافربری باید در مکانی ساخته شود که دسترسی به آن برای مسافران آسان باشد.
«جعفر سعادتی» خاطرنشان می کند: ساخت پایانه در یک نقطه این نیاز را پاسخ نمی دهد و این در حالی است که تصمیم گیری های غیر کارشناسانه برای احداث پایانه منجر به این شد تا مرکز استان از داشتن یک پایانه مناسب محروم بماند در حالی که با ساخت یک پایانه استاندارد می توان کاهش آلودگی زیست محیطی، ترافیک و حوادث ناشی از ادغام ترافیک درون و برون شهری را شاهد باشیم.
وی در ادامه به گزارشگر ما می گوید: توسعه پایانه های مسافربری متناسب با رشد جمعیت از جمله اهداف مسئولان استان برای ساخت پایانه جدید مسافربری بجنورد است و مکانی که 3 سال پیش برای احداث پایانه جدید در نظر گرفته شد، به دلیل فاصله زیاد از شهر پس از پی ریزی، مورد انتقاد برخی از مسئولان قرار گرفت و در نتیجه پروژه متوقف و مقرر شد، جانمایی جدیدی برای آن در نظر گرفته شود که هنوز هم پس از 6 سال از متوقف شدن پروژه، اجرایی نشده است.وی تصریح می کند: هم اکنون عبور و مرور اتوبوس های برون شهری موجب شده است تا ترافیک برون شهری هم به داخل شهر منتقل شود و این در حالی است که روزانه شاهد وارد و خارج شدن بیش از 40 اتوبوس به داخل شهرهستیم و همین امر موجب می شود تا علاوه بر این که آسفالت داخل شهر از بین برود، آلودگی هوا نیز ایجاد شود.
وی ادامه می دهد: اگرچه ناوگان اتوبوس رانی استان فرسوده نیست، اما نمی توان به آن جوان هم اطلاق کرد و از سویی دودزایی خودروهای سنگین چندین برابر دیگر خودرو هاست که به آلودگی هوا منجر می شود.
وی خاطرنشان می کند: جدا سازی ترافیک برون شهری از داخل شهرها اگر چه همیشه ممکن نیست اما می تواند با اتخاذ تدابیری مانند خروج پایانه ها از داخل شهرها و ایجاد پایانه های غیر متمرکز مدیریت شود و این نکته را نباید از یاد برد که کاهش مسافرت های غیرضروری می تواند تاثیر زیادی در کاهش آلودگی داشته باشد و بر این اساس احداث چند پایانه غیر متمرکز در 3 نقطه بجنورد بهتر از ایجاد یک پایانه متمرکز در یک نقطه است.
اشتباه تاریخی
اشتباه تاریخی دو کلمه ای بود که شهردار کنونی بجنورد در تحریریه روزنامه «خراسان شمالی» برای چند پروژه به کار برد. این پروژه های عمرانی به علت جانمایی نا مناسب کارکرد خود را از دست دادند و پس از مدتی که از ساخت آن ها گذشت یا تعطیل و یا نیمه کاره رها شدند. یکی از این پروژه ها، پایانه مسافربری بجنورد است که در گذر زمان گویا به فراموشی سپرده شد. لزوم ساخت پایانه جدیدی برای مرکز استان از 6 سال قبل کلید خورد. البته در آن زمان هم مثل الان پایانه بجنورد فعال و از ظرفیت کامل آن هم بهره برداری نشده بود.
در هر حال بارها در خبرها از جانمایی و ساخت 3 پایانه غیرمتمرکز در استان شنیدیم که هنوز عملیاتی نشده است و حتی گفته می شود این موضوع منتفی و فقط ساخت یک پایانه در دستور کار است.
ساخت 3 پایانه با هم مطرح نیست
در این مورد مدیر کل حمل ونقل و پایانه های خراسان شمالی می گوید: اگر چه قرار شد 3 پایانه غیر متمرکز در مرکز استان در 3 خروجی بجنورد به سمت مشهد، اسفراین و تهران ساخته شود اما این که هر 3 این پایانهها با هم ساخته شود از همان ابتدا مطرح نبود. «سعید سبحانی» می افزاید: در این مورد مشاور گرفته شده و طرح در شورای ترافیک هم مطرح شد و با توجه به این که بیشترین مسافرت های مردم در بجنورد به سمت مشهد است، ساخت نخستین ترمینال غیرمتمرکز در خروجی بجنورد به سمت مشهد مصوب و مکانی که انتخاب شده است هم مورد تأیید قرار گرفت. وی با بیان این که شهرداری باید این محل را بسازد، می گوید: نقشه و تیپ استاندارد را این سازمان ارائه می کند اما شهرداری و استانداری در ساخت آن دخیل هستند. وی ادامه می دهد: مهم ترین مورد جانمایی بود که انجام شده است.
در عین حال، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری نیز با بیان این که 4 ماه قبل راجع به این موضوع تصمیم گیری شده است بیان می کند: نقطه ای را در خروجی شهر به سمت مشهد جانمایی کرده ایم و تغییر کاربری آن هم انجام شده است و قرار است شهرداری به دنبال تملک آن باشد و پس از تملک کار عمرانی آن آغاز می شود. وی با بیان این که ساخت ترمینال در 2 نقطه دیگر هنوز در دستور کار نیست عنوان می کند: در مورد این 2 نقطه بعدا تصمیم گیری می شود و در صورت نیاز این 2 نقطه ساخته می شوند. وی در مورد این که آیا تملک اراضی و ساخت با شهرداری است یا نه و استانداری به تعهدات خود چگونه عمل می کند، می گوید: باید ببینیم چقدر به شهرداری باید بدهیم و تاکنون چه داده و چه گرفته ایم.
گفت و گو با مالکان
به سراغ شهردار بجنورد می رویم تا از آخرین وضعیت جانمایی و تملک اراضی از او خبر بگیریم. براتیان در مورد جانمایی زمین برای ساخت ترمینال میگوید: مالکان را دعوت کرده ایم و با آن ها در حال توافق هستیم و افق طرح هم دیده شده است. وی میافزاید: اراضی مورد نظر در خروجی بجنورد 2.5 هکتار مساحت دارند و بعد از تملک زمین هزینه های ساخت را باید استانداری تأمین کند.
وی با بیان این که پس از تأمین زمین، ساخت پایانه یک سال ونیم بیشتر زمان نمی برد، اظهار امیدواری می کند: در جانمایی زمین این پایانه اشتباه قبلی تکرار نمی شود.
اشتباه تاریخی کلمه ای است که در ذهنم می چرخد و می چرخد و این گمان را ایجاد می کند نکند این پایانه هم به سرنوشت پایانه قبلی دچار شود. آخر شهر در حال گسترش است و تا چشم به هم بزنیم ممکن است این فاصله هم کم شود.
افشره
یکی از پروژه هایی که به علت جانمایی نامناسب تعطیل شد، پایانه مسافربری بجنورد است که در گذر زمان گویا ساخت آن به فراموشی سپرده شد. لزوم ساخت پایانه جدیدی برای مرکز استان از 6 سال قبل کلید خورد. البته در آن زمان هم مثل الان پایانه بجنورد فعال بود و از ظرفیت کامل آن هم بهره برداری نشده بود.
هم اکنون ساخت یک پایانه غیر متمرکز در خروجی بجنورد به سمت مشهد توسط شورای ترافیک استان تصویب شده است اما مکانی که از 4 ماه قبل برای ساخت این پایانه تعیین شد هنوز تملک نشده است و از سویی ساخت 2 پایانه دیگر که قرار بود مختص به مسافران تهران و اسفراین باشد در اولویت قرار ندارد.
این در حالی است که گفته می شود اگر تملک زمین به خوبی پیش برود ساخت پایانه جدید یک سال و نیم به طول میانجامد.