ضیغمی- به طور حتم خیلی از علاقه مندان دوست دارند تا بدانند که اولین کارگردان، اولین بازیگر، اولین دستگاه فیلمبرداری و اولین جایزه جهانی و خیلی از اولین های دیگر سینما چه افراد یا مکان هایی بودند. این اولین ها بودند که با شجاعت مسیر را برای فعالیت در این حرفه باز کردند. تنها چند روز به برگزاری جشنواره فیلم فجر، بزرگ ترین رویداد سینمایی کشور باقی مانده است بنابراین در این مطلب به سراغ اولین های سینمای ایران رفته ایم؛ چرا که اگر آن ها نبودند اکنون شاید سینما، روز ملی سینما، هنر هفتم و جشنواره فیلم فجر نیز نبود.
اولین فیلم
اولین فیلم سینمای ایران یک فیلم سیاه و سفید و صامت بود؛ «آبی و رابی» که در سال 1309 به کارگردانی اوانس اوگانیانس ساخته شد. این فیلم صامت ماجراهای خنده دار 2 مرد کوتاه و بلند در موقعیت های مختلف را روایت می کند. «آبی و رابی» 560 تومان هزینه ساخت داشت و 7 هزار تومان نصیب تهیه کننده آن شد.
اولین بازیگر زن
صدیقه (روح انگیز) سامی نژاد، بازیگر «دختر لر» اولین بازیگر زن سینمای ایران بود. او در سال 1259 در بم زاده شد و در سال 1308 به همراه همسرش دماوندی که در استودیوی امپریال فیلم بمبئی کار می کرد، به هند مهاجرت کرد و 18 سال بعد دوباره به ایران برگشت. کار اصلی سامی نژاد پرستاری بود و می گویند خانواده اش به خاطر بازی در سینما به شدت از او انتقاد کردند.
اولین فیلم رنگی
«گرداب» فیلمی بود که در سال 1332 در قطع 16 میلی متری به کارگردانی و نویسندگی حسن خردمند به روی پرده رفت. فیلمی که با دوربین اوریکون فیلم برداری و برای رنگی شدن به آمریکا فرستاده شد.
اولین کتاب سینمایی
اولین کتاب سینمایی در واقع فیلمنامه ای است به نام «شاه ایران و بانوی ارمن» که ذبیح ا... بهروز آن را نوشت و در سال 1310 منتشر شد.
اولین جشنواره سینمایی
اولین جشنواره فیلم های ایران با عنوان گلریزان از 22 تا 28 اسفند 1333 در سینما متروپل برگزار شد. در این جشنواره، «پایان رنج ها» به عنوان بهترین فیلم و ساموئل خاچیکیان برای فیلم «چهارراه حوادث» به عنوان بهترین کارگردان انتخاب شد.
اولین موسیقی
تا قبل از فیلم «قیصر»، موسیقی متن در فیلم ها جایگاهی نداشت و معمولاً موسیقی های آماده را روی فیلم ها مونتاژ می کردند اما اسفندیار منفردزاده برای فیلم مسعود کیمیایی موسیقی متن ساخت.
اولین فیلم ناطق
فیلم «دختر لر» اولین فیلم ناطق ایران بود. فیلمی که خیلی ها به اشتباه آن را اولین فیلم سینمای ایران می دانند. در این فیلم، روح انگیز کرمانی (سامی نژاد) و عبدالحسین سپنتا نقش های اصلی را بازی می کردند.
اولین بازیگر مرد
«عبدالحسین سپنتا» با بازی در فیلم «دختر لر» اولین بازیگر مرد تاریخ سینمای ایران بود. سپنتا که 80 سال عمر کرد، نقش مهمی در شکل گیری سینمای ایران داشت. از 9 فیلم دوره اول فیلم سازی در ایران در سال های 1309 تا 1315 پنج فیلم را او ساخته است. او فقط در فیلم هایی بازی کرد که خودش ساخت.
اولین کارگردان
اوانس اوگانیانس زمان ساخت فیلم 29 سال داشت و به روایت های مختلف اهل عشق آباد ترکمنستان یا مشهد بود. او تحصیل در رشته تجارت را در تاشکند، حقوق را در عشق آباد و سینما را در مسکو گذرانده بود و در سال 1308 همراه دخترش به ایران مهاجرت کرد. او در سال 1309 به عنوان نویسنده، کارگردان، بازیگر و تدوینگر، اولین فیلم تاریخ سینمای ایران، یعنی «آبی و رابی» را ساخت.
اولین سالن نمایش فیلم
اولین سالن سینما در تبریز تاسیس شد. اولین سینمای تهران هم سینما گراند هتل در خیابان لاله زار بود.
اولین فیلم دفاع مقدس
فیلم «مرز» به کارگردانی جمشید حیدری اولین فیلم سینمایی پس از شروع جنگ تحمیلی ایران و عراق محسوب می شود. ماجرای فیلم مربوط به مقاومت اهالی یک روستا در مقابل ارتش متجاوز عراق است. این فیلم درسال 1360 به روی پرده رفت.