تولیدات غذایی زیر پله ای روی قفسه های فروش
هیچ یک از واحدهای تولیدی مواد غذایی و بهداشتی استان نشان سیب ایمنی و سلامت را اخذ نکرده اند
نویسنده : بهروز
افشره
این روزها حتی در فروشگاه های بزرگ هم مواد غذایی بسته بندی شده دیده می شود که فاقد علامت های بهداشتی هستند. هنگامی که از نشان ها و مجوزها صحبت می شود به یاد حرف های معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو می افتم آن جایی که می گوید: بدون مجوز وزارت بهداشت هیچ فرآورده ای نمی تواند وارد بازار شود و آرم سیب سلامت مجوز ورود به بازار است اما با فرآورده های زیادی روبه رو می شویم که این علامت را ندارند و عرضه می شوند.
داخل فروشگاه پر است از مواد غذایی. برندهای معروف و گمنام در کنار هم در قفسه ها صف کشیده اند. داخل سبد های خالی هر چند دقیقه پر می شود و با عجله ای که همه مردم دارند، در این بین کمتر خریداری به علامت استاندارد و پروانه ساخت و سیب سلامت توجه دارد.
سیب سبزی که جای خالی آن با وجود اهمیت زیاد در بین مواد غذایی تولیدی دیده می شود. اگر در بازارهای استان قدم بزنیم ده ها نام و نشان گمنام دیده می شوند. گمنام بودن این مواد غذایی دلیل نداشتن استاندارد و کیفیت نیست بلکه آنچه مهم است نشان سیبی است که هربسته بندی را از بسته بندی دیگری متمایز می کند .
سیبی که نیست
سیب، سیب و سیب کلمه قشنگی که سلامتی از آن می بارد و این علامت گمنام این روزها در بین تولیدات مواد غذایی هم گمنام مانده است. اگر در فروشگاه های مختلف مواد غذایی دوری بزنیم مردمی را خواهیم دید که در حال خرید هستند. این روزها حتی در فروشگاه های بزرگ هم مواد غذایی بسته بندی شده دیده می شود که فاقد علامت های بهداشتی است. هنگامی که از نشان ها و مجوزها صحبت می شود به یاد حرف های معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو می افتم آن جایی که می گوید: بدون مجوز وزارت بهداشت هیچ فرآورده ای نمی تواند وارد بازار شود و آرم سیب سلامت مجوز ورود به بازار است.
بی اطلاعی مردم
هنگامی که با یکی از فروشندگان مواد غذایی صحبت می کنم،از وجود این علامت اظهار بی اطلاعی می کند و حتی نمی داند این مجوز وجود دارد. با چند نفر از فروشندگان دیگر هم صحبت می کنم که بسیاری از آن ها فقط از مجوز و کد بهداشتی خبر دارند و نمی دانند که محصولات غذایی بسته بندی شده باید علامتی به نام سیب سلامت هم داشته باشند. این بی اطلاعی فقط مختص فروشندگان نیست و مردم هم نمی دانند که سیب سلامت نشان دهنده سلامت مواد غذایی بسته بندی شده است.در یکی از فروشگاه های شلوغ با خانمی مواجه می شوم که مشغول خرید سبزی بسته بندی شده است، بسته ای که هیچ نام و نشان و حتی علامت استانداردی ندارد. او می گوید: نمی دانستم که این نوع مواد هم باید علامت و مجوز داشته باشند و با نشان دادن تاریخ ساخت و انقضا می گوید: این سبزی ها توسط کارکنان خود این فروشگاه تولید می شود و چون تاریخ تولید دارد گمان نمی کنم مصرف آن مانعی داشته باشد.
او از وجود دیگر کدهای بهداشتی اظهار بی اطلاعی می کند. شهروندی دیگری اما می گوید: معمولا فقط به علامت استاندارد توجه می کنم نه چیز دیگر و کالایی که استاندارد است یعنی همه شرایط لازم را برای مصرف دارد.
فرآورده های بدون مجوز
در عین حال یک کارشناس صنایع غذایی می گوید: علامت استاندارد را مردم روی فرآورده هایی می بینند که مشمول استاندارد اجباری هستند و بسیاری از فرآورده ها مشمول استاندارد اجباری نیستند اما علامت سازمان غذا و دارو را مردم روی تمامی فرآورده هایی که باید با مجوز وزارت بهداشت وارد بازار شوند می بینند که محصولات آرایشی و بهداشتی، دارو، تجهیزات پزشکی و غذایی حتما باید علامت سازمان غذا و دارو را داشته باشند که نشانگر این است که این فرآورده ها پروانه ساخت و مجوز ورود به بازار را دریافت کرده اند.
فاطمه عابدی می گوید: محصولاتی که در تولید از حداقل استانداردها عبور کرده باشند و در جهت ارتقای سلامت مردم تولید می شوند مجوز نصب سیب سبز را دارند که نشان ایمنی و سلامت محصول است که دریافت میکنند و این آرم حاکی از مورد تأیید بودن سلامت محوری محصول توسط سازمان غذا و دارو است.
وی ادامه می دهد: بر این اساس به حداقل رساندن میزان نمک، چربی و قند مصرفی در تولید مواد غذایی، استفاده از افزودنیهای طبیعی، کاهش باقی مانده های آلایندهها و فلزات سنگین و توزیع و تولید بهداشتی و صنعتی فرآوردههای غذایی از جمله معیارهای اعطای این نشان است.
وی خاطرنشان می کند: هر بسته ماده غذایی و در کل همه مواد غذایی بسته بندی شده علاوه بر علامت استاندارد باید مجوزهای بهداشتی لازم را هم داشته باشند تا امنیت غذایی جامعه به خطر نیفتد اما این روزها آن قدر تولیدات مواد خوراکی زیر پله ای زیاد شده است که مردم هنگام خرید سردرگم می شوند و از سویی نبود نظارت های لازم و گاه بودن دستگاه های متعدد نظارتی موجب به وجود آمدن موازی کاری هایی می شود که به نفع جامعه نیست .
ملاک ها
فاطمه عابدی می گوید: در تولید یک ماده غذایی علاوه بر این که باید استاندارد های لازم کیفیت لحاظ شود لازم است سلامت این مواد هم مد نظر باشد و این در حالی است که گاهی می بینیم که برخی ملاک هایی که در استاندارد سازی در نظر گرفته می شود از لحاظ ضوابط با سلامت و ایمنی هم خوانی ندارد و گاهی برخی امور که متولیان متعددی دارند به سامان نمی رسند و نمی شود برای آن ها تصمیم گیری کرد. وی با بیان این که بر اساس نظر سازمان غذا و دارو باید حداکثر قند ساده در نوشیدنی ها و نوشابه ها 9 گرم در 100 سی سی باشد می گوید: این عدد در مقررات استاندارد حداقل 12 گرم است واین گونه ضوابط با اهداف امروز سلامت مغایرت دارد.
وی ادامه می دهد: مواردی بوده که با ضوابط بهداشتی و قوانین سازمان غذا و دارو در تولید و عرضه برخی مواد غذایی هم خوانی نداشته اما این با توجه به قوانین استاندارد عرضه می شد که بر عکس آن هم صدق می کند. وی خاطرنشان می کند: البته متولی تبعات بعدی تولید وزارت بهداشت است و دیگر سازمان استاندارد نیست.
عابدی می افزاید:علامت استاندارد اگرچه اطمینان لازم را به مردم در مصرف مواد غذایی می دهد اما در کنار آن باید مصرف کننده به علامت سیب هم توجه داشته باشد که نشان دهنده این است که این ماده غذایی بهداشتی و آرایشی از فیلترهای سازمان غذا و دارو عبور کرده است و از سویی دانشگاه های استان ها هم باید در این مورد ورود داشته باشند و با گشت ها و نظارت هایی که دارند رعایت این ضوابط را پی گیری کنند.
مدیر کل استاندارد در این مورد اما می گوید: به همان اندازه که علامت استاندارد مهم است علامت سیب سلامت هم مهم است اما هر کدام از این ها ضوابط خاص خود رادارد. فهیمه مهمان نواز ادامه می دهد:برخی ویژگی ها باید در تولید مواد غذایی لحاظ شود و کیفیت لازم بر اساس استانداردهاست و محل رجوع استاندارد ها ملی است اما یک واحد تولید مواد غذایی علاوه بر مجوزهایی که از سازمان غذا و دارو دارد باید نشان سیب سلامت و ایمنی را هم داشته باشد یعنی این که این واحد تولیدی در کیفیت از دیگر واحدها گوی سبقت را ربوده است.
تولیدات زیر پله ای
این در حالی است که مدیر نظارت بر مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی می گوید: مشکلی که داریم این است که مصرف کنندگان ما در هر سطحی که هستند چه کم سواد و چه تحصیل کرده با نحوه انتخاب مواد غذایی،آشامیدنی ،آرایشی و بهداشتی آشنایی کامل ندارند و نمی دانند که ملاک انتخاب چیست و کدام یک مجاز و کدام یک غیر مجاز است.دکتر براتی زاده می گوید: در این مورد اطلاع رسانی کافی نشده و از سویی لازم است در این بخش آموزش ها و اطلاع رسانی های لازم به مصرف کننده و هم عرضه کننده ارائه شود. وی ادامه می دهد: متاسفانه عزم همگانی برای جمع آوری این مواد غذایی وجود ندارد. وی تصریح می کند: دسته ای از مواد غذایی کدشناسایی می گیرند و به صورت کارگاهی تولید می شوند و شناسه بهداشتی دارند که خاص هر استان است و شناسه دیگر پروانه ساخت بهداشتی است و اگر این دو شناسه نباشد اجازه عرضه مواد را ندارند. وی تاکید می کند: متاسفانه تولیدات زیر پله ای و فله ای زیادی در بازار دیده می شوند که بر تولید و عرضه آن ها نظارت نیست و پس از بسته بندی در سطح گسترده عرضه می شوند.
وی بیان می کند: حتی در نمایشگاه های استان هم این مواد غذایی عرضه می شود در حالی که نباید این اتفاق بیفتد.وی خاطرنشان می کند:ده ها نمونه از عسل،کره های فله ای و تولیدات بسته بندی شده و کشک داریم که از بازار جمع شده اند. وی ادامه می دهد: در خصوص عرضه لبنیات مصیبت داریم و با وجود نظارت و جمع آوری باز هم عرضه می شوند. وی می افزاید:در مورد آبنبات هم فقط 40 درصد از تولید کنندگان ما مجوزهای بهداشتی لازم را دارند. وی در مورد نشان سیب ایمنی و سلامت هم می گوید: هیچ تولید کننده مواد غذایی در استان این علامت را هنوز به دست نیاورده است و فقط 2 تولید کننده در حال پی گیری برای اخذ این علامت هستند.