دشت های سرسبز،معطر و پر از گل و گیاه خراسان شمالی این روزها مأمن خوبی برای زنبورهای عسل شده است، با این حال بسیاری از فعالان صنعت زنبورداری و تولیدکنندگان عسل خراسان شمالی با وجود این ظرفیت، از کاهش تولید و برخی مشکلات بازار عسل دل پردردی دارند.
اگرچه شرایط اقتصادی این روزها به گونه ای شده است که اغلب واحدهای تولیدی استان در بخش های مختلف با مشکلات گوناگون دست و پنجه نرم می کنند و ظاهراً این فراز و فرودها هر روز بیش از پیش خودنمایی می کند ولی برای ماندن در چرخه اقتصادی باید کفش های فولادی به پا کنی و با چنگ و دندان هم که شده مشکلات را از پیش رو برداری.
هر سال مسئولان، هزار و یک برنامه برای پویایی صنایع مختلف از جمله زنبورداری مطرح می کنند ولی چه تعداد از آن ها محقق می شود؟ به عنوان مثال ایجاد صنایع بستهبندی عسل و افزایش صادرات از جمله برنامه های مدون برای کاهش چالش های زنبورداران مطرح شده بود، ولی هر سال دریغ از پارسال.به هیچ یک از این وعده ها جامه عمل پوشانده نشده است.
گوی سبقت در دست عسل های تقلبی
یکی از فعالان صنعت زنبورداری استان که به گفته خودش تلاش بی وقفه ای داشته و هزینه های بالایی به منظور تولید عسل ناب صرف کرده است، می گوید: متأسفانه برخی از فرصت طلبان با تولید عسل های تقلبی با قیمت پایین، بازار فروش عسل های طبیعی را تحت الشعاع قرار می دهند.
«احمدی» می افزاید: در حال حاضر فقط یک آزمایشگاه فعال در زمینه تشخیص عسل بدون افزودنی وجود دارد که آن هم به تنهایی جوابگوی نیاز استان نیست.
وی این ضعف را یکی از مشکلات اساسی صنعت زنبورداری می داند و ادامه می دهد: قیمت های پایین عسل های تقلبی عامل گرایش بیشتر مردم برای خرید آن ها شده و این مسئله بی انگیزگی تولیدکنندگان در این بخش را باعث شده است.
وام هایی که به کام دیگران شد
یکی دیگر از زنبورداران که از حمایت نکردن دست اندرکاران در این بخش به شدت گلایه مند است، می گوید: مدتی پیش تسهیلاتی در راستای ایجاد اشتغال به متقاضیان اعطا می شد اما به دلیل نبود نظارت های کافی این تسهیلات در جاهای دیگر هزینه می شد و اکنون صنعت زنبورداری با مشکلات زیادی مواجه است.
«شاددل» یکی دیگر از فعالان در این بخش که افتخارات زیادی نیز در کشور کسب کرده است، با بیان این که طی چند سال اخیر خشکسالی، کمر تولیدکنندگان را شکسته است، می گوید: با وجود بارندگی های امسال، صحرا خشک است و چیزی برای تغذیه زنبورها نیست به همین دلیل باید دست به دامان شکر شویم که در چنین شرایطی نیاز به حمایت دست اندرکاران داریم.
وی صنعت زنبورداری را از نظر اقتصادی همسطح با درآمد حاصل از فروش نفت قلمداد می کند و می افزاید: بارندگی های مناسب باعث افزایش درآمد در این صنعت می شود زیرا تنها با 3 ماه سرمایه گذاری، در این صنعت می توان اصل سرمایه با سود حاصل از آن را وصول کرد.
این فعال عرصه زنبورداری نبود بازار فروش برای عسل طبیعی را یکی دیگر از ضعف ها و چالش های این صنعت در استان عنوان می کند و ادامه می دهد: باید عسل های موجود در بازار عیارسنجی و نرخ گذاری شود و در نهایت با بسته بندی های شکیل به بازارهای هدف صادر شود.
«شاددل» تنظیم بازار را یک اصل فراموش شده در بازاریابی ذکر و خاطرنشان می کند: شرایط به گونه ای شده است که تولیدکنندگان در هر کوی و برزنی اقدام به فروش تولیدات خود می کنند، برای همین قیمت های بدون کارشناسی عنوان می شود.
وی ادامه می دهد: در حال حاضر مشکل دارو یکی دیگر از دغدغه های زنبورداران است زیرا دارویی برای مبارزه با آفات و انگل ها در بازار استان یافت نمی شود و یا با قیمت های بسیار بالایی عرضه می شود که مقرون به صرفه نیست.
وی دسترسی به داروی اصلی و حمایت از تولیدکنندگان را عامل زنده نگه داشتن صنعت زنبورداری در استان می داند و اضافه می کند: زنبورها نسبت به داروها حساسیت زیادی دارند و خیلی زود به داروی ارزان و تقلبی واکنش نشان می دهند.
یکی دیگر از زنبورداران که از بیمه ها دل پردردی دارد، می گوید: خشکسالی، سرما، گرما و همچنین بیماری در این صنعت، چتر حمایتی بیمه را می طلبد.
«وحیدی» خاطرنشان می کند: در حالی که جابه جایی ها در فصول مختلف، کندوها را تهدید می کند اما بیمه این دغدغه ها را مدنظر قرار نمی دهد.
وی آگاهی کم مزرعه داران در ارتباط با صنعت زنبورداری را یکی دیگر از دغدغه های اصلی در این بخش می داند و تصریح می کند: برخی از باغداران و مزرعه داران به دلیل اطلاعات کم، مزارعشان را سم پاشی می کنند و با وجود ممانعتی که می کنیم، همین سم باعث تلفات زنبورها تا شعاع 5 کیلومتری می شود.
وی با اشاره به سرانه پایین مصرف عسل در استان می گوید: با این شرایط بیشتر بازاریابی ها باید در خارج از استان باشد.
وی اضافه می کند: تغییر پوشش گیاهی در استان، تا حد زیادی کیفیت عسل را تحت تأثیر قرار می دهد و آن طور که باید توقع مصرف کنندگان قدیم را برآورده نمی کند.
در عین حال، رئیس اتحادیه زنبورداران با بیان این که امسال نتوانستیم برای زنبورداران اقدامی اساسی انجام دهیم، می گوید: امسال ویروس عجیبی موسوم به اسرائیلی به جان زنبورها افتاده که باعث تلفات زیادی شده است و متأسفانه هیچ مجرای قانونی پاسخگو نیست که چطور این ویروس وارد کشور شده است.
«شاددل» ادامه می دهد: در حال حاضر عسل صنعتی کیلویی 12 هزار و عسل طبیعی کیلویی 20 تا 22 هزار تومان در تناژ بالا به فروش می رسد که همین مسئله، باعث تمایل بیشتر زنبورداران به تولید عسل صنعتی می شود زیرا بازدهی بیشتری دارد.
وی با اشاره به یک ضعف قانونی می گوید: به لحاظ قانونی فردی که می خواهد در این صنعت تحت پوشش بیمه قرار گیرد، نباید حتی یک روز سابقه بیمه دیگری داشته باشد که این مسئله باعث شده بسیاری از زنبورداران نتوانند بیمه شوند.