با آمدن ماه رمضان، زمزمه این سؤال که روزه گرفتن چه فایده ای دارد و چرا باید روزه بگیریم شنیده می شود.
تاریخچه روزه
در پاسخ به این سؤال، ابتدا به سراغ تاریخچه روزه می رویم و این که روزه گرفتن تنها متعلق به دین اسلام نمی باشد. قرآن کریم در سوره بقره آیه 183 این گونه می فرماید: «... روزه بر شما واجب شده همانطور که بر اقوام قبل از شما واجب شده بود...» پس روزه در ادیان پیشین نیز وجود داشته است. البته از تورات و انجیل فعلی بر می آید که روزه در میان یهود و نصارا معمول بوده و اقوام و ملل دیگر هنگام مواجه شدن با غم و اندوه روزه می گرفته اند. روزه یهود غالباً به هنگام توبه و طلب خشنودی خداوند و یا اعلام عجز و ناتوانی در برابر پروردگار و اعتراف به گناهان خود برای کسب رضای خداوند بوده است و نیز حواریون در بعضی اوقات مجاز به گرفتن روزه شده اند. به طوری که حیات حواریون مملو از انکار لذات و زحمات روزه داری بوده است. اسلام جایگاه خاصی برای روزه قائل شده و یکی از واجبات الهی است. پیشینه روزه در دین اسلام برای اولین بار به سال دوم هجری قمری می رسد که حکم روزه در آیه مذکور بر پیامبر(ص) نازل شد.
کیفیت انجام این عمل عبادی
برای انجام این واجب عبادی، قدم اول، حفظ شکم از خوردن و آشامیدن و رعایت آداب ظاهری آن است و قدم دوم، حفظ زبان، گوش، چشم، دست، پا و سایر اعضا و جوارح بدن از گناهان است که در صورت عدم رعایت آنها روزه باطل می شود. چنانچه حضرت فاطمه زهرا(س) می فرمایند: چه بهره ای می برد روزه دار از روزه اش زمانی که اعضا و جوارح او روزه دار نباشند؟ یعنی برای او اثری ندارد. اما نکته قابل توجه این است که عمل به این دستور الهی هم چون سایر عبادات فقط باید به خاطر انجام فرمان خدا باشد و نه انگیزه ای دیگر.
اگر چه روزه گرفتن با محدودیت ها و شرایط خاص خود در روح و جسم انسان آثار و برکات فراوانی باقی خواهد گذاشت اما همان گونه که خداوند می فرماید: «یا ایها الذین آمنوا کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون» حقیقت و هدف نهایی روزه آن است که انسان با رعایت و مراقبت کامل به سرمایه عظیم تقوا دست یابد. همان سرمایه ای که بارها در قرآن به عنوان رکن پذیرش در زمره بهترین بندگان خدا معرفی شده است. پس برای رسیدن به نتیجه نهایی روزه تلاش باید کرد. انشاءا... .
استاد دافعی