تیغ رکود روی پیکر بازار مشاغل خانگی
گروه اقتصاد
اگرچه از مشاغل خانگی به عنوان فرصتی برای رفع معضل بیکاری و ایجاد شغل های جدید یاد می شود و آن را عاملی برای توسعه اقتصادی می دانند اما نباید از خیل عظیم مشکلات شاغلان در این رسته شغلی غافل شد.
نبود زیرساخت های لازم برای پوشش های بیمه ای مناسب، تخصیص نیافتن وام های بزرگ، مشکلات دریافت تسهیلات و مهم تر از همه ناتوانی فروش محصولات تولیدی این روزها دامن بسیاری از فعالان در این نوع کسب و کارها را گرفته است.
یکی از فعالان عرصه مشاغل خانگی در این باره می گوید: با وجود این که بازار فروش در عرصه محصولات مشاغل خانگی فراهم است اما فعالیت در این بخش نمی تواند باعث آسودگی خاطر جوانان برای اشتغال در این بخش شود.
«وحیدی» می افزاید: همیشه باید بازار را رصد کنیم تا مشتریان خاص خود را داشته باشیم، به خصوص این روزها که شرایط اقتصادی چندان رضایت بخش نیست و توان خرید مردم کم شده است.
وی که در عرصه گلیم بافی فعالیت دارد، ادامه می دهد: تاکنون از هیچ گونه تسهیلاتی استفاده نکرده ام و به صورت خانوادگی به فعالیت در این بخش روی آورده ایم و در نهایت گلیم های دستباف خود را برای فروش به استان های همجوار می برم تا حداقل دست واسطه گران و دلالان از میان برداشته شود.
یکی دیگر از بانوان که با پخت غذاهای خانگی در راستای مشاغل خانگی گام برداشته است، می گوید: با شروع فعالیتم در این بخش، به دلیل تقاضاهای زیاد مشتریان، برای پخت شیرینی نیز اقدام کردم که خوشبختانه با رونق بازار فروش، به منظور تولید بیشتر و با کیفیت تر، اکنون توانسته ام برای 5 نیروی کار دیگر نیز اشتغال زایی کنم.وی خاطرنشان می کند: گران شدن روزانه مواد اولیه و نوسان قیمت ها، یکی از مشکلاتی است که در قیمت تمام شده محصول تأثیر می گذارد و همین مسئله باعث بی اعتمادی مشتریان نسبت به ما می شود.
یکی دیگر از شاغلان عرصه مشاغل خانگی نیز محدود بودن ارتباط با بازار فروش، تداخل کار و زندگی، پایین بودن مقدار تولید و درآمد کم را از جمله مشکلات این نوع مشاغل قلمداد می کند و می گوید: اگرچه فعالیت در این بخش با هزینه های اندک امکان پذیر است و امکان فعالیت گروهی وجود دارد با این وجود باید با سیاست های حمایتی، موانع پیش رو برداشته شود.
«مهدوی» از 6 سال پیش در عرصه تولید صنایع چوبی فعالیت میکند، او به گفته خودش در ابتدا کار را به صورت تجربی فراگرفته اما پس از ورود به کار، دوره های آموزشی را نیز گذرانده است.وی می افزاید: در ابتدا فعالیت خود را در منزل و با سرمایه اندک آغاز کردم در آن زمان دستگاه های ساده و پیش پا افتاده ای داشتم و پس از مدتی کارم را گسترش دادم اما از زمانی که بازار راکد شد ناگزیر فعالیت هایم محدود شده است.وی می گوید: تا قبل از رکود بازار 8 نیروی کار داشتم اما با رکود بازار، تعداد نیروی کارم به 4 نفر کاهش یافته است.
وی با بیان این که راه اندازی مشاغل خانگی از چند جهت مقرون به صرفه است، اظهارمی دارد: برای راهاندازی این گونه مشاغل، از یک سو سرمایه کمتری نسبت به صنایع بزرگ نیاز است و از سوی دیگر بازدهی بیشتری در مدت زمان کمتری دارد.
وی با بیان این که تمام سرمایه خود را برای توسعه اقتصادی در این راه گذاشته است، اظهارمی دارد: در صورتی که دولت بتواند کمبود امکانات و سرمایه ها را با اعطای تسهیلات جبران کند، با تجهیز امکانات و افزایش نیروی کار می توانیم کیفیت کار را نیز در حد امکان افزایش دهیم.
«فاطمی» از دیگر فعالان عرصه مشاغل خانگی که به گفته خودش با کارشناسی کشاورزی در زمینه پرورش قارچ فعالیت دارد، می گوید: از آن جایی که رشته تخصصی ام کشاورزی است، به عنوان پیمانکار و مشاور فعالیت میکنم و به شکل مستقیم وارد عرصه تولید شده ام.
وی با بیان این که پرورش قارچ به دلیل نیاز به نیروی کار بالا، اشتغال زایی زیادی دارد، می افزاید: بازدهی سرمایه در کوتاه مدت از دیگر مزایای پرورش قارچ است که طی دو ماه مشخص می شود.وی اظهارمی دارد: سرمایه اولیه ام برای پرورش قارچ 15 میلیون تومان بود که در حال حاضر توانسته ام برای 10 نفر اشتغال زایی کنم.وی معتقد است: مشاغل خانگی برای خانم های خانه دار خوب است زیرا می توانند در منزل و در کنار خانواده شغل هم داشته باشند با این وجود باید کنترل بازار هم صورت گیرد.
وی همچنین عمدهترین مشکل مشاغل خانگی را ثبات بازار قلمداد می کند و می گوید: گاهی قیمت تمام شده محصولات به دلیل نبود حمایتهای درست، از قیمت فروش بیشتر است و چون محصول فاسد شدنی است، ناگزیر به عرضه محصول با قیمت پایین می شویم.
وی اضافه می کند: ایجاد مشاغل خانگی باید هدفمند باشد و نباید بازار در یک بخش خاص اشباع شود اما در دیگر بخش ها محصولی وجود نداشته باشد.
مدیر توسعه کارآفرینی و اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان شمالی در این باره می گوید: از همان ابتدا که طرح مشاغل خانگی مطرح شد، طرح های پشتیبان مدنظر بود و بر اساس استانداردهای دیگر کشورها هم طرح های مستقل موفقیت زیادی در پی ندارد.
«نجفی» می افزاید: طرح های مستقل خیلی موفق نیستند و ماندگاری شان هم پایین است مگر این که به صورت شبکه ای و پشتیبان فعالیت کنند.
وی اظهارمی دارد: برای موفقیت در بخش مشاغل خانگی باید عده ای در بحث بازاریابی، فروش و بسته بندی، از تولیدکنندگان حمایت کنند که این امر در طرح های پشتیبان محقق می شود.وی خاطرنشان می کند: یک و نیم میلیارد تومان اعتباری را که امسال برای مشاغل خانگی به خراسان شمالی اختصاص داده شده است، مکلف هستیم به طرح های پشتیبان پرداخت کنیم.وی تسهیلات در بخش مشاغل مستقل را 4 میلیون و در بخش مشاغل پشتیبان 75 میلیون تومان ذکر و خاطرنشان می کند: از آن جایی که بازاریابی تخصصی است، در بخش مستقل، تولیدکننده به تنهایی توانایی انجام تمام امور مربوط به بازار را ندارد به همین دلیل بهتر است که افراد با متصل شدن به یک شرکت فعالیت خود را گسترش دهند و تخصصی تر کنند تا به این طریق علاوه بر رونق، ماندگاری شغل هم داشته باشند.