خودنمایی صندلیهای خالی در دانشگاه ها
نویسنده : بهروز
روزی روزگاری رفتن به دانشگاه آرزوی هر دانش آموزی بود؛ آرزویی که باید برای رسیدن به آن تلاش زیادی می شد و هر کس ادعای ورود به دانشگاه را داشت باید از هفت خان رستم عبور می کرد تا در میان رقیبان سرافراز و وارد دانشگاه شود. دانشگاه های آن روزها به تنوع این روزها نبود و برای نشستن بر صندلی دانشگاه دولتی باید از میان همه رقیبان می گذشتیم.اما این روزها تنوع دانشگاه ها زیاد است و دیگر دانشگاه محدود به دانشگاه دولتی یا آزاد نیست و کار به جایی رسیده است که حتی صندلی های خالی فراوانی در دانشگاه ها داریم.
پدیده صندلی خالی
این روزها خالی ماندن صندلیهای دانشگاهها به معضل تبدیل شده است.اگر چه از یک دهه قبل زنگ خطر این معضل به گوش می رسد اما تا دو سال قبل کار این قدر سخت نشده بود و اکنون کارشناسان و مسئولان آموزش عالی به فکر ارائه راهکار افتاده اند.از دلایل وجود صندلی های خالی را افزایش بیش از حد مراکز دانشگاهی، تغییر ترکیب جمعیتی، وضعیت بازار کار و اشتغال، کاهش میل جوانان برای رفتن به دانشگاه و توجه نکردن به نیازهای جامعه و داوطلبان در رشته های تحصیلی عنوان کرده اند.
بر اساس آمارهایی که تاکنون اعلام شده است نیمی از ظرفیت دانشگاه های علمی - کاربردی، بخشی از ظرفیت دانشگاههای آزاد و حدود 70 درصد صندلیهای دانشگاه های غیرانتفاعی خالی از دانشجو مانده است.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز اواخر آبان سال قبل اعلام کرد که یک میلیون و 700 هزار صندلی دانشگاه های کشور خالی و بدون دانشجو مانده است.
«محمد فرهادی» دلیل اصلی کاهش ورود دانشجویان به دانشگاه را کاهش تعداد دانش آموختگان دیپلم به دلیل تغییر ترکیب جمعیتی کشور دانست و گفت: روند کاهش دانشجویان در دانشگاه ها ادامه خواهد داشت. یک استاد دانشگاه با بیان این که دانشگاه های مادر و برتر کشور، صندلی خالی ندارند و همه ظرفیت های آنها تکمیل است، می گوید: صندلی خالی بیشتر در دانشگاه های پیام نور، علمی - کاربردی، آزاد و غیرانتفاعی دیده می شود و در استان هایی مانند خراسان شمالی که بسترهای آموزشی در آن هنوز تکمیل نشده است این معضل، چالشی برای آموزش عالی است.
«تقی پور» ادامه می دهد: اگر چه برخی رشته ها مانند پزشکی یا رشته هایی مانند مهندسی عمران و برق و حقوق در دانشگاه های بزرگ یا دولتی نیز همچنان در صدر تقاضا قرار دارند و ظرفیت آنها خالی نیست اما کم کم این اتفاق در این دانشگاه ها هم روی می دهد.
اجرا نشدن ضوابط
به گفته وزیر علوم تا سال 86 حدود 64 موسسه غیرانتفاعی و غیردولتی در کشور وجود داشت اما اکنون به 334 موسسه رسیده است و علت آن هم اجرا نشدن ضوابط بود. به گفته وزیر علوم ضوابط این طور تعیین شده بود که در هر 30 کیلومتر شعبه جدید دانشگاهی ایجاد شود اما در برخی موارد در پنج کیلومتر فاصله نیز دانشگاه ایجاد شده است.
در استان چه خبر است؟
خراسان شمالی کم جمعیت ترین استان به لحاظ جمعیت دانشجویی است. خراسان شمالی با ۴۲ هزار دانشجو معادل ۰٫۹ درصد کمترین تعداد دانشجویان را دارد و در این استان اما 30 دانشگاه و موسسه آموزش عالی و غیرانتفاعی فعالیت می کنند.
با توجه به حجم بالای ظرفیت های خالی در دانشگاه های کشور که وزیر علوم آن ها را حدود یک میلیون و 700 هزار صندلی اعلام کرد این سوال پیش می آید که آیا قرار است این صندلی ها همچنان خالی بماند یا برای پر کردن آنها برنامه و سیاستی در پیش است؟
یک استاد دانشگاه دولتی با استناد به آمارها می گوید: به گفته متولیان امر و طبق آمارهای اعلام شده، فقط حدود ۱۷ درصد دانشجویان در دانشگاه های دولتی درس می خوانند و بقیه در دانشگاه های غیردولتی که همگی هم شهریه آزاد دارند، ادامه تحصیل می دهند. «سامی راد» اضافه می کند: اکنون بیش از۵۰۰ هزار صندلی خالی در دانشگاه ها وجود دارد،پس طبیعی است که دانشگاه های غیردولتی تلاش کنند سهم بیشتری از ظرفیت محدود پشت کنکوری ها را به خود اختصاص دهند. حتی امسال وضعیت به گونه ای بود که به داوطلبانی که در آزمون سراسری دانشگاههای کشور ثبتنام کرده اند و در جلسه امتحان حضور نیافته بودند، نیز اجازه انتخاب رشته داده شد.
وی تصریح می کند: با وجود این به نظر میرسد تبلیغات از این دست برای حضور در دانشگاهها در نوع خود کمنظیر باشد زیرا برخی از دانشگاه های پولی با دادن وام های تحصیلی تمام شهریه دوران تحصیل دانشجو را با اعطای تسهیلات قرض الحسنه متقبل می شوند یا تخفیف شهریه تا سقف 50 درصد برای متقاضیان ورود به دانشگاه درنظر می گیرند و این کار دقیقا مثل حراج های آخر فصل است که فروشنده سعی دارد کل اجناس خود را با بیشترین تخفیف به فروش برساند .
سند آمایش آموزش عالی
نماینده وزیر علوم در استان با اشاره به خالی ماندن صندلی های دانشگاه ها در این مورد می گوید: این وضع باید ساماندهی شود و طرح آمایش آموزش عالی در حال تصویب است که همه باید پس از تصویب از آن پیروی کنند.دکتر «صفرزاده» می افزاید: در طرح آمایش، کشور به 10 منطقه تقسیم می شود و دانشگاه های مادر و قدیمی تر محور خواهند بود.وی با تاکید بر این که طرح ساماندهی آموزش عالی را به شدت باید دنبال کنیم، می افزاید: رشته ها را باید تقسیم کرد و نمی توان همه مقاطع و رشته ها را به همه مراکز آموزش عالی داد و دانشگاهها باید برای بالا بردن کیفیت و پذیرش دانشجو در دورههای تحصیلات تکمیلی بیشتر از قبل تلاش کنند.
معاون آموزشی و فرهنگی دانشگاه اشراق هم در این مورد می گوید: مباحث اجتماعی و اقتصادی کشور در ایجاد پدیده ظرفیت خالی موثر است و باید بررسی شود که چرا جوانان میل کمتری نسبت به گذشته برای ورود به دانشگاه ها دارند و از طرفی باید با اختصاص بودجه های مناسب، دانشگاه ها را کارآمدتر و روزآمدتر کنیم.
وی همچنین گسترش دانشگاه های نسل سوم و کارآفرین را با توجه به نیازهای بازار کار کشور در جهت رفع معضل صندلی های خالی موثر می داند و می گوید : متاسفانه در ۲ سال اخیر ۵۰ درصد از متقاضیان رشته های کاردانی و کارشناسی دانشگاه های غیر دولتی ریزش داشته اند.