افشره

بر اساس آمار ارائه شده تعداد سازمان های مردم نهاد استان 2 برابر شده و به 144 مورد افزایش یافته، این درحالی است که گفته می شود افزایش سمن ها ملاکی برای توسعه و پیشرفت آن ها نیست و باید افزایش ها کیفی باشد. در کنار تمام نقدهایی که به توسعه سمن ها وارد می شود، مشکلاتی وجود دارد که ماهیت و ادامه فعالیت سمن ها و سازمان های مردم نهاد را با مسائل جدی مواجه کرده است.
 

سازمان مردم ‌نهاد (NGO) که  «سمن» خوانده می شود به سازمانی اطلاق می شود که به طور مستقیم بخشی از ساختار دولت محسوب نمی‌شود، اما نقش بسیار مهمی به عنوان واسطه بین مردم و قوای حاکم و حتی خود جامعه ایفا می‌کند.
تشکل های مردم نهاد، به لحاظ این که به دولت ها وابسته نیستند، در راستای رسیدن به اهداف و آرمان های شان به دور از مصلحت سنجی های غیر آرمانی، شجاعانه و در چارچوب الزامات قانونی فعالیت می کنند، در خراسان شمالی هم همانند دیگر استان ها تشکل های مردم نهاد و سمن های فعالی وجود دارند، اما دامنه اهداف و عملکردشان بسیار محدودتر از جایگاه واقعی تشکل هاست، دسته ای از این سمن ها به واسطه حمایت ها و هدایت های دولتی در چارچوب سازمان های مردم نهاد قرار می گیرند و بسیاری دیگر از آن ها درگیر مسائل و مشکلاتی مالی هستند که موجب شده استان نتواند به درستی از این ابزار پیشرفته بهره مند شود.
مسئول یکی از سازمان های مردم نهاد استان که تمایلی به ذکر نام خود در این گزارش ندارد، می گوید: قبل از آن که درباره مشکلات سمن ‌ها بحث شود ابتدا باید از اهمیت و علت ایجاد این تشکل ‌های جوان سخن گفت چرا که اگر اهمیت وجود این نهاد های مردمی توسط بسیاری از مسئولان و مردم درک شود، بسیاری از مشکلات به وجود نمی‌آید و یا به ‌راحتی حل می شود.
وی اظهارمی دارد: وجود سازمان ‌های مردم‌ نهاد فعال و قدرتمند لازمه مردم‌ سالاری دینی، حقوق شهروندی، دموکراسی، پویایی ملی و احترام به حقوق اولیه مردمی است، سمن‌ ها نه رقیب دولت و نه جایگزین آن ها هستند بلکه مکمل و کمک ‌حال یکدیگر محسوب می‌شوند. عدم توجه به سمن‌ ها در تضاد با مردم‌ سالاری دینی است.
وی عنوان می کند: وجود سمن‌ های فعال و توانمند به‌ منزله احترام به حقوق شهروندی و استفاده بهینه از توانمندی‌ های ملت است و این تشکل ‌های مردمی می ‌توانند مانند بازوان قدرتمندی برای دولت‌ باشند.
وی مهم ترین مشکلات سازمان های مردم نهاد  را مسائل مالی می داند و می افزاید: یک سمن بدون توان مالی مناسب نه بقا و نه توانمندی مطلوبی خواهد داشت زیرا بقا و تأثیر گذاری سمن ها و سازمان های مردم نهاد بسیار مهم تر از به وجود آمدن و تشکیل آن هاست.
 وی ادامه می دهد:با وجود این که گفته می شود تأمین مالی سمن ها بر دوش خود آن هاست اما  مسئولان باید به فکر راهکار هایی برای ایجاد منابع مالی پایدار برای سمن‌ها باشند که البته با اتخاذ تدابیر مناسب این کار سخت، پیچیده و دور از دسترس نیست.
با این که سمن ها با اراده و عظمی جدی وارد کار می شوند و با مشارکت های مردمی اولین گام های خود را بر می دارند اما عدم همکاری مطلوب ادارات دولتی، روندهای کاری و اداری پیچیده و سنگین حاکم بر ادارات که جوانان را گاهی از ادامه فعالیت‌ دلسرد می‌کند، جدی نگرفتن سمن ‌ها توسط برخی مسئولان و عدم برخورداری از تسهیلات بانکی و سایر اعتبارات پیش ‌بینی‌ شده از مسائل و مشکلاتی است که به گفته بعضی از مسئولان سمن ها و سازمان های مردم نهاد را از ادامه فعالیت باز می دارد.
 مشکلات و مسائلی که سمن ها در استان با آن مواجه هستند در حالی است که این نهاد ها به عنوان ابزاری توانمند و دارای ظرفیت می توانند در حوزه فعالیت خود شگفتی بیافرینند و بسیاری از مشکلات استان را برطرف کنند و یا حداقل کمکی برای رفع مشکلات باشند، به عنوان مثال یکی از مشکلات بزرگ استان بیکاری است، استفاده از ظرفیت برخی از سمن های مرتبط می تواند کمک مؤثری در کاهش بیکاری در استان باشد.
«سهیلا پیدا» مسئول انجمن بیماران ام اس در استان با بیان این که سمن ها بازوی کمکی انجمن ها هستند، می گوید: سمن ها بار سنگینی را از روی دوش دولت بر می دارند بنابراین این امر حمایت دولت ها را می طلبد.
وی اظهارمی دارد: سمن ها می توانند با سمن های کشور در ارتباط باشند و خیران را به استان دعوت کنند همان طور که این انجمن با ارتباطاتی که داشته توانسته بنیاد بیماران ام اس را جذب کند و در حال حاضر بزرگ ترین مرکز بیماران خاص در استان در حال راه اندازی است.
وی اظهارمی دارد: مسائل مالی از مهم ترین مشکلاتی است که سازمان های مردم نهاد و سمن ها با آن روبه رو هستند به طوری که اکنون برای راه اندازی مرکز مورد نظر با کمبود 2 میلیارد تومانی اعتبار مواجه هستیم.
وی راه اندازی این مرکز را گزینه ای مثبت برای بیماران سرطانی، تالاسمی، ام اس و بیماران خاص می داند و عنوان می کند: نهادها  و دستگاه ها این انجمن را پذیرفته اند و کمک هایی هم می شود اما حمایت و کمک ها کافی و متناسب با نیازها نیست.وی ادامه می دهد: بیشتر مشکلات سمن ها در محور امور مالی است و تا زمانی که این مشکلات وجود دارد جای پیشرفتی هم برای سمن ها وجود ندارد.«حریری» مسئول انجمن  حمایت از بیماران سرطانی استان (عطوفت) هم با بیان این که سمن ها یک شخص حقوقی مستقل، غیر دولتی و غیر سیاسی هستند که براساس قانون و قانون مداری و بر طبق اساسنامه ای که دارند فعالیت می کنند، اظهارمی دارد: سمن ها بازوان دولت ها به شمار می آیند که در توسعه و پیشرفت نظام دست دارند البته تعداد آن ها در کشور و استان نسبت به کشورهای توسعه یافته اندک است.
وی با بیان این که سمن ها در توسعه و بالندگی های مختلف نقش دارند، ادامه می دهد: سمن ها به دلیل دارا بودن نظام مردم سالاری عامل توسعه هستند و بدون مشارکت مردم و جامعه هیچ پیشرفتی نمی کنند.
وی می افزاید: اگر خوب بیندیشیم یک سمن بهداشتی و تحقیقاتی بستر خوبی برای سازمان هاست که به توسعه پایدار کمک می کند.
وی عنوان می کند: اغلب سمن ها بدون هیچ چشم داشتی کار می کنند و از نظر مالی هم مستقل هستند و کمکی از دولت دریافت نمی کنند بنابراین دولتمردان هم باید راه را هموارتر کنند.
وی با بیان این که سمن ها نیازمند همفکری هستند، اظهارمی دارد: سمن ها برای ارتقای خدمات نیازمند تشویق و حمایت هستند بنابراین در استان باید سازمان های دولتی در کنار و حامی سمن ها باشند.
وی اضافه می کند: سمن ها رابط بین مردم و دولت هستند و بخشی از جامعه مدنی را تشکیل می دهند و در جهت حمایت از مردم حرکت می کنند.
وی با بیان این که خراسان شمالی استان نوپایی است و اگر می خواهیم توسعه پایدار داشته باشیم باید سمن ها مورد حمایت قرار گیرند، خاطرنشان می کند: مسئولان استان باید حمایت های بی شائبه ای از سمن ها داشته باشند.
وی ادامه می دهد: متأسفانه در استان افرادی که باید حامی سمن ها باشند چون سمن ها هدف مشترکی با اداره ها دارند به جای هموار کردن راه، مقابل سمن ها می ایستند و موازی کاری می کنند و امید را از سمن ها می گیرند.
وی با بیان این که افزایش تعداد سمن ها سودی برای استان ندارد و باید به فکر ارتقای کیفیت سمن ها باشیم، عنوان می کند: این انجمن از دولت مطالبه پول نمی کند و از افتخارات استان است که با مشارکت های مردمی و خیران اداره می شود به نحوی که مشارکت های مردمی ماهانه این انجمن 300 میلیون تومان است.وی ادامه می دهد: مردم به خراسان شمالی بودن خود باید افتخار کنند که با بضاعتی که دارند از انجمن حمایت می کنند اما همین قدر که مردم حضور دارند سمن ها می خواهند مسئولان را در کنار خود داشته باشند.وی با بیان این که سمن ها کار بزرگی انجام می دهند، می گوید: انجمن عطوفت بیش از 2 هزار بیمار سرطانی دارد که به آن ها کمک می شود و ماهانه برای هر فرد 10 میلیون تومان در این انجمن هزینه می شود.
وی با بیان این که می خواهیم از سرطان پیشگیری و آن را غربالگری کنیم، ادامه می دهد: در ماه جاری 7 بیمار سرطانی در مراحل اولیه شناسایی شدند و انجمن تلاش می کند درمان آن ها را به طور صد در صد انجام دهد تا درمان شوند.
«فیروزه» معاون امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان خراسان شمالی با بیان این که این استان دارای 35 سمن فعال در حوزه ورزش و جوانان است، می گوید: یکی از مشکلات سمن ها نبود خانه آن هاست و مکانی برای جمع شدن ندارند.وی با بیان این که در حال رایزنی با وزارت خانه هستیم، اظهارمی دارد: یکی دیگر از مشکلات بزرگ سمن ها کم بودن بودجه تخصیص یافته به آن هاست که نیازها و فعالیت های آنان را کفایت نمی کند.
وی اظهار می دارد: به طور معمول دریافت مجوز برای سمن ها طولانی است زیرا بسیاری از اداره ها سمن ها و نهادهای مردم نهاد را به رسمیت نمی شناسند.وی با بیان این که اصل بر این است که بخشی از کارهای ادارات به سمن ها سپرده و باری از دوش دستگاه های دولتی برداشته شود، می افزاید: اما دستگاه ها آن ها را به رسمیت نمی شناسند و فعالیتی را به آن ها واگذار نمی کنند.
وی با بیان این که اداره کل ورزش و جوانان حمایت های مالی و معنوی خود را از سمن های مرتبط انجام می دهد، اظهارمی دارد: در قالب ارائه طرح به سمن ها کمک می کنیم و نامه هایی برای برگزاری دوره های آموزشی برای سمن ها ارسال شده است.
 

اسدی-مراسم روز ملی تشکل‌ ها و مشارکت ‌های اجتماعی برگزار شد و پر رنگ ترین موضوعی که در این مراسم به آن پرداخته شد استقلال تشکل های غیر دولتی بود و به صراحت اعلام شد که اگر چه تقویت کمی و کیفی این تشکل‌ ها مورد تأکید است، اما در عین‌حال، حمایت دولت از این سازمان‌ ها و تشکل ‌ها باید به طور تدریجی کاسته شود و تشکل ها باید بتوانند برنامه‌ های خود را به صورت مستقل انجام دهند، مسیری که در این باره پیش گرفته شده به شکلی واضح و آشکار در تقابل با خواسته بسیاری از سمن هاست. کمبود نقدینگی و تخصیص اندک بودجه و منابع مالی از بزرگ ترین دغدغه ها و مسائلی است که این روزها از زبان مسئولان سمن ها و تشکل های مردم نهاد شنیده می شود.
 آن ها انتظار دارند به عنوان بازوی کمکی و حمایتی دولت و دستگاه ها از حمایت های مالی برخوردار شوند و مسیر مالی آن ها هموار تر شود، اگر چه برخی از انجمن ها و تشکل های غیر دولتی و مردمی استان با مشارکت های مردمی به عنوان بخشی از جامعه مدنی خوب به فعالیت های قانونی خود ورود کرده اند اما آن ها هم با مشکلاتی مواجه هستند که نگذاشته پس از گذشت بیش از یک دهه از عمر آن ها چالش ها و دست اندازها را پشت سر بگذارند و به جایگاهی که باید برسند.
در این مسیر پر فراز و نشیب که سمن ها و تشکل های مردم نهاد در پیش رو دارند مسائلی است که با کمی توجه حل می شود و دیوار پیش روی سمن های تازه متولد شده و حتی قدیمی برداشته می شود و آن دیوار چیزی نیست جز باور نداشتن و پذیرفته نشدن است البته نمی توان از این نکته غافل شد که گاهی در زمان هایی بسیار نادر و اندک بوده اند سودجویانی که از نام سمن ها استفاده کرده اند و مسائلی را برای جامعه ایجاد کرده اند اما نباید و نمی توان همه را با یک چوب راند، در شرایطی که اراده دولت بر کاهش تصدی گری بخش دولتی است و هدف کوچک کردن ساختار دولت است باید کمی نرم تر و البته جدی تر تشکل های غیر دولتی را پذیرفت و به آن ها به عنوان بازوی کمکی نگریست که گاهی با توانمندی و ظرفیت های مردمی که دارند می توانند گره های سخت را به جای دندان با دست باز کنند و مرهمی باشند بر تمام کم و کاستی ها، همان گونه که برخی از انجمن های غیر دولتی درمانی استان ثابت کرده اند که با مشارکت و حمایت مردمی می توان بسیاری از آسیب های حوزه درمان را مدیریت کرد و راه را برای ورود خیران هموار ساخت.تشکل های غیر دولتی باید به سمت استقلال بروند به شرط این که شرایط بروز و حضور برای آن ها فراهم باشد و فعالیت های قانونی آن ها را بپذیریم، بارها به اثبات رسیده که هر جا مردم ورود کرده اند و دست به دست یکدیگر داده اند مشکلات حل شده است، این بار هم بیش از پیش به مردم و تشکل های مردمی اهمیت بدهیم، بی شک سازمان ها و نهادهای برخاسته از بطن مردم می توانند مشکلات مردم را دریابند.