گزارشی از میانگین سرانه فضای سبز در خراسان شمالی
تعداد بازدید : 134
نگین سبز خراسان خاکستری است
نویسنده : بهروز
افشره
با افزایش بی رویه مساحت شهرهای استان، افزایش حاشیه های شهر و اتصال روستاهایی که در نزدیکی شهرها قرار داشتند و به تدریج به شهرها چسبیده اند، تأمین فضای سبز مناسب و استاندارد مشکل شده است به طوری که طرح های جامع و تفصیلی کنونی نمی توانند پاسخ گوی نیاز این مناطق به فضای سبز باشند و این کمبود در این مناطق بیش از دیگر مناطق احساس می شود
در حالی که طبیعت خراسان شمالی سر سبز است و به عنوان نگین سبز خراسان از آن یاد می شود اما متاسفانه آمار ها حکایت از محرومیت استان از سرانه فضای سبز دارد .
صف خودروهایی که پشت سر هم پارک شده است و صدای بوق و هیاهوی مردم آرامش بوستان شهربازی را تحت الشعاع قرار داده است.
حضور مردم در بوستان های بجنورد در این شب های گرم تابستان ملموس تر از بقیه فصول سال است آنقدر که جایی برای سوزن انداختن نیست. وضعیت بوستان آفرینش هم همین طور است و هم چنین پارک شهر و البته در پارک های محله هم جمعیت بسیاری حضور یافته اند.در هر خیابانی که بوستانی هست مردم از آن استفاده می کنند اما متاسفانه توزیع و پراکندگی فضای سبز و بوستان ها در همه جای مرکز استان مانند هم نیست و در بعضی نقاط چند بوستان دیده می شود و در نقاطی مانند کوی معلم، خیابان های شریعتی، شهید صفا و شهید بهشتی شمالی تا 17 شهریور فضای سبز مناسب یا بوستان محله دیده نمی شود و آنچه در برخی نقاط می بینیم نیز در حد فضای سبز خطی و محل هایی با چند تاب و سرسره برای استفاده کودکان است.متاسفانه در حاشیه شهر بجنورد کمبود فضای سبز بیشتر از هر جایی احساس می شود.
این وضعیت در شیروان و اسفراین هم دیده می شود و نبود و کمبود فضای سبز مناسب که با سرانه واقعی فضای سبز همخوانی داشته باشد در همه جای استان نمود بارزی دارد.
اثر فضای سبز بر زندگی شهری
یک کارشناس زیست شهری در مورد کمبود فضای سبز و اثر آن بر زندگی شهری و فضای سبز مناسب و ارتباط آن با ایجاد آرامش در زندگی و کاهش استرس عنوان می کند: کاهش آلودگی هوا، تولید اکسیژن و جذب دی اکسید کربن، کنترل تشعشعات و بازتاب نور از اثرات حضور طبیعت در زندگی شهری است و فضای سبز به ویژه به شکل درختی در کاهش آلودگی های شیمیایی هوا نقش اثبات شده ای دارد.«شریفی» در مورد تاثیر فضای سبز در کاهش آلودگی صوتی بیان می کند: فضای سبز می تواند در صورت برخورداری از گونه های مناسب و کاشت اصولی تا 4 دسی بل اثر صدا را کاهش دهد و این نقش درختان در شهرهای بزرگ و بزرگراه ها دارای اهمیت زیادی است.
12 متر مربع فضای سبز برای هر نفر
یک کارشناس ارشد زیست شهری هم با بیان این که سرانه فضای سبز در کشور با توجه به استانداردهای داخلی تعیین نشده است، می گوید: تعیین سطح و سرانه کاربری فضای سبز در ایران تاکنون بر اساس استانداردهای مورد استفاده در کشورهای دیگر بوده است.
وی بیان می کند: تعیین سرانه فضای سبز تا حد زیادی به خصوصیات اقلیمی منطقه و شهر بستگی دارد و بر این مبنا باید گفت سرانه فضای سبز در یک شهر کویری یا شهری مانند بجنورد نمی تواند مانند یک شهر ساحلی باشد و این واقعیت به کنکاش و بررسی نیاز ندارد و مشهود است. «شیما محمدزاده» اضافه می کند: بر اساس مطالعات و بررسی های وزارت راه و شهرسازی، سرانه متعارف و قابل قبول فضاهای سبز شهری در شهرهای ایران بین 7 تا 12 مترمربع برای هر نفر است که در مقایسه با شاخص های جهانی که این سرانه را 20 تا 25 مترمربع برای هر نفر تعیین کرده، رقم کمی است.
وی ادامه می دهد: در کشور نیز این رقم، با توجه به ویژگی های جغرافیایی و اقلیمی شهرهای مختلف، متفاوت و مساحت آن در طرح های مصوب هر یک از شهرها تعیین شده است. وی بیان می کند: آن چه از دیدگاه محیط اجتماعی در ارتباط با فضای سبز شهری اهمیت دارد، میزان فضای سبز عمومی است، یعنی فضای سبزی که رفت و آمد عموم مردم در آن بدون مانع باشد.
بنابراین مفهوم سرانه فضای سبز تنها می تواند برای آن نوع فضای سبزی به کار رود که برای گذران اوقات فراغت، بازی و تفریح مهیا شده است و نکته ای که در مورد فضای سبز از اهمیت بالایی برخوردار است، مکان یابی آن است.
وی خاطرنشان می کند: اساتید شهرسازی معاصر معتقد هستند که پارک باید در جایی باشد که زندگی در آن موج می زند، جایی که در آن فرهنگ و فعالیت های بازرگانی و مسکونی در جریان است اما در احداث بعضی بوستان های استان این موارد در نظر گرفته نشده و پارک ها در جایی ساخته شده که شهرداری توانایی تملک کاربری های فضای سبز را داشته است.
«محمدزاده» می افزاید: با افزایش بی رویه مساحت شهرهای استان، افزایش حاشیه های شهر و اتصال روستاهایی که در نزدیکی شهرها قرار داشتند و به تدریج به شهرها چسبیده اند، تأمین فضای سبز مناسب و استاندارد مشکل شده است به طوری که طرح های جامع و تفصیلی کنونی نمی توانند پاسخ گوی نیاز این مناطق به فضای سبز باشند و این کمبود در این مناطق بیش از دیگر مناطق احساس می شود.
پراکندگی نامناسب
پراکندگی نامناسب فضای سبز در شهرهای استان در تماس هایی که شهروندان با ما دارند بارها بیان شده است و شهرداران شهرهای مختلف استان نیز بر این امر اذعان دارند.
به عنوان نمونه، شهروندان اسفراینی از کمبود فضای سبز در این شهر گلایه دارند و گلایه های خود را نیز در قالب تماس های تلفنی و پیامک های مردمی به روزنامه خراسان شمالی اعلام کرده اند و شهردار اسفراین نیز می گوید: سرانه فضای سبز این شهر17 تا 18 مترمربع است و فضای پارک ها هم 15 متر مربع و کمتر از میانگین کشوری است. «نوری» بیان می کند: مساحت فضای سبز بافت مرکزی اسفراین نسبت به دیگر مناطق کمتر است.
وی ادامه می دهد: با این وجود باز هم برنامه های زیادی برای توسعه فضای سبز داریم. وی خاطرنشان می کند: در یک سال گذشته 25 هزار متر مربع پارک جدید ایجاد کردیم و در جنوب این شهر ایجاد 13 هزار مترمربع پارک در دستور کار است که از این رقم 7 هزار و 200 مترمربع درحال ساخت است.
وی بیان می کند: در شمال غرب شهر هم 4 هزار و 500 مترمربع فضا سازی جدید در پارک قائم داشتیم و در شرق اسفراین هم یک هکتار پارک طراحی شده و در دست ایجاد است.
طبق اطلاعات ارائه شده، شیروان با دارا بودن 88 هزار نفر جمعیت و هزار و 200 هکتار مساحت، 135 هکتار فضای سبز دارد. این مساحت در قالب پارک محله، بولوار و بولوار خطی احداث شده است.
سرانه فضای سبز در شیروان 15 مترمربع برای هر نفر است. در این زمینه گفته می شود مشکل موجود در این بخش، فضای سبز نیست بلکه توزیع نامتوازن فضای سبز در سطح شهر است.
در عین حال، مدیر شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی خراسان شمالی می گوید: در طرح های جامع و تفصیلی طبق استاندارد های شورای عالی شهرسازی و معماری سرانه فضای سبز دیده می شود اما شهرداری ها با مشکلات زیادی در مورد تملک سرانه ای که دیده شده است، مواجه هستند.
«روزبه دادجو » بیان می کند: سرانه ای را که در اختیار ماست در اختیار شهرداری ها قرار می دهیم مانند پارک دو برار بجنورد و یا اراضی که برای احداث کمربند سبز لازم است. وی بیان می کند: در تهیه طرح های تفصیلی و جامع برای شهرها، توزیع بر اساس استانداردهاست اما تملک آن بر عهده شهرداری ها قرار دارد در حالی که شهرداری ها نیز از توان مالی لازم در این مورد برخوردار نیستند. وی ادامه می دهد: استاندارد فضای سبز طبق تعریف این شورا با توجه به اقلیم شهرها و توان شهرداری ها بین 7 تا 12 مترمربع برای هر نفر تعریف و با توجه به وضعیت خراسان شمالی، این سرانه در بجنورد با توجه به شرایط این شهر، 10 متر مربع برای هر نفر تعیین شده است.
وی تصریح می کند: البته عددهای متفاوتی از سرانه فضای سبز بجنورد اعلام می شود و برخی فضای سبز خارج از شهر مانند باباامان را نیز جزو سرانه فضای سبز شهر حساب می کنند و این درحالی است که در قوانین و مصوبه های شورای عالی شهرسازی به صراحت اعلام شده است که فضای سبز خارج از محدوده خدمات شهری نباید جزو سرانه فضای سبز شهری محسوب شود.
وی اضافه می کند: در این آمار فقط باید فضاهای پارک هایی که قابل استفاده است لحاظ شود و حتی فضای سبز ایجاد شده در حاشیه خیابان ها و درخت کاری های حاشیه بولوارها هم جزو این آمار نیست.
«دادجو» اظهار می کند: با توجه به کمبود فضای سبز در بجنورد، تأکید داریم این موضوع در تفکیک اراضی رعایت شود و زمین هایی که با شهرداری برای تفکیک توافق می شود، باید حتماً فضای سبز در آن ها دیده شود اما متأسفانه این موضوع از سوی شهرداری رعایت نمی شود.
رئیس سازمان پارک ها و فضای سبز بجنورد از توسعه پارک ها و فضای سبز بجنورد خبر می دهد و می گوید: فضای سبز این شهر اگر چه با میانگین کشوری و استانداردها فاصله دارد اما این فاصله کم است و با توجه به پارک هایی که در دست ایجاد است این کاستی و فاصله پر خواهد شد.
سارونه خاطرنشان می کند: پارک های محله نیز در 3 منطقه بجنورد در حال ایجاد و تکمیل است و در برخی قسمت ها 90 درصد آن ها انجام شده است.
وی از ساخت یک شهربازی جدید نیز خبر می دهد و می گوید: در دوراهی کشتارگاه جدید این شهربازی ساخته می شود و در حال حاضر درختکاری آن به اتمام رسیده است.
وی در مورد سرانه فضای سبز عدد نمی دهد و می گوید: با توجه به تعریف های مختلف از سرانه فضای سبز نمی توان سرانه را مشخص کرد اما می توان گفت که به استانداردها نرسیده ایم و توزیع فضای سبز و پارک ها در بافت مرکزی مناسب نیست.