سیب سلامت زیر چاقوی محصولات زیر پله ای
حمله تولیدات بی نام و نشان به سلامت شهروندان
نویسنده : اسدی
افشره
«سیب سلامت» نشان سلامت و ایمنی مواد غذایی است؛ مجوزی که باید برای محصولات غذایی دریافت شود، با این حال نه تنها این مجوز به ندرت توسط واحدها و کارگاه های تولید مواد غذایی استان دریافت می شود بلکه برخی مواد غذایی در مکان هایی ناشناخته با مواد اولیه نامشخص تحت عنوان محصولات زیر پله ای تولید می شود که سلامت جامعه را به مخاطره می اندازد. در این بین جای خالی نظارت بر این واحدها به شدت احساس می شود.
سلامت و امنیت غذایی از مهم ترین فاکتورهای خرید محصولات غذایی است و همین اهمیت متولیان سلامت غذا را بر آن داشت تا برای صحت سلامت محصولات تولیدی غذایی مجوز «سیب سلامت» را صادر کنند، بر همین اساس محصولات غذایی که این مجوز را نداشته باشند در سلامت آن ها شک و شبهه هایی وجود دارد. با این که مسئولان بهداشتی، گرفتن مجوز بهداشتی برای تولید مواد غذایی را نوعی تاییدیه برای سلامت مواد غذایی تولیدی در استان می دانند اما به این موضوع هم اذعان دارند که کیفیت و نوع مواد اولیه استفاده شده در تولید این محصولات از دغدغه های اصلی آن هاست و در واقع این نوع محصولات سلامت جامعه را به شدت به مخاطره انداخته اند. بخشی از نگرانی های موجود در جامعه و همین طور مسئولان به تولید محصولات زیر پله ای، خانگی و سنتی باز می گردد که بدون هیچ گونه نظارت و مجوزی تولید و به راحتی در فروشگاه های شهر عرضه می شوند، به معنای واقعی در کمال آرامش با سلامت مردم جامعه بازی می شود و اهرم های اجرایی هم نمی توانند به درستی تولید این محصولات را کنترل کنند. به گفته مدیر کل نظارت بر فراورده های غذایی، آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو، مشاهده نشان سازمان غذا و دارو به معنای دریافت پروانه تولید بر اساس ضوابط است اما نشان سیب سلامت به آن معناست که فراورده مورد نظر، علاوه بر پروانه ساخت موفق به دریافت گواهینامه سلامت و ایمنی نیز شده است.
به گفته بعضی از شهروندان، برخی محصولات بسته بندی شده تولیدی استان با برندهای نامعتبر و بدون هیچ گونه مجوز بهداشتی در سوپر مارکت ها و حتی برخی فروشگاه های زنجیره ای عرضه می شود و مبدا و مواد اولیه برای تهیه آن ها مشخص نیست.
یکی از شهروندان با ابراز بی اطلاعی از چگونگی تشخیص سلامت مواد غذایی، می گوید: از نظر من و بسیاری از مردم همین که محصولات در فروشگاه های مجاز عرضه می شود به معنای سلامت آن ماده غذایی است.
«کمال زاده» با بیان این که بیشتر مردم فقط به علامت استاندارد توجه می کنند، ادامه می دهد: ما داشتن علامت استاندارد را به منزله سالم بودن آن محصول می دانیم اما نمی دانیم که سلامت مواد غذایی از طریق دیگری هم قابل شناسایی است.وی با بیان این که بیشتر محصولات تولیدی استان به شکل سنتی تولید و بسته بندی می شوند، اظهارمی کند: به عنوان مثال برخی محصولات کشاورزی و دامی و حتی باغی که در مزارع تولید می شود به شکل سنتی در منازل بسته بندی می شود و هیچ گونه مجوز بهداشتی برای عرضه آن ها صادر نمی شود و این محصولات به شکل فله ای و یا بسته بندی های اولیه در بازار توزیع می شود.
وی با بیان این که اگر سلامت غذایی مردم در معرض تهدید است باید بر تولید و عرضه مواد اولیه نظارت بیشتری شود، ادامه می دهد: امروزه با گسترش دنیای مجازی دیده می شود که بعضی از تولیدکنندگان، محصولات تولیدی خود را در کانال های تلگرامی می فروشند و اهمیتی هم به مجوزهای بهداشتی نمی دهند.
به عنوان نمونه، برخی مغازه های خیابان شهید بهشتی شمالی محل عرضه فله ای این محصولات است؛ محصولاتی که نه برندی دارند و نه مجوز بهداشتی برای تولید و عرضه آن ها صادر شده است. محصولات عرضه شده در این مسیر نمود بارز بازی با سلامت و امنیت غذایی شهروندان است، نکته قابل توجه فروش این گونه محصولات در مراکز عرضه دارای مجوز است که مردم حداقل از آن ها انتظار دارند جدی تر به عرضه محصولات سالم اقدام کنند.
یکی از فروشندگان مواد غذایی که خود محصولات سنتی تولید و عرضه می کند، می گوید: برای عرضه این محصولات سخت گیری نمی شود و تاکنون هیچ گاه برای عرضه محصولات بی نام و نشان مورد بازخواست قرار نگرفته ام.
وی با بیان این که محصولات فله ای که کیفیت و نوع مواد اولیه آن مشخص نیست به راحتی فروخته می شود و با این که گفته می شود این محصولات جمع آوری می شوند اما هیچ گاه این کار انجام نشده است، ادامه می دهد: شرایط اقتصادی به سمتی رفته است که مردم مجبورند برای کسب درآمد به تولید در مراکز غیر مجاز و یا کارگاه های خانگی بدون نظارت های لازم اقدام کنند.
وی اعلام می کند: تولیدات زیر پله ای یکی از مشکلات تولید است و بسیاری از افراد که از صحت و سلامت محصولات خود مطمئن نیستند برای بازاریابی به سوپرمارکت ها می روند. وی نقص موجود را در مشکلات اقتصادی و کمبود نظارت ها می داند و می گوید: معمولاً بازدید ها به شکل رندومی انجام می شود و همه بازار و تولیدات زیر نگاه نظارت نیست.
در همین باره، مدیر غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی با بیان این که محصولات غذایی تولید شده در استان و دارای مجوز بهداشت و سیب سلامت مشخص هستند، می افزاید: فقط این محصولات مجاز به توزیع در مراکز عرضه مجاز هستند.
دکتر«براتی زاده» با بیان این که ملاک ما داشتن پروانه بهداشتی است که از سوی دانشگاه علوم پزشکی صادر می شود، اعلام می کند: این پروانه با پروانه بهره برداری که دیگر دستگاه ها از جمله جهاد کشاورزی صادر می کند تفاوت دارد و دارای کدی است که با عدد 26 آغاز می شود و می توان صحت، سلامت و جعلی و تقلبی بودن آن را از روی این کد شناسایی کرد.
وی تولیدات زیرپله ای را از مهم ترین مشکلات امنیت غذایی می داند و ادامه می دهد: جدا از مسائل زیانبار اقتصادی تولیدات زیر پله ای باید گفت که این موضوع آسیب جدی برای امنیت غذایی است زیرا محصولات در مکان های ناشناخته تولید و فقط برچسبی روی آن ها زده و بدون نام و برند مشخصی وارد بازار می شود.
وی با بیان این که این نوع تولید از نگاه ما غیر بهداشتی است، ادامه می دهد: حتی محصولات فله ای که در کنار خیابان فروخته می شود غیر بهداشتی است و در مورد سلامت آن ها مسائل و سوال های زیادی وجود دارد، زیرا بر نحوه تولید آن ها هیچ گونه نظارتی نمی شود.وی با بیان این که اطلاعات عمومی درباره سلامت مواد غذایی اندک است، اظهارمی کند: چندی پیش این سازمان از توزیع یک نوع برنج که در سلامت آن شبهه وجود داشت جلوگیری کرد و این در حالی بود که برخی مسئولان فقط سفید بودن آن برنج را دلیل سلامت آن می دانستند.
وی می افزاید: این بی اطلاعی در حالی است که سمومی مانند آفلاتوکسین در این نوع محصولات و برخی محصولات غذایی ما وجود دارد که بسیار خطرناک است. به عنوان مثال باید به میزان قلع بالا در برخی از عسل های تولیدی استان اشاره کرد.
وی با اشاره به این که آمار دقیق از میزان تولید محصولات زیر پله ای وجود ندارد، اضافه می کند: تاکنون کسی به دنبال کسب اطلاع از آن ها نبوده است و این وظیفه سازمان صنعت، معدن و تجارت است که آن ها را شناسایی کند.
وی با اشاره به یک نمایشگاه مواد غذایی، ادامه می دهد: نمایشگاه به معنای جایی است که مردم باید از صحت و سلامت کالاها مطمئن باشند و نباید به دنبال استاندارد بودن و نبودن کالاها باشند با این حال متاسفانه بیش از 90 درصد کالاهای عرضه شده در این نمایشگاه غیر مجاز بودند و مواد اولیه تشکیل دهنده آن ها، مکان و مبدا تولید آن ها مشخص نبود.
وی مهم ترین دغدغه موجود در این زمینه را مربوط به مواد اولیه تولید محصولات غذایی در استان می داند که سلامت مواد غذایی را به شدت به خطر انداخته است و ادامه می دهد: تولیدی های آبنبات مجبور شده اند برای تشخیص میزان باقی مانده فلزات در محصولات شان اقدام کنند و این کار سالی دو بار انجام می شود.
اما رئیس اداره نظارت و بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی با بیان این که نظارت ها به شکل گشت های مشترک انجام می شود، می گوید: مشکل اصلی تولیدی های زیر پله ای این است که مکان آن ها برای ما مشخص نیست تا با آن ها برخورد کنیم بنابراین در صورتی که گزارش های مردمی وجود داشته باشد متخلفان را شناسایی و با آن ها برخورد می کنیم.«ابراهیمی» اظهارمی کند: شهروندان باید تخلف ها را به دستگاه های نظارتی اطلاع دهند تا پیگیری کنیم.