افشره
دلالی ها بیداد می کند، بر اساس اعلام بانک مرکزی در سال گذشته، تعداد افرادی که طی ۱۰سال گذشته بدون هیچ گونه فعالیت مولد در اقتصاد کشور درآمدهای کلانی را کسب کردند دو برابر شده و در زمان مورد نظر به رقم 4 میلیون و ۷۶۹هزار نفر رسیده است. این موضوع به نوعی تمام فعالیت ها و اقتصاد بازار استان را تحت تاثیر قرار داده است.
به راحتی می توان گفت که دیگر شغلی وجود ندارد که پای دلال ها به آن باز نشده باشد، رد پای شان همه جا هست، در میدان تره بار، بازار ارز و دلار، مسکن، خودرو ، کشاورزی و صنعت با این که در کشورهای توسعه یافته دلال ها موجب توسعه اقتصادی می شوند اما در ایران و استان ما اثرات مخربی را ایجاد کرده اند و به نوعی سود تولید را از دست تولید کنندگان گرفته اند، نه کالایی دارند و نه قرار است خریدار نهایی باشند. میانجیگران کف بازار پای شان به هر نوع خرید و فروشی باز است و برای جوشدادن معامله دستمزدشان را دریافت می کنند اما به جای سامان دادن به اوضاع بازار، آشفته بازار ایجاد کرده اند.
این روزها نارضایتی از قیمتها و حضور دلالان محدود به بازار خاصی نمیشود، از جمله افراد نالان از حضور دلالان، فروشندگان میوه وتره بار هستند، یکی از این میوهفروشها که به گفته خودش چند سالی است که حضور دلال ها برایش به یک بحران تبدیل شده است، می افزاید: هر روز صبح که به میدان میوه و تره بار می روم با آن ها مواجه می شوم قبل از این که بار میوه و تره بار به میدان برسد آن ها در میدان حضور و تأثیر زیادی بر قیمت گذاری ها دارند. آن ها محصول را به قیمت ارزان از باغ و مزرعه می خرند و به قیمت گزاف در میادین می فروشند و این گونه است که اختلاف مزرعه تا سفره بسیار بالاست و مردم گاهی گلایه می کنند.
وی با بیان این که مغازه دارها باید سود مشخصی را برای خود در نظر بگیرند و هزینه هایی مانند مالیات، اجاره بها و عوارض شهری را پرداخت کنند، ادامه می دهد: در حالی که این دلال ها در بازار میوه که کم هم نیستند از پرداخت هرگونه هزینه ای به دولت فرار می کنند و می توان گفت تمام سود تولید به جیب آن ها می رود.
وی با بیان این که هیچ کنترلی روی دلال ها وجود ندارد، اضافه می کند: این افراد تمام سود را به جیب شان می زنند و محصولات را با چند برابر قیمت می فروشند. نمونه بارز آن اتفاق هایی است که در گذشته برای برخی از صیفی کاران استان رخ داد به طوری که به دلیل قیمت پایین پیشنهادی دلال ها محصولات شان را نفروختند و محصولات تولید شده روی دست تولیدکنندگان ماند و خراب شد.
بازار خودرو یکی دیگر از بازارهایی است که حضور دلال ها در آن همیشگی است، یکی از شهروندان می گوید: چندی قبل برای خرید خودرو با یک شماره تلفن که اعلام شده بودتماس گرفتم اما به جای صحبت با صاحب خودرو با دلالی مواجه شدم که خود را واسطه خرید معرفی کرد.
وی با بیان این که حضور دلال ها در نوسان قیمت بسیار تأثیر دارد، ادامه می دهد: در زمینه املاک و مسکن هم به نوعی واسطه ها حضور دارند و بسیار شنیده می شود که مردم از آن ها گلایه دارند.یکی از تولید کنندگان صنعتی استان هم با بیان این که حضور دلال ها بسیار در فروش و تولید صنعت تاثیر دارد، می افزاید: برخی دلالها با سوءاستفاده از عدم آگاهی فروشندگان از قیمت بازار، کالای تولیدی را با قیمتی می خرند که آن ها را از سود اصلی محروم میکنند.
«قلی زاده» اظهارمی کند: برخی دلالان به بهانه خرید نقدی به نوعی تولیدکننده را فریب می دهند و محصول را با قیمتی به مراتب بالاتر از قیمت واقعی در بازار عرضه می کنند و سود هنگفتی را به جیب میزنند.
وی ادامه می دهد: تمام تولید و فروش ما متکی به حضور دلال هاست، تامین مواد اولیه با حضور آن ها انجام و این موجب افزایش قیمت مواد اولیه می شود و در نهایت در فروش محصولات ما دخیل هستند و سود واقعی به جیب آن ها می رود.
کارشناسان اقتصادی و بازار معتقدند: وقتی تقاضا در بازار خودرو افزایش پیدا کند و از طرفی عرضه کم شود، فرصت خوبی برای دلالان فراهم می شود و آن ها میتوانند حواله خودرو های پیشفروش شده را با قیمت بالایی بفروشند.
بنا به گفته کارشناسان خلا نظارت کافی بر تولید و عرضه محصولات موجب بروز پدیدهای به نام دلالی شده است، دلالانی که به صورت قارچ گونه در جامعه رشد کرده اند و حاصل دسترنج تولیدکنندگان را به جیب میزنند و به عبارتی با جیب مردم بازی میکنند.
در همین باره، یک کارشناس اقتصادی با اشاره به این که اساس یک اقتصاد سالم بر سه رکن تولید، توزیع و مصرف استوار است، می گوید: فرایند توزیع سالم تضمین کننده اقتصاد سالم است و اقتصاد سالم مفهومی است که منافع تولیدکننده و مصرفکننده را تضمین کند.
دکتر «علی یونسی» می افزاید: چنانچه اقتصاد در کشوری بیمار باشد، نتیجه عدم شفافیت در توزیع است و اقتصاد چنین کشوری گرفتار واسطهگری و دلالها خواهد شد.
وی با بیان این که واسطهگران منتظر فرصتی هستند که برای کسب درآمد بیشتر کالاهایی را که مصرف بالایی دارند در انبار ذخیره کنند و به محض این که بازار از وجود این کالاها تهی یا عرضه آن ها با محدودیت مواجه شد با قیمتهای نجومی راهی بازار مصرف کنند، ادامه می دهد: این اقدام بسیار آسیب زاست و موجب نامتعادل شدن بازار و عدم تثبیت قیمت ها می شود. وی می افزاید: در حالی که اگر تولیدکننده به صورت مستقیم در بازار مصرف حضور و به بازار دسترسی خوبی داشته باشد، هم میتوان کالاها را با قیمت مناسبی عرضه کرد و هم تولیدکننده انگیزه بیشتری برای سرمایهگذاری و تولید پیدا میکند. وی نتیجه عرضه محصولات به قیمت مناسب و متعادل را در گرو حذف واسطهگری و دلالی می داند و اظهار می کند: اگر واسطهگری و دلالی از چرخه تولید تا مصرف حذف شود مبادلات تجاری تسهیل می یابد و رضایت تولیدکننده و مصرفکننده جلب می شود.
این کارشناس در بخش دیگری از توضیحات خود، اعلام می کند: ایجاد و تقویت تعاونیهای روستایی برای مدیریت کالاهای تولید شده در روستاها به ویژه در بخش های کشاورزی و دامداری بسیار تاثیرگذار است و می تواند دخالت واسطهها را در زمینه عرضه تولیدات کشاورزی به حداقل برساند.
وی ادامه می دهد: وقتی یک کالای تولیدی دست به دست بچرخد و چندین واسطه در مسیر تولید تا عرضه در آن مداخله کنند قطعا شاهد افزایش قیمت محصول خواهیم بود چرا که هر واسطهگر یا دلالی میخواهد درآمدی از آن کسب کند و چندین قیمت برای آن در نظر گرفته میشود که این موضوع بسیار آسیبزاست.
در همین باره رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت استان می گوید: مالیات بر ارزش افزوده و مقاومت تولید کننده در پرداخت آن موجب شده از افرادی استفاده کنند که تسهیل کننده فروش باشند و این افراد دلال ها هستند. «حیدریان» با بیان این که برخی تولید کنندگان ناخواسته به سمت افرادی می روند که می توانند فرار مالیاتی داشته باشند و این چرخه موجب ظهور دلال ها و فرایند دلالی شده است، ادامه می دهد: این که دلال ها خوب هستند یا بد جای بحث دارد زیرا از یک سو اگر این افراد حضور نداشته باشند تولید کننده به دلیل قانون مالیات بر ارزش افزوده نمی تواند محصولات را به فروش برساند و حضور دلال ها موجب می شود که تولید نخوابد. وی می افزاید: از سوی دیگر حضور دلال ها به ضرر است چون محصول را به قیمت واقعی نمی خرند و محصول به کسی داده می شود که نه مالیات و نه عوارضی پرداخت می کند. وی با بیان این که از ابتدا تا انتهای تولید محصولات صنعتی دلال ها حضور دارند، اعلام می کند: در جامعه امروزی در هر جایی که خرید و فروش باشد شاهد حضور دلال ها هستیم. وی ادامه می دهد: تشکیل سمن ها و هدایت واسطه ها از راهکارهای موجود است اما تا زمانی که قانون مالیات بر ارزش افزوده به این شکل وجوددارد نمی توان راه حلی برای برخورد با دلالان ارائه کرد چرا که نبود آن ها موجب تعطیلی واحدها می شود.