اما و اگرهای ایجاد دانشگاه های مجازی
نویسنده : بهروز
در عصر دیجیتال و هنگامی که هر لحظه سیل اطلاعات علمی و آموزشی در جریان است نشستن در کلاس های درس استاد محور، خواندن جزوه و کتاب، بدون پرسش و پاسخ و تحقیق و تحلیل نشان می دهد که در بعضی از دانشگاه های ما راه نرفته زیاد و جوان سازی دانشگاه ها لازم است. به گفته یک کارشناس ارشد آی تی، در حالی که برای انتقال دانش روز در خوش بینانه ترین حالت نیاز به 3 ساعت زمان است انتقال مفاهیم از طریق شبکه گسترده مجازی، راهی است که باید طی شود. به گفته رحیم ثابتی، دانشگاه مجازی یا دانشگاه الکترونیکی که به دانشگاه قرن ۲۱ هم معروف است از زمانی که اینترنت همگانی شد، مطرح شد. وی ادامه می دهد: برای تحصیل در این سیستم آموزشی حداقل پیشنیاز دانشجو برای شرکت در دورههای آموزشی دسترسی به دستگاه رایانه، شبکه اینترنت و انگیزه ای قوی برای موفقیت در یک کلاس غیر سنتی است. وی خاطرنشان می کند: با این روش دانشجو میتواند در هر زمان و هر جایی به آموزش دسترسی داشته باشد. وی تصریح می کند: به دنبال پیشرفت شبکه و گسترش ضریب نفوذ فناوری اطلاعات و ارتباطات، سیستم آموزش الکترونیکی در دستور کار قرار گرفته و از چند سال قبل تأسیس دانشگاه مجازی در استان ما، از مرحله ایده به مرحله عمل رسیده است. وی با تاکید بر این که موضوع مهم فراهم نبودن زیر ساخت هاست، می گوید: اما و اگرهای زیادی در این زمینه وجود دارد و برخی دانشگاهیان معتقدند که آموزش مجازی می تواند منبع درآمدی برای دانشگاه های دولتی باشد و بعضی ها اصلا وجود آن را نمی پذیرند و می گویند که این دوره به دردهای آموزش عالی اضافه می کند.
رشد فناوری و علوم
کافی است نگاهی به گذشته داشته باشیم و فقط به رشد فناوری و علوم در بازه زمانی دو دهه گذشته بنگریم، در این صورت می بینیم که در برخی محورها پیشرفت های تکنولوژیکی چه سرعتی داشته اند و دارند؛ مثلا در وسایل سمعی و بصری مانند سینما و تلویزیون یا خودروهای امروزی، تلفن و تلفن همراه اما چنین حجم پیشرفتی، در بحث آموزش به هیچ عنوان قابل مشاهده نیست.
راه حل
یک دانشجوی پزشکی در مورد آموزش مجازی می گوید: این که در برخی رشته های دانشگاهی چند واحد به شکل مجازی پاس شود راهگشا و ترسیم آینده آموزش عالی نیست. شکیبا تصریح می کند: نحوه آموزش با 50 سال گذشته تفاوتی ندارد و به شکل سنتی انجام می شود آن هم در یک کلاس حضوری با یک استاد و تعدادی دانشجو و این شکل آموزش به هیچ عنوان پاسخگوی مشکلات امروز ما نیست چرا که در درجه اول روش های سنتی در انتقال مفاهیم جدید و گسترده به نسل بعدی دارای محدودیت است و در درجه دوم تغییرات در علم و تکنولوژی به قدری سریع صورت می گیرد که روش های سنتی آموزش، برای به روزرسانی مجالی پیدا نمی کند.
وی بیان می کند: اگر چه گفته می شود تا 10 سال دیگر 60 درصد آموزش های رایج در کشورهای مختلف از طریق یادگیری الکترونیکی ممکن می شود اما در کشور ما همه این ها به توسعه وسیع زیر ساخت شبکه اینترنتی بستگی دارد و اگر می خواهیم عقب نمانیم و برای استفاده و بهره گیری از این نوع آموزش ها باید زیر ساخت های اینترنتی خود را توسعه دهیم. اما یکی از دانش آموختگان مقطع کارشناسی ارشد عقیده دارد: ایجاد دوره های مجازی با توجه به تعدد دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در استان مطلوب نیست زیرا کیفیت آموزش در دانشگاه های خراسان شمالی نسبت به استان های دیگر پایین است چه برسد به این که بخواهیم دوره آموزش مجازی هم ایجاد کنیم.
غیر منطقی است
یک عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور بجنورد هم پذیرش دانشجو به شکل مجازی را در شرایط کنونی آموزش عالی استان موضوعی غیر منطقی می داند و بیان می کند: برای ایجاد رشته های تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد به دلیل فراهم نبودن زیر ساخت ها دچار مشکل هستیم چه برسد به این که بخواهیم دانشجو را آن هم در مقطع کارشناسی ارشد به شکل مجازی تربیت کنیم.
مزایای زیاد
با این وجود یکی از مدرسان مراکز آموزش عالی علمی - کاربردی استان اظهارمی کند: اگر کیفیت آموزش مورد توجه باشد ایجاد دوره های مجازی مزایای زیادی برای آموزش عالی استان خواهد داشت. وی عقیده دارد: یکی از مزایای ایجاد دوره های مجازی این است که تحصیل در این دوره ها معضلات فرهنگی و آسیب هایی را که تحصیل در دوره های حضوری و در شهر دیگری دارد کاهش می دهد، به ویژه ایجاد دوره های مجازی در مقطع کارشناسی ارشد برای دانشجویان شاغل بسیار خوب است و حتما از آن استقبال خواهند کرد.
دوره مجازی ایجاد می کنیم
رئیس دانشگاه پیام نور استان در این مورد می گوید: ما پایلوت سیستم آموزش مجازی هستیم و استادانی که برخی دروس را به شکل مجازی تدریس می کنند همزمان با تدریس با دانشجویان هم در ارتباط هستند و پرسش و پاسخ هم دارند. دکتر مسعودی فر میافزاید: به عنوان نمونه استادی در اهواز است و دانشجویانش از همه دانشگاه های کشور در هنگام تدریس امکان شرکت در کلاس مجازی را دارند. وی ادامه می دهد: البته برخی زیر ساخت ها مانند افزایش سرعت اینترنت لازم است اما اگر در دانشگاه بخواهیم این کار را انجام دهیم بر هزینه های دانشجو تاثیر می گذارد. وی تصریح می کند: در زمان پرسش و پاسخ دانشجو و استاد اگر فردی نتواند در کلاس شرکت کند این کلاس ها ضبط می شود و دانشجو می تواند از سامانه آن را دریافت کند.
وی می گوید: فراگیر بودن این نوع آموزش از نقاط قوت آن است و دنیا به سوی استفاده از کلاس های مجازی می رود و ما نیز باید خودمان را با این حرکت همراه کنیم.
مسئول آی تی دانشگاه علوم پزشکی استان هم در مورد دانشگاه مجازی می گوید: از دو ترم گذشته برخی کلاس های این دانشگاه به شکل مجازی برگزار شده است.
خواجه پور با بیان این که در این مورد کارگروه داریم و در جلسات کارگروه نیز بر حرکت به سوی مجازی شدن تاکید شده است می افزاید: در سطح وزارتخانه هم دانشگاهی مجازی تحت عنوان علوم پزشکی تاسیس شده است که دانشگاه ها را دعوت می کند تا با تجهیز و بستر سازی و اختصاص نیرو به این سمت حرکت کنند.وی تصریح می کند:همچنین کلاس های درصدی از دروسی که قابلیت مجازی شدن دارند تا سقف 30 درصد به صورت مجازی برگزار می شوند و با این اوصاف همه دانشجویان این دانشگاه تعدادی از درس های خود را به صورت مجازی می گذرانند.