اسدی
خراسان شمالی گنجینه ای از ظرفیت ها و توانمندی هاست؛ از فرهنگ و منابع طبیعی آن گرفته تا قومیت ها و وجود ذخیره گاه های زیستی و جانوری با این حال همیشه از درد توسعه نیافتگی می نالد، یکی از این توانمندی ها وجود ذخیره گاه اسب اصیل ترکمن است. برای درک درست جایگاه اسب اصیل ترکمن باید به این نکته اشاره کرد که خراسان شمالی به عنوان یکی از اصلی ترین ذخیره گاه های ژنتیک اسب اصیل ترکمـن در کشور شناخته شده است. وجود هزار رأس اسب اصیل ترکمن سرمایه میلیاردی و کلان را در استان فراهم کرده با این حال می توان گفت این ظرفیت مهم مورد غفلت قرار گرفته است.
خام فروشی
یکی از سرمایه گذاران اسب اصیل ترکمن در خراسان شمالی با بیان این که درد استان کماکان خام فروشی است و حتی با این همه سرمایه گذاری در مجموع استان سالی یک میلیارد تومان هم بیلان مثبت مالی ندارد، می افزاید: خراسان شمالی با داشتن هزار راس اسب ترکمن و آمیخته های نژادی آن، از نظر ذخایر ارزشمند ژنتیکی در سطح ملی و حتی جهانی، جایگاه ویژه ای دارد و حدود ۳۰ میلیارد تومان اسب و معادل آن نیروی انسانی و تجهیزات و ابنیه دارد اما مانند سایر عرصه های تولید مورد غفلت قرار گرفته است.
دکتر «عبدالجلیل غیادی» با بیان این که عامل اصلی این رکود غفلت برای شروع اصولی آموزش های پایه و استاندارد اسب و سوارکار است، ادامه می دهد: این امر موجب شده با وجود استعدادهای ویژه استان، در مسابقات سوارکاری ایران حتی یک سوار کار حرفه ای هم به کشور معرفی نشود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود خام فروشی را آسیب جدی ولی قابل پیشگیری صنعت اسب در خراسان شمالی می داند و اعلام می کند: در حالی که خراسان شمالی از نظر تعداد اسب ترکمن مولد پایه ای در کشور پیشگام است ولی به علت خام فروشی، ارزش افزوده این صنعت نصیب سایر استان ها می شود.
عضو انجمن ملی نژادی اسب اصیل ترکمن خاطرنشان می کند: اکنون به علت ضعف در زیرساخت ها، فقدان آموزش های پایه و تربیت استاندارد اسب ها و عدم آموزش مدون و منسجم سوارکاران و چابک سواران، عملا اسب های تولیدی به صورت خام از استان خارج می شوند و این به معنای خارج شدن ارزش افزوده این صنعت از استان است.
وی با بیان این که به طور میانگین هزار راس اسب استان، حداقل ۲۰ میلیارد تومان ارزش ریالی نقدی دارد و حداقل معادل ده میلیارد تومان تاسیسات، جایگاه ها و لوازم سوارکاری و تجهیزات مربوطه در استان موجود است، ادامه می دهد: حداقل ۱۲ میلیارد تومان در سال فقط هزینه مستقیم صنعت اسب استان است.
وی با مطرح کردن این سوال که چرا با این میزان سرمایه و نیروی انسانی و اداری، استان در سال حتی یک میلیارد تومان هم اسب نمی فروشد؟ اظهارمی کند: موضوع خام فروشی است یعنی بهترین اسب های تولیدی استان با میانگین ۱۵ میلیون تومان به فروش می روند ولی در استان های برخوردار از آموزش و تربیت اسب و سوارکار همین اسب ها به قیمت ۶۰ میلیون تومان معامله می شوند.
وی راه درمان این آسیب را در ایجاد ارزش افزوده می داند و اضافه می کند: آموزش و استخدام مربیان تراز اول ملی، اختصاص بودجه برای زیرساخت آموزشی و تست ها و صدور شناسنامه اسب ها و احداث پیست سوارکاری مرکز استان از جمله راهکارهای ایجاد ارزش افزوده در این بخش است.
وی می گوید: اکنون صنعت اسب در کشور به خصوص در استان اسب خیز خراسان شمالی در فقر آموزشی به سر می برد و حتی سوارکار حرفه ای در استان نداریم، البته چابک سواران با تجربه ای داریم که فعالیت آنان صرفا به شرکت در کورس های اسبدوانی محدود شده است.
وی اظهارمی کند: باید کاری کنیم که ارزش افزوده این کالا، در زمان کوتاهی چند برابر شود و قطعا و بدون تردید شروع آموزش های استاندارد با مربیان در سطح ملی و با هزینه های بسیار کم، این زمان را برای صنعت استان کوتاه خواهد کرد.
مدتی است که اسب اصیل ترکمن یکی از ظرفیت های بالقوه توسعه بخشی استان قرار گرفته و در همین میان جشنواره هایی برگزار و مشخصات ژنتیکی اسب های اصیل خراسان شمالی گردآوری شده است اما همچنان زیر ساخت های توسعه صنعت اسب در استان فراهم نیست و نبود بسترها چالش هایی را برای اسب داران و سرمایه گذاران این بخش ایجاد کرده است.
یکی دیگر از اسب داران استان نیز می گوید: نبود حمایت از صنعت اسب، این صنعت را به سمت سراشیبی سوق داده است، با این که خراسان شمالی خاستگاه اسب اصیل ترکمن است اما با گذشت بیش از یک دهه از عمر این استان هنوز مکانی مناسب و استاندارد برای برگزاری کورس وجود ندارد.وی با بیان این که هزینه های نگهداری اسب بسیار بالاست و ما نیازمند مکانی برای نگهداری اسب ها هستیم، ادامه می دهد: بیشتر اسب داران با مشکل تامین جا مواجه هستند و از نبود جایگاه مناسب رنج می برند.
وی اضافه می کند: نبود زیرساخت ها در استان سبب شده تا سرمایه گذار بخش خصوصی تمایل و رغبتی برای ورود به این صنعت نداشته باشد و فعالان انگیزه ای برای توسعه کار و فعالیت ندارند.
این سرمایه گذار صنعت اسب می گوید: اسب تا در زمینی نتازد و زیبایی و توان خود را به نمایش نگذارد، خریدار ندارد و گردش مالی در این صنعت اتفاق نمی افتد و به علت نبود این زیرساخت ها گردش مالی این صنعت در استان بسیار ضعیف است. اسب داران ما از درآمد ناچیز گلایه مند هستند.
نبود صادرات
یکی دیگر از تولید کنندگان اسب در خراسان شمالی با بیان این که اسب ترکمن راز و جرگلان از گران ترین اسب های ایران است، می افزاید: خاستگاه این اسب در ایران، ترکمنستان و روسیه است. در ایران پرورش اسب ترکمن تنها در خراسان شمالی و راز و جرگلان انجام می شود.
«حکمت شیردل» با بیان این که خلوص اسب های ترکمن راز و جرگلان مورد تایید کارشناسان بین المللی قرار گرفته است، ادامه می دهد: مشکل اصلی اسب اصیل ترکمن وجود یک بازار کاذب است زیرا به دلیل نبودن ایران در قرنطینه جهانی امکان صادرات اسب وجود ندارد.
وی اضافه می کند: در چند سال اخیر بحث هایی در این باره انجام شده اما هیچ گاه عملی نشده و این امر موجب مظلومیت اسب اصیل ترکمن شده است.
وی با بیان این که به صنعت اسب در استان نگاه اقتصادی نشده است، ادامه می دهد: خرید و فروش ها به شکل محلی در ایران و منطقه انجام می شود البته چند سالی است که کارگروه اسب ترکمن در استان راه اندازی شده و با این که کارهایی انجام شده اما خروجی مناسبی نداشته است.
وی می گوید: اگر میدان ورزشی وجود نداشته باشد اسب به فروش نمی رسد یعنی شکل گیری بازار اسب داشتن میادین سوارکاری است، به همین دلیل از گنبد به عنوان پایتخت اسب ترکمن یاد می کنند در حالی که آن تولید کننده اسب نیست.وی خاطرنشان می کند: با وجود این که برای پیست باغلق هزینه شد اما به دلیل استاندارد نبودن زیرساخت ها مورد استفاده قرار نمی گیرد و پیست علی آباد کاملا سنتی و غیر استاندارد است.
وی می افزاید: 8 سال است که مشغول تولید اسب هستم اما امسال به دلیل هزینه های سنگین پانسیون ها به راه اندازی یک مجموعه اقدام کرده ام.وی هزینه نگهداری یک اسب در سال را حدود یک میلیون تومان برآورد و انگیزه نگهداری را تنها عشق بیان می کند. این تولید کننده اسب تغییر پایه شناسایی اسب های اصیل ایرانی را از سوی فدراسیون یکی از بزرگ ترین مشکلات می داند که منجر شده اسب های اصیل ترکمن جرگلان در این قالب قرار نگیرند.
در همین باره رئیس هیئت سوارکاری خراسان شمالی که عضو اصلی کارگروه اسب اصیل ترکمن نیز است، می گوید: در این کارگروه خواسته ها و مشکلات اسب داران مورد توجه قرار می گیرد و در 4 سال گذشته به طور پیوسته مطالبات آن ها بررسی شده است.
«مبارکی» با بیان این که یکی از نقاط ضعف صنعت اسب در استان، ضعف دانش فنی اسب داران است، ادامه می دهد: با این حال در چند سال گذشته کلاس های آموزشی تخصصی برگزار شده که مناسب بوده و نتایج خوبی حاصل شده است.
وی با اشاره به برگزاری جشنواره ملی اسب اصیل ترکمن در 2 سال گذشته اظهارمی کند: این جشنواره با استقبال خوبی مواجه شده است اما به دلیل مشکلات اعتباری با گذشت دو ماه از زمان برگزاری جشنواره هنوز نتوانسته ایم جوایز و مطالبات مردم را پرداخت کنیم از این جهت از تمام دستگاه های مرتبط درخواست حمایت داریم.
وی با بیان این که چند سالی است که کورس را در پیست موقت برگزار می کنیم، اعلام می کند: در این خصوص استان دارای امکانات اولیه است و نواقصی در کار وجود دارد، یکی از انتظارات ما ساخت پیست استاندارد در مرکز استان است.
وی ادامه می دهد: با این که اراضی ملی موجود در استان بررسی شده است اما هیچ زمینی مناسب برای احداث پیست نبوده است و زمینی با همکاری ارتش جانمایی و چند کورس هم در آن جا برگزار شده اما در مالکیت این زمین بین دو دستگاه اختلافاتی وجود دارد.
وی ادامه می دهد: پیست باغلق زیرسازی شده اما هنوز به بهره برداری نرسیده و اتمام آن به اعتبار نیاز دارد.وی درخصوص مشکلات صدور شناسنامه اسب ها از سوی فدراسیون، می گوید: از امسال صدور شناسنامه برای اسب ها از سوی وزارت جهاد کشاورزی انجام می شود و دیگر مشکلی در خصوص صدور شناسنامه نخواهیم داشت.