تئاترخیابانی؛ حرکت از ایستگاه اول
نویسنده : مرتضوی
در سال های اخیر شاهد رونق تئاتر در خراسان شمالی هستیم به گونه ای که هنرمندان در کنار جشنواره ها دست به تولید می زنند و با اجرای عمومی آثار تلاش می کنند ارتباط مخاطب با هنر نمایش حفظ شود اما آن چه که هنرمندان در این سال ها تولید کرده اند، تئاتر صحنه ای بوده و کمتر شاهد اجرای گونه ای دیگر از هنر نمایش، آن هم از نوع خیابانی بوده ایم؛ تئاتری که به دور از همه عناصر دست و پاگیر صحنه ای تلاش می کند مخاطب خود را در خصوص موضوعی خاص به هیجان آورد و گاه به تفکر در رابطه با آن موضوع وادارد. هر چند حرکت های جسته و گریخته ای در حوزه تئاتر خیابانی صورت گرفته است اما به نظر می رسد آثاری که تولید می شود تا نقطه مطلوب فاصله دارد. رپرتوار تئاتر خیابانی عاشورایی و دفاع مقدس به همت حوزه هنری گونه ای از حرکت های اخیر در استان است و با وجود آن که می توان آن را نقطه شروعی برای آشتی مخاطب با این گونه نمایشی دانست اما از نگاه مخاطبان آن طور که باید نتوانسته موفق عمل کند و ضعف متون و کارگردانی و تجربه اندک بازیگران و کارگردان های جوان در کنار اطلاع رسانی ضعیف موجب شده است نتواند به هدف اصلی خود که آشتی با مخاطب است، برسد. در حالی که با توجه به ظرفیت خوبی که برای پرداختن به این گونه نمایشی در استان وجود دارد، لازم است آثاری درخور تولید شود و متولیان با ظرافت و دقت بیشتری برای تولید و ارائه آثار گام بردارند. یکی از مخاطبان این گونه نمایشی از برگزاری چنین رویدادی در استان ابراز خرسندی اما از ضعف این گونه نمایشی گلایه می کند و معتقد است: نمایش های خیابانی در نظر گرفته شده در این رپرتوار بسیار ابتدایی بود و با نمایش رادیویی تفاوتی نداشت، در حالی که آن چه در تئاتر خیابانی اهمیت فراوانی دارد، مضامین نمایشهاست.
«کریمی» متون ضعیف در نظرگرفته شده برای این گونه نمایشی را از دلایل ضعف نمایش های خیابانی بیان و تصریح می کند: متاسفانه تئاترها با استانداردهای نمایش خیابانی فاصله داشت.
از نگاه او ضعف در اطلاع رسانی در کاهش مخاطب بسیار تاثیرگذار است و تبلیغات اندک و بسنده کردن آن به فضای مجازی و به صورت بسیار محدود سبب شد مخاطبان اندکی به تماشای آثار بنشینند.
یکی دیگر از مخاطبان که به صورت اتفاقی به تماشای نمایش نشسته بود، نگاه سطحی به این گونه نمایشی از سوی کارگردان را در شکل گیری اثری ضعیف موثر می داند و می گوید: با این که علاقه مند به تماشای تئاتر هستم، اما کمتر اتفاق هایی از این دست در شهر رخ می دهد و به نظر می رسد متولیان باید نگاه جدی تری به این مقوله داشته باشند.«بهمنی» با تاکید بر تولید با محتوایی فاخر و ارزشمند به ویژه در زمینه آثار مناسبتی، می گوید: نگاه سطحی به تولید نمایش های خیابانی سبب شده است این گونه آثار با استقبال چندانی مواجه نشود.
«علی نیا» از کارگردان هایی است که به واسطه حضور در جشنواره نمایش های کوتاه استان در این رپرتوار شرکت کرد. او می گوید: به واسطه این که کار در جشنواره نمایش های کوتاه دیده شده بود، مسئولان نیازی به بازبینی مجدد ندیدند و بعد از یک هفته تمرین برای اجرا آماده شدیم.
کارگردان اثر نمایشی «نامه های بی نشان» که دوره کارگردانی فیلم سازی را در کارنامه خود دارد از این که استقبال از نمایش خیلی خوب نبود، اظهار تاسف و اظهارمی کند: باید بگویم که مخاطب به تماشای کار ننشست و به صورت گذرا اثر رصد شد و اجراهای شب های قبل هم همین گونه بود و به نوعی اجرا برای در و دیوار بود.
«اکبرزاده» کارگردان اثر نمایشی «منم مصیب» که نخستین تجربه تئاتر خیابانی را در قالب رپرتوار داشته است، می گوید: پس از چند جلسه تمرین کار به مرحله بازبینی رسید و مورد پذیرش قرار گرفت.
وی معتقد است: هر چند استقبال خوب بود اما اطلاع رسانی بهتر، می توانست مخاطبان بیشتری را جذب کند.
رئیس حوزه هنری خراسان شمالی با اشاره به ضرورت پرداختن به مقوله تئاتر خیابانی با توجه به این که در استان کمتر مورد توجه قرار گرفته و به شکل جدی سراغی از آن گرفته نشده است، تصریح می کند: برای حوزه هنری پرداختن به این گونه نمایشی یک ضرورت محسوب می شود و به واسطه این که جنس تئاتر خیابانی مردمی است و به سادگی می توان پیام را به مخاطب عرضه کرد، سعی کردیم آن را با وجود نواقصی که ممکن است در نخستین حرکت وجود داشته باشد، آغاز کنیم و به واسطه نواقص و ضعف هایی که در برخی کارها وجود داشت جلساتی برگزار و بر برگزاری کارگاه های آموزشی تاکید شد.
«نمازی» ادامه می دهد: فراخوانی برای تولید آثار صحنه ای و خیابانی ارائه شد و آثار رسیده توسط هیئت 3 نفره مورد ارزیابی قرار گرفت و طبق نظرات کارشناسی، آثار به مرحله اجرای عمومی رسید.
وی بر تداوم این حرکت و حمایت از تولیدات، به منظور رسیدن به جریان خوب تئاتری پس از افق چند ساله تاکید می کند.
رئیس حوزه هنری استان در رابطه با استقبال نکردن مخاطب از این حرکت می گوید: تعداد مخاطبان کم نبود و در خانه فرهنگ شهرداری در 2، 3 شب پایانی استقبال خوب شد، ضمن این که در شب های اول، کمبود یا نبود مخاطب طبیعی است.
وی دلیل اطلاع رسانی اندک را کمبود اعتبارات بیان و تصریح می کند: سعی کردیم از اعتبار موجود بیشترین بهره را ببریم و آن را صرف گروه های تئاتری کنیم و به نوعی تنها 5 درصد اعتبار موجود صرف تبلیغ شد.
«نمازی» بهره گیری از ظرفیت دستگاه ها را با توجه به وضعیت اعتبارات چندان اثربخش نمیداند.