بافت فرسوده جاجرم منتظر احیا
نویسنده : معینی
79 هکتار از مساحت شهر جاجرم را بافت فرسوده تشکیل می دهد و عمده این بافت در محدوده مرکزی و قدیمی این شهر است؛ محدوده ای که بخشی از آن تاریخی و بخشی غیر تاریخی و ۵ هزار و ۲۹۹ نفر را در خود جا داده است.
در بخش تاریخی هسته اولیه این شهر قرار دارد و از مشخصات اصلی این فضا استقرار بازار جاجرم و بناهایی مانند نارین قلعه، مسجد جامع و حمام است.
همچنین ۷۹ درصد از محدوده مورد مطالعه فضاهای پر و خالی از قبیل معابر و میادین و ۲۱ درصد سطوح را به خود اختصاص داده اند.بافت قدیمی جاجرم از محله هایی به نام بازار سر محله و سر سنگ تشکیل و بر اساس تحقیقات انجام شده قدیمی ترین محله ای است که هسته اولیه جاجرم را تشکیل میدهد.یکی از شهروندان جاجرمی می گوید: جاجرم آثار تاریخی با قدمت بالایی دارد که در مرکز بافت فرسوده شهر قرار گرفته و نیازمند مرمت است زیرا با گذشت زمان تخریب خواهد شد.«رحیمی» می افزاید: منزلم در بافت فرسوده قرار دارد ولی با توجه به افزایش قیمت مصالح ساختمانی، توانایی لازم را برای مقاوم سازی یا نوسازی آن ندارم.
شهروندی دیگر نیز اظهارمی کند: اگر بافت تاریخی شهر مرمت و بازسازی شود به جذب گردشگر و ایجاد اشتغال کمک خواهد کرد اما به دلیل وجود بناهای تاریخی متعدد و نداشتن اعتبارات، مرمت و بازسازی ها به کندی پیش می رود.«محمدی» همچنین تسهیلات بانکی با سود بالا را یکی از دلایل کند نوسازی بافت های فرسوده می داند و اضافه می کند: با توجه به این که اشتغال کم شده است و مردم درآمد خاصی ندارند امکان نوسازی منازل در این بافت بدون حمایت دولت ممکن نیست.«رسولی» یکی دیگر از شهروندان هم ابراز می کند: بناهای فرسوده به احیا یا نوسازی نیاز دارد ضمن این که در زمان وقوع حوادث غیرمترقبه به دلیل ممکن نبودن امداد رسانی، مشکلات چند برابر می شود.
«گرایلو» یکی از استادان تاریخ جاجرم در این باره می گوید: بافت تاریخی ارزشمند جاجرم که به صورت یکپارچه در دراز مدت در بافت فرسوده قرار گرفته، هویت اصلی این شهر محسوب می شود که نیازمند احیا و مرمت است.
به گفته مسئول اداره میراث فرهنگی جاجرم، ۲۱ هکتار از بافت تاریخی در مرکز بافت فرسوده قرار گرفته که شامل موزه، آب انبار، ارگ کاظم خان، مسجد جامع، باغ کوشک، نارین قلعه، سردابه، آرامگاه خواجه مهزیار، کارخانه پنبه و مسیر علم گردانی می شود.
«کارگر مقدم» با بیان این که طرح احیای بافت تاریخی آماده است و در سال ۹۷ اعتبارات ابلاغ شده ولی تخصیص پیدا نکرده می افزاید: بنای تاریخی نارین قلعه با اعتبار ۷۰ میلیون تومان از اعتبارات سال ۹۶ خاک و آوار برداری و ضلع شرقی دیوار و دوبرج نیز مرمت شده است.در همین باره، شهردار جاجرم می گوید: از ۴۹۸ هکتار منطقه خدماتی شهرداری جاجرم ۱۴ درصد فرسوده است.
«پهلوان» می افزاید: از ۷۹ هکتار بافت فرسوده جاجرم که حدود 14 درصد کل منطقه خدماتی شهر جاجرم را تشکیل می دهد، ۱۵ درصد نوسازی شده است و ۸۵ درصد به تجدید بنا و مقاوم سازی نیاز دارد.
به گفته وی تنها ۱۲ درصد از ۱۵ درصد بافت نوسازی شده، مقاوم است.
وی ابراز می کند: اکنون زیرساخت ها و معابر آماده شده است اما منازل برای به سازی مالک دارند و باید مالکان متقاضی باشند و با دریافت تسهیلات منازل شان را به سازی کنند.وی تصریح می کند: اکنون سرمایهگذار برای این منازل هزینه نمی کند زیرا شخصی است و مالک دارد و با توجه به شرایط کنونی و بالا بودن هزینه ها مردم قادر به خرید مصالح و ساخت و ساز نیستند.
وی می گوید: تاکنون ۵ جلسه ستاد بازآفرینی در جاجرم تشکیل شده است که در راستای مصوبات جلسات اقداماتی در بافت فرسوده و تاریخی شهر از جمله آسفالت خیابان های فرعی، فضا و کف سازی پارک مجتهد، کف سازی و جانمایی مبلمان در فضای سبزی انتهای خیابان ۱۵ خرداد شمالی، بازگشایی، ترمیم آسفالت و کف سازی خیابان ۱۵ خرداد شمالی، اجرای جوی آب خیابان شهید مصطفی خمینی و کف سازی انتهای خیابان مصلی انجام شده است.