مرتضوی
ادبیـات، در تاریخ هـر ملتی بیانگر حقایق، رویدادها، خوشی ها، ناخوشی ها و حماسه های انکارناپذیری است که اگر مورد توجه ویژه ادیبان عصر خود قرار گیرد دارای وجـوه شاخصی در دوران دیگر می شود.
بنابراین نگاه نویسنده هر اندازه زلال و شفاف باشد به خوبی می تواند جریان های فکری جامعه خود را بسازد و در قالب اثر ماندگار کند. ادبیات انقلاب از جمله گونه های ادبی است که هر چند در سال های اخیر مورد توجه متولیان و نویسندگان قرار گرفته و آثاری در زمینه تاریخ شفاهی و رمان منتشر شده است اما از نگاه برخی پژوهشگران و نویسندگان بهره نگرفتن از تمام ظرفیت ها و تکیه بر چند نویسنده، نبود بانک اطلاعاتی و جزیره ای عمل کردن از نکات مورد تأمل در این عرصه است.
«پروان» از پژوهشگران انقلاب اسلامی و مولف مجموعه های «انقلاب اسلامی در خراسان شمالی» و «انقلاب اسلامی در بجنورد» با بیان این که انقلاب اسلامی مسئله ای فراگیر و چندجانبه است و فعالیت های متنوعی در استان وجود دارد که به طور کامل شناسایی و پژوهشی انجام نشده است، تصریح می کند: به نظر می رسد محققان و پژوهشگران و حتی دانشگاه های استان می توانند در قالب پایان نامه ارشد و رساله دکترا به این مقوله بپردازند.
این نویسنده بیان می کند: شعارهایی که در آن مقطع توسط مردم مطرح می شد و حتی دیوار نوشته های آن دوران مورد غفلت قرار گرفته است و می توان در قالب گونه های مختلف ادبی، داستان و نقل خاطره، نقد ادبی و تحلیل محتوا به آن ها پرداخت.
وی با اشاره به این که تنوع قومیتی سبب شده شعارهایی مربوط به آن مقطع در میان اقوام تولید شود، تصریح می کند: باید گفت متأسفانه در این مقوله باز هم کوتاهی شده است، در حالی که با پرداختن به آن ها به بعدی از فرهنگ متنوع و قوی استان خواهیم رسید.
مولف مجموعه «رژی در مشهد و نقش آیت ا... شیخ محمد تقی بجنوردی» به ظرفیت های موجود در این حوزه در کنار نویسندگان فرهنگی و مولفان قومیت های مختلف که برخی از آثار تالیف شده در سطح ملی است، اشاره می کند و اشکال اساسی در این زمینه را موازی کاری می داند به گونه ای که به تعبیر وی، نهادهای فرهنگی در قالب جزایر جدا فعالیت می کنند.
وی ادامه می دهد: اگر ساز و کاری تعریف شود تا مبادله افکار و اطلاعات داشته باشند، می توان شاهد اتفاق های بهتری در این عرصه بود.
وی تکیه بر چند نویسنده را اشکال مهم و اساسی دیگر نهادهای فرهنگی می داند و تصریح می کند: منافع استان ایجاب می کند تشکل های مشترکی ایجاد شود تا به تبادل تجربیات بپردازند و از سوی دیگر با نقد ضعف ها برطرف شود.
وی به مجموعه اشعار خوبی که در حوزه ادبیات انقلاب توسط شاعران به رشته تحریر درآمده است هم اشاره می کند و می افزاید: در حوزه شعر مقوله موازی کاری و کمبود تشکلی منسجم به چشم می خورد.
وی با تاکید بر این که مهم ترین مشکل استان موازی و پراکنده کاری است، خاطرنشان می کند: نبود بانک اطلاعات از دیگر ضعف های این بخش است.
«مهدی الهی فرد» از فعالان عرصه ادبیات انقلاب، ادبیات در استان را غریب می داند و از این که این مقوله در غربت اسطوره های استان تاثیر گذاشته است، سخن می گوید و معتقد است: این ادبیات است که می تواند سلحشوری اسطوره ها را روایت کند.
نویسنده مجموعه «مس های طلا شده» با اشاره به این که در چند سال اخیر اتفاق های خوبی از سوی برخی دستگاه های فرهنگی همچون حوزه هنری و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس رقم خورده است، تصریح می کند: پیش از این، این گونه اقدامات رقم نمی خورد اما فعالیت های اخیر صورت گرفته زمینه ساز ایجاد انگیزه در افراد برای نقل خاطرات شده است. وی پرداختن به تاریخ شفاهی و رمان و داستان را در زمره محورهای اصلی برای ورود به عرصه ادبیات انقلاب بیان می کند و می افزاید: با این که داستان و رمان بر پایه قوه تخیل استوار است و تاریخ شفاهی با واقعیات سرو کار دارد اما هر دو برای این که یک تفکر را در جامعه پیاده کنند و بر مخاطب تاثیر بگذارند کمک کننده هستند.
«الهی فرد» ادامه می دهد: باید گفت از این مقوله غفلت نشده و از ظرفیت های موجود برای پرداختن به این دو گونه ادبی استفاده شده است و می توان به تالیف مجموعه آثار «مهرداد صدقی» در این سال ها در کنار دیگر مجموعه های خاطره گویی اشاره کرد.
وی با اظهار تاسف از این که به مقوله خاطره شفاهی توجه چندانی نشده است، اظهار می کند: توجه به این مقوله ضروری به نظر می رسد زیرا از دل این مقوله می توان به داستان ها و رمان های مختلف دست یافت.
با این وجود از نگاه این نویسنده پرداختن به این مقوله جای کار بسیاری دارد و هنوز می توان تولیداتی را در این عرصه به رشته تحریر درآورد و تا رسیدن به قله فاصله بسیار است. در قالب تولیدات منتشر شده خوشبختانه با این که دیر پای کار آمدیم اما اقدامات خوبی انجام شده و برخی آثار در سطح ملی به جایگاهی دست یافته اند.
یکی دیگر از فعالان این عرصه می گوید: اتفاق هایی که در این سال ها در این عرصه رقم خورده بیشتر نقل خاطرات است در حالی که می توان از ادبیات انقلاب به عنوان ابزاری مناسب برای آشنایی نسل امروز با رویدادهای دوران انقلاب و شخصیت های اثر گذار بهره گرفت.
وی می افزاید: صرف پرداختن به نقل خاطرات نمی توان مخاطب را به عنوان عنصر مهم و اثرگذار پای کار آورد و اگر آثاری تالیف کنیم که مخاطب نداشته باشد یعنی کاری صورت نگرفته است.
وی با تاکید بر این که نوع پرداختن به این موضوع بسیار مهم است و باید از سوی متولیان و نویسندگان مورد توجه قرار بگیرد، اظهار می کند: تکیه بر چند نویسنده و شناسایی اندک افراد با قلم های گوناگون در زمره مسائلی است که اگر مورد توجه بیشتر قرار بگیرد می تواند در جذب مخاطب اثرگذار باشد.