هپاتیت، بیماری که آرام و بی صدا رخنه می کند
علوی
هپاتیت از نظر لغوی به معنای التهاب کبد و بیماری ویروسی و دارای 3 نوع عمده B، A و C است.
راه های انتقال هپاتیت به طور عمده از طریق خون و فراورده های خونی، تماس جنسی، مادر به جنین، تیغ و سرنگ مشترک است. بر اساس اعلام برخی مسئولان، هم اکنون نزدیک به یک میلیون و 450 هزار نفر در کشور به هپاتیت B مبتلا هستند که با توجه به میزان شیوع پایین آن می توان گفت: این بیماری در ایران کنترل شده و اکنون میزان شیوع آن در افراد زیر 28سال کمتر از یک درصد و در افراد زیر 22 سال کمتر از نیم درصد است اما همچنان تعداد زیادی از افراد به دلیل ناآگاهی و انجام رفتارهای پرخطر به آن مبتلا می شوند.
زردی، بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، بی حالی، سردرد و کوفتگی بدن از علایم این بیماری است. یکی از بیمارانی که در یک مرکز درمانی در حال مشاوره گرفتن درباره این بیماری است، اظهارمی کند: مدتی بود به دردهای شکمی مبتلا شده بودم و رنگم بسیار زرد شده بود، در مراجعه نخست پزشک به بیماری ویروسی هپاتیت شک کرد و پس از گرفتن چندین آزمایش از ابتلا شدنم به این بیماری مطمئن شد.
وی که تمایلی به ذکر نام خود در این گزارش ندارد، می گوید: چندین سال پیش یکی، دو بار تتوی ابرو انجام دادم و آن موقع متوجه سرایت این بیماری از طریق استفاده از سوزن مشترک توسط آرایشگاه نشدم، در مراجعه برای اهدای خون به من گفتند به دلیل تاتوی ابرو نمی توانند از من خون گیری کنند و همین امر باعث شد برای اطمینان از سلامتی ام آزمایش بدهم و متوجه شدم به بیماری هپاتیت مبتلا شده ام.
وی می افزاید: این موضوع را از همه پنهان کردم تا این که کم کم علایم آن نمود یافت. یک پزشک متخصص داخلی ابتلا به این بیماری را به همین راحتی می داند و درباره انواع بیماری هپاتیت توضیح می دهد: هپاتیت بیماری التهاب کبد است و علت های مختلفی دارد که می توان به مسمومیت های دارویی، مصرف الکل و وجود انواع عفونت ها اشاره کرد.
دکتر «برآبادی» ادامه می دهد: هپاتیت ویروسی به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می شود، هپاتیت حاد ویروسی یک عفونت سیستمیک است یعنی همه بدن و عمدتا کبد را درگیر می کند. وی می افزاید: 5 عامل ویروسی وجود دارد که انسان را مبتلا می کند و مهم ترین آن ها هپاتیت A، B و C است و به ندرت هپاتیت G دیده می شود.
به گفته وی، هپاتیت A عمدتا از راه دهانی- مدفوعی منتقل می شود، بهداشت فردی نامناسب و ازدحام بیش از حد جمعیت خطر سرایت را افزایش می دهد. وی خاطرنشان می کند: ویروس هپاتیت A از زمانی که وارد بدن می شود که حدودا 4 هفته طول می کشد، علامتی ندارد و رشد و پس از آن مرحله حاد بیماری بروز می کند که به صورت بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، خستگی، دردهای مفصلی، عضلانی و علایم سرماخوردگی و سردرد است. وی بیان می کند: این نوع هپاتیت به طور معمول با مصرف غذا یا آب آلوده به مدفوع انسان آلوده به هپاتیت A منتقل می شود.
این پزشک متخصص بیان می کند: پس از آن علایم زردی بروز می کند و در این مرحله بیماری کاهش می یابد و کبد می تواند بزرگ و حتی دردناک شود، همچنین بیلی روبین خون افزایش می یابد و تست های کبدی که از مرحله اول بالا بوده همچنان بالا می ماند، در نهایت بیمار بهبود می یابد و به طور معمول این نوع هپاتیت بدون هیچ عارضه ای برطرف و به ندرت باعث نارسایی می شود.
وی خستگی، علایم آنفلوانزا، ادرار تیره، مدفوع روشن، درد شکمی، از دست دادن اشتها، کاهش وزن غیرقابل توضیح وپوست زرد را که ممکن است نشانه های یرقان باشد از علایم هپاتیت حاد بیان می کند.
به عقیده وی هپاتیت مزمن به آرامی رشد می کند، بنابراین این نشانه ها و علایم ممکن است بسیار ضعیف و خفیف باشند.
وی در توضیح هپاتیت نوع B هم اظهارمی کند: این نوع هپاتیت از طریق تلقیح پوستی منتقل می شود همچنین از راه تماس بسیار نزدیک مانند جنسی و انتقال در زنان باردار هم ممکن خواهد بود.
به گفته وی، این ویروس در همه مایعات بدن بیمار از جمله بزاق وجود دارد که می تواند سبب انتقال بیماری شود. وی با بیان این که نکته مهم در این نوع هپاتیت، شناسایی افراد در معرض خطر و غربالگری است، یادآور می شود: کسانی که تماس جنسی با افراد مبتلا داشته اند، ساکنان مراکز بازپروری، افرادی که تست های کبدی آن ها بالاست، بیماران دیالیزی، زنان باردار و آن هایی که شیمی درمانی می کنند، افراد در معرض خطر به شمار می روند.
به گفته وی، هپاتیت حاد B در 99 درصد موارد خود به خود بهبود می یابد و به درمان نیاز ندارد اما در برخی موارد داروهای ضد ویروس ممکن است برای درمان مفید باشد، اما این داروها برای همه افراد تجویز نمی شود و در صورتی که بیماری هپاتیت B مزمن توسط پزشک تشخیص داده شود، ممکن است داروهای ضد ویروس و پیوند کبد تجویز شود. این پزشک درباره هپاتیت C اظهارمی کند: راه انتقال این بیماری از طریق خون است. وی ادامه می دهد: شیوع این ویروس بیشتر در سنین 40 تا 49 سالگی است. وی خاطرنشان می کند: هپاتیت C 40 درصد در بیماری مزمن کبدی دخیل و شایع ترین تجویز پیوند کبد است. وی یادآور می شود: پس از ابتلا به این ویروس، احتمال مزمن شدن بیماری 85 تا 90 درصد است و بسیاری از افراد بدون علامت هستند و در 20 درصد افراد مزمن احتمال سیروز کبدی طی 10 تا 20 سال آینده وجود دارد. وی با بیان این که برای پیشگیری از هپاتیت C هیچ گونه واکسنی وجود ندارد، می افزاید: پیشگیری با تغییرات رفتاری بیماران و رعایت مواردی برای محدودسازی تماس با افراد آلوده است.