اسدی
یازدهمین پایش محیط کسب و کار ایران منتشر شد تا استان ها به کارنامه خود در خصوص فضای کسب و کار دست یابند، با این که خراسان شمالی در شاخص کلی با نمره 6.35 در وضعیت بهتری نسبت به فصول قبل قرار گرفت اما همچنان با قرار داشتن در جایگاه هفتم این جدول از جمله استان هایی است که فضای کسب و کار متوازنی ندارند.
نمره نامطلوب در 3 مولفه
بر اساس نتایج این پایش، استان خراسان شمالی در 3 مؤلفه از جمله «غیرقابل پیش بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات»، «دشواری تأمین مالی از بانک ها» و «تولید و عرضه نسبتاً آزاد کالاهای غیراستاندارد و تقلبی در بازار» نمره بالاتر از 7 گرفته است.
شاخص های این پایش بین یک تا 10 محاسبه شده که عدد یک، بهترین عملکرد و عدد 10 بدترین عملکرد را نشان می دهد و بر این اساس شاخص بالای 7 وضعیت نامطلوب آن را به نمایش می گذارد.
14 مولفه استان بدتر از شاخص ملی
سنجش فضای کسب و کار کشور در یک بازه زمانی 25 روزه و 28 مولفه پیمایشی انجام شده است و خراسان شمالی در 14 مولفه موثر بر فضای کسب و کار نمره ای بالاتر از میانگین کشوری دریافت کرده اما در 20 مولفه نمره بین 6 و 8 گرفته است، مولفه های «تولید و عرضه نسبتاً آزاد کالای غیراستاندارد و تقلبی»، «دشواری تامین مالی از بانک ها»، «ضعف دادگاه ها در رسیدگی به شکایات و پیگرد موثر متجاوزان به حقوق دیگران»، «دخالت های غیرمنطقی نهادهای حاکمیتی در تعیین قیمت ها در بازار»، «ضعف زیرساخت های حمل و نقل (جاده ای، ریلی، هوایی، دریایی و بندری)»، «کارگریزی عمومی و ضعف فرهنگ کار در جامعه»، «کمبود فناوری های نوین و تجهیزات مورد نیاز»، «ضعف نظام توزیع و مشکل در رساندن محصول به بازار»، «فقدان ارتباط مناسب میان عوامل تأمین مواد اولیه، تولید و عرضه یک محصول در بازار» و «بی تعهدی طرف های قرارداد و معامله به اجرای تعهدات و وعده های شان» از جمله این مولفه ها هستند.نتایج به دست آمده از سوی مرکز پژوهش های اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کشور از طریق نمونه گیری فعالان اقتصادی هر استان کسب شده است. در جدیدترین نتایج فضای کسب و کار کشور، 47 فعال اقتصادی از استان مشارکت داشتند و 85 درصد آن ها پاسخگو بودند که میزان پاسخگویی فعالان اقتصادی استان نسبت به فصول قبل رشد داشته است.
غیر قابل پیش بینی بودن قیمت
همچنان غیر قابل پیش بینی بودن قیمت مواد اولیه و محصولات با نمره 7.90 بدترین نمره کارنامه کسب و کار استان را به خود اختصاص داده است و متوسط کشوری این شاخص در بهار 98 عدد 8.57 بوده است.
یک فعال اقتصادی در این باره می گوید: با اتفاق هایی که در یک سال گذشته در بازار ارز رخ داده شاهد نوسان شدید قیمت ها بوده ایم به طریقی که هر روز قیمت ها افزایش پیدا می کند.
این افت و خیز قیمت ها و افزایش ناگهانی و جهشی موجب شده قیمت مواد اولیه نوسان داشته باشد، بنابراین صاحبان کسب و کارها نمی توانند چشم اندازی برای خود متصور شوند و قیمت محصول نهایی خود را نیز ثابت نگه دارند.
به گفته «خوش رفتار»، نوسان شدید قیمت ها و افزایش نرخ محصول نهایی منجر به کاهش فروش و از دست دادن بخش بزرگی از بازار شده است.
از سوی دیگر این نوسان موجب شده تولید کنندگان به سرمایه در گردش بیشتری نیاز داشته باشند زیرا زمانی که محصول نهایی را می فروشند ناگهان قیمت مواد اولیه افزایش پیدا می کند و آن ها مجبور هستند تمام سود حاصل از فروش را به خرید مواد اولیه کمتر نسبت به گذشته اختصاص دهند و هر روز از میزان تولید آن ها کاسته می شود.
هنگامی که به فعالان اقتصادی مراجعه و در مورد کسب و کارهای آن ها سوال می شود، آن ها علاوه بر تاثیر تحریم ها موارد و موانع دیگری را مطرح می کنند که ریشه این موانع بیشتر در داخل کشور است.
یکی از این موانع، غیرقابل پیش بینی بودن و تغییر قیمت مواد اولیه و محصولات است. فعالان اقتصادی کشور، بخش مهم این اتفاق را ناشی از سیاست های ارزی می دانند. یکی از مسائل مهم و تعیین کننده در هزینه تمام شده واحدهای صنعتی، نرخ ارز و نوسانات آن است. نحوه تخصیص ارز به واردات مواد اولیه، موجب غیر قابل پیش بینی شدن قیمت این مواد شده است.
نتایج پایش ملی محیط کسب و کار ایران در بهار 1398، عدد 6.17 (نمره بدترین ارزیابی 10 است) را به عنوان شاخص کل نشان می دهد که مساعدتر از وضعیت این شاخص در ارزیابی فصل گذشته (زمستان 97 با میانگین 6.27) است.
این ارزیابی بیانگر آن است که از نظر فعالان اقتصادی مشارکت کننده در این پایش، وضعیت بیشتر مؤلفه های مؤثر بر محیط کسب و کار ایران در بهار 1398 مساعدتر شده است. عدد شاخص در بهار 1398 نسبت به فصل مشابه سال قبل (0.31 درصد) تغییر محسوسی را نشان نمی دهد.
در بهار 98، غیرقابل پیش بینی بودن و تغییر قیمت مواد اولیه و محصولات، بی ثباتی سیاستها، قوانین و مقررات و رویه های اجرایی ناظر بر کسب و کار، دشواری تأمین مالی از بانک ها، موانع در فرایندهای اداری و دریافت مجوزهای کسب و کار در دستگاه های اجرایی و رویه های ناعادلانه ممیزی و دریافت مالیات 5 مولفه ای هستند که نامطلوب ترین اثر را در فضای کسب و کار کشور داشته اند.
کالاهای غیراستاندارد و تقلبی در بازار
تولید و عرضه نسبتاً آزاد کالاهای غیراستاندارد و تقلبی در بازار یکی از شاخص هایی است که استان در آن مردود شده است. خراسان شمالی استانی مصرف کننده و دارای سطح درآمدی پایین است. ورود محصولات غیر استاندارد و تقلبی از دغدغه های اصلی مصرف کنندگان است و باید دستگاه های نظارتی توجه بیشتری به آن داشته باشند.
در کنار موانع و نمره های مردودی 3 مولفه «محدودیتهای دسترسی به شبکه تلفن همراه و اینترنت»، «محدودیت دسترسی به آب» و «محدودیت دسترسی به حاملهای انرژی» قرار دارند که با کسب نمره کمتر از 4 اگرچه نسبت به میانگین کشوری وضعیت بدتری داشته اند اما وضعیت مناسبی برای فعالیت های کسب و کار در استان هستند.