مریم ضیغمی- 37 سال است که برنامه «تقویم تاریخ» با صدای پرشور و حرارت «عبدا... فجری گیلاوندان» هر روز صبح ساعت 6:20 از رادیو ایران پخش می شود. برای خیلی از شنوندگان پر و پا قرص رادیو، موسیقی خاص برنامه و صدای پخته و محکم «فجری گیلاوندان» حس نوستالژی دارد، به خصوص برای آن هایی که با آن موسیقی و صدا راهی مدرسه می شدند. او می گوید: برنامه «تقویم تاریخ» کودکی است که از سال 61 بزرگش کردم و اکنون جوانی 37 ساله است. در این شماره با این پیش کسوت رادیو و گوینده کهنه کار گفت و گو کرده ایم که در ادامه می خوانید.
می خواهم شما را به 12 بهمن سال 1361 ببرم؛ نخستین روزی که کارتان را با برنامه «تقویم تاریخ »شروع کردید. از آن روز بگویید.
این برنامه با صدای من در این تاریخ روی آنتن رفت که تاکنون حدود 37 سال و اندی شده است. همیشه آرزو داشتم که گوینده رادیو باشم.
چطور پای تان به رادیو باز شد و به آرزوی تان رسیدید؟
من از کارکنان بخش حسابداری شرکت هواپیمایی ایران ایر یا همان «هما» بودم و سال هاست بازنشسته شده ام و همزمان در رادیو هم فعالیت می کردم. آن مقطع با روابط عمومی شرکت هواپیمایی از علاقه و آرزویم حرف زدم و او گفت که هر ماه با روابط عمومی های سازمان ها جلسه دارند و معرفی نامه ای نوشت و مرا به روابط عمومی سازمان صدا و سیما معرفی کرد که بعد از انجام مصاحبه به صدای خوبم پی برد و در ابتدای سال 1360 مرا به واحد خبر رادیو معرفی کرد. بعد از انجام تست صدا قرار شد من ساعت رادیو را اعلام کنم. سه ماه بعد از پایان کار اداری در فرودگاه به رادیو می رفتم و فقط ساعت را اعلام می کردم و به خانه بر می گشتم.
«ساعت 17؛ این جا تهران است، صدای جمهوری اسلامی ایران»؛ یادآور چه خاطراتی از اوایل حضورتان در رادیوست؟
آن مقطع در شرکت هواپیمایی شاغل بودم و باید تا ساعت 16 به سرعت خودم را برای اعلام ساعت به سازمان می رساندم. ابتدا برای این کار مبلغی به من پرداخت نمی شد چون شاغل بودم اما به دلیل عشق و علاقه ام سر کار میرفتم. به مرور خبرهای یک خطی و دوخطی را می خواندم. از آن جایی که بدون تپق خبرها را می گفتم گویندگی خبرهای ساعت 17 استان تهران را به من سپردند آن هم بدون پرداخت پول. بعد از 6، 7 ماه احساس کردم کار برایم خسته کننده شده است.
هر روز باید از فرودگاه به صدا و سیما برای پخش زنده بخش خبری می رفتم و مبلغی هم پرداخت نمی کردند بنابراین همکاری خود را قطع کردم تا سال 1361 که به دعوت دوستی بعد از دادن تست، گویندگی برنامه «تقویم تاریخ» را برعهده گرفتم.
قبول دارید موسیقی برنامه خیلی خوب است و شنونده با شنیدن نام «تقویم تاریخ»، موسیقی اش با آن صدای گیرا و خاص را در ذهن خود تداعی می کند؟
موسیقی برنامه ابتدا چیز دیگری بود اما در سال 62 این موسیقی توسط تهیه کننده انتخاب و روی برنامه گذاشته شد و 37 سال است که ماندگار شده است.
کارمند رسمی شرکت هواپیمایی بودید اما اشاره کردید که همزمان در رادیو کار می کردید؛ می خواهم بدانم این عشق از کجا نشأت گرفته بود که بدون دستمزد کار می کردید؟
بعد از این که از خدمت سربازی آمدم در زمان انقلاب روزنامه ها خریداران زیادی داشتند و من در خانه به خواسته پدرم که معتقد بود صدایم خوب است اخبار را بلند می خواندم؛ حتی جلوی اقوام هم می خواندم و آن ها تشویقم می کردند.
در دوران جوانی که برای پدر و مادرتان خبر روزنامه ها را می خواندید فکرش را می کردید روزی گوینده رادیو شوید؟
همیشه آرزو داشتم گوینده شوم و خیلی علاقهمند بودم. وقتی مورد تشویق قرار گرفتم ذوق و علاقه در من ایجاد شد تا به دنبال صدایم بروم.
به نظر شما گویندگی یک هنر است یا شغل و حرفه؟
شامل هر دو می شود. وقتی وارد برنامه «تقویم تاریخ» شدم برایم حقوق واریز کردند البته نه به صورت رسمی بلکه به صورت برآوردی. منتها هنر مقدم بر مادیات است.
خیلی از جوانان هستند که به گویندگی علاقه دارند؛ به نظر شما به غیر از داشتن استعداد و صدای خوب چه ویژگی دیگری باید داشته باشند تا وارد این حرفه شوند؟
داشتن صدای خوب لازم است اما کافی نیست، یعنی علاوه بر صدای خوب باید استعداد، ذوق و علاقه هم باشد تا صدا پرورش یابد. همچنین فرد باید زیاد مطالعه کند چون در گویندگی بسیار کمک کننده و تاثیرگذار است.
برای حفظ صدا که مهم ترین ابزار کارتان است چه مراقبت هایی انجام می دهید؟
چون یک گوینده از صدای خود بهره می برد حتماً باید در تغذیه خود مراعات و حتی گاهی داروهای گیاهی برای تقویت صدایش مصرف کند.
یک گوینده تا چه حدی احساسات و خواسته های شنونده خودش را در آن سوی رادیو درک می کند؟
وقتی یک گوینده می خواهد خبر یا هر مطلب دیگری را به مخاطب انتقال دهد باید آن را ملکه ذهن خود کند و تفهیم شده باشد تا بتواند به مخاطب خود به درستی منتقل کند و این جاست که گوینده از کار خود راضی است و در این صورت حس رضایتمندی را می تواند در خود و مخاطب تصور کند. مثال می زنم؛ اگر تقویم تاریخ امروز برای شنونده حس نوستالژی دارد دلیل اش این است که همیشه سعی کرده ام به مخاطبان خود احترام بگذارم، مطالبی را که به من داده می شود چندین مرتبه مطالعه کنم تا بر آن اشراف کامل داشته باشم و بتوانم آن را به مخاطب منتقل کنم. اگر برنامه با حسی خوب و کاملاً مسلط اجرا شود مخاطب آن طرف امواج رادیو حس خوب را دریافت می کند و جذب برنامه می شود.
حرفه گویندگی در رادیو تعریف خاصی دارد؟
گوینده در رادیو باید صدا داشته باشد چون با صدایش است که با مخاطب ارتباط برقرار می کند و کوچک ترین مکث، سکوت یا تپقی می تواند تاثیر منفی در جذب مخاطب داشته باشد.
اگر روزی سازمان به شما بگوید که آقای «عبدا... فجری گیلاوندان» از فردا برنامه شما تعطیل است چه حسی به شما دست می دهد؟
زمزمه هایی برای بازنشسته ها هست که نمی توانند دو شغله باشند. البته صحبت هایی شده که کارهای هنری را استثنا قرار دهند. اگر به من بگویند از فردا دیگر «تقویم تاریخ» را اجرا نکن از نظر مالی تاثیرگذار نیست اما از نظر معنوی و روحی ضربه می خورم و تاثیر می گذارد چون من بچه ای را 37 سال بزرگ کرده ام و احساس می کنم آن را گم کرده ام.
بزرگ ترین آرزوی تان چیست؟
بزرگ ترین آرزویم موفقیت، کامیابی و سلامتی برای خودم، خانواده ام و هم وطنانم است.