شیری
فصل برداشت برنج در مناطق محدودی از استان که این محصول کشت شده، آغاز شده است. قیمت برنج تولیدی استان با توجه به کیفیت خوب و میزان کم آن بالاست اما طرفداران خاص خودش را دارد. شالی کاران استان که روزهای سختی را برای تهیه این محصول پشت سر گذاشته اند حمایت نشده اند چرا که مدتی است موضوع ممنوعیت کشت برنج به منظور مدیریت مصرف آب مطرح است. امسال مقرر شد براساس مصوبه هیئت دولت تا 3 سال محدودیت و پس از آن به طور کامل ممنوعیت کشت برنج انجام شود که بارندگی های فراوان فروردین و اردیبهشت باعث شد آب بیشتری در دسترس کشاورزان قرار گیرد و به کشت برنج ترغیب شوند، این در حالی است که براساس شیوه نامه های ابلاغ شده به 2 وزارتخانه نیرو و جهاد کشاورزی، باید سم و کود یارانه ای به برنج کاران داده نشود و تعرفه آب هم 50 درصد افزایش یابد. وجود همین محدودیت ها باعث افزایش هزینه های برنج کاران شده به طوری که بخشی از مشتریان خود را به دلیل گرانی قیمت برنج از دست داده اند.
یکی از برنج کاران منطقه محمدآباد که به گفته خودش سالیان زیادی است کشت برنج دارد و در گذشته برای فروش مشکلی نداشت، می گوید: در سال های اخیر با افزایش قیمت ها و فراوانی برنج های وارداتی که نسبتاً قیمت کمتری هم دارند، برای فروش با مشکل مواجه هستیم به طوری که در نظر داریم کشت برنج را در سطوح کمتری انجام دهیم.
وی می افزاید: در گذشته برنج منطقه محمدآباد، مشتریان ثابت خود را داشت به طوری که این برنج به بازار هم نمی رسید و مشتریان خودشان برای خرید اقدام می کردند اما اکنون با افزایش قیمت ها تعداد مشتریان و میزان تقاضای شان کاهش یافته است.
وی می افزاید: اگرچه طی سال های اخیر محدودیت و ممنوعیت کشت برنج مطرح است اما امسال به دلیل بارندگی های زیادی که داشتیم کشت برنج به سهولت انجام شد و اکنون که زمان برداشت است هنوز میزان تقاضا در حد انتظار نیست.
وی می افزاید: با مطرح بودن طرح ممنوعیت کشت برنج، هر گونه مشکلی هم که باشد جهادکشاورزی حمایت نمی کند ضمن این که امسال هم کود و سم یارانه دار در بین برنج کاران توزیع نشد.
یکی دیگر از برنج کاران خراسان شمالی هم محدودیت کشت برنج در کشور به غیر از 2 استان شمالی را عاملی برای افزایش هزینه ها می داند و می گوید: هنوز طرح ممنوعیت کشت به طور کامل اجرا نشده و هزینه های کشت به دلیل دریافت هزینه آب و حذف کود و سم یارانه ای افزایش یافته است در نتیجه ناگزیر به افزایش قیمت برنج می شویم که در چنین شرایطی همان تعداد اندک مشتریان را از دست خواهیم داد.
یکی دیگر از برنج کاران نیز می گوید: امسال اعلام شد کشت برنج نباید انجام شود به همین دلیل محدودیت هایی ایجاد کردند با این وجود به دلیل بارندگی های فراوان، کشت برنج انجام شد.
وی خاطرنشان می کند: برای مدیریت آب باید برنامه ریزی درستی داشته باشند نه این که با افزایش هزینه های کشت، برای کشاورزان محدودیت ایجاد کنند.
یکی دیگر از برنج کاران نیز می گوید: کشت برنج در این منطقه به شکل گسترده انجام نمی شود و از همان گذشته های دور محدودیت کشت داشتیم و هر سال فقط در یک منطقه کشت انجام می شود.
وی خاطرنشان می کند: محمدآباد از همان زمان های قدیم، سهمیه آب داشت و به همین دلیل در آن کشت برنج انجام می شد اما اکنون همان میزان آب را هم سهمیه بندی کرده اند و بابت آن از کشاورزان هزینه می گیرند که عاملی برای افزایش قیمت ها و از دست دادن بازار فروش شده است.
به گفته او، در گذشته عمده برنج کشت شده قبل از برداشت به فروش می رسید اما اکنون مشتریان بسیار اندکی داریم.
وی معتقد است: مطالعات لازم برای این طرح انجام نشده است و به جای حل مسئله، چنین طرح هایی را اجرا می کنند.
در این میان یک وارد کننده برنج در این باره می گوید: برنج های منطقه محمدآباد و باباامان اگرچه کیفیت بالایی دارد اما به دلیل هزینه های بالای کشت، قیمت بالایی هم دارد که همین موضوع عاملی برای کاهش مشتریان آن شده است.
«صالحی» می افزاید: به هر حال برنج استان قابل رقابت با استان های شمالی نیست چون به شکل سنتی کشت میشود و قیمتی بالاتر از برنج شمال دارد.
به گفته او، محدودیت کشت برنج به دلیل جلوگیری از بحران آب از سال گذشته ابلاغ شده اما وقتی انحصاری کار شود رقابتی برای بهبود کیفیت ایجاد نمی شود.
وی اظهار می کند: کشاورزان استان قدرت مالی ندارند تا حتی به شکل اتحادیه ای برنج های کشت شده را به یک مرجع بفروشند در نتیجه هر کسی با یک قیمت محصول خود را به مشتریان عرضه می کند.
در عین حال، مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه ای خراسان شمالی با بیان این که ممنوعیت کشت برنج به غیر از 2 استان مصوبه هیئت دولت است، می افزاید: براساس این مصوبه به وزارتخانه های نیرو و جهادکشاورزی شیوه نامه ای ابلاغ شده که باید طی 3 سال جایگزینی برای برنج انجام شود که سال شروع طبق این شیوه نامه امسال است.
«مرتضوی» می افزاید: از آن جایی که امسال بارندگی زیاد و دسترسی به آب راحت تر بود، این شیوه نامه به درستی عملیاتی نشد و کشت برنج مانند سال های گذشته انجام شد.
وی اظهار می کند: در حالی که قرار بود امسال 50 درصد و سال بعد هم 50 درصد میزان کشت کاهش یابد و در سال سوم کشت جدید جایگزین شود اما طی گزارش جهادکشاورزی، کشت برنج در استان کاهش که نیافته به دلیل فراوانی آب چند درصدی هم افزایش یافته است.
وی خاطرنشان می کند: بارش های فراوانی که امسال اتفاق افتاد مردم را به کشت بیشتر برنج تشویق کرد و با این شرایط این شیوه نامه امسال نتیجه خوبی نداشت.
وی ادامه می دهد: براساس این شیوه نامه وزارت جهادکشاورزی مکلف شده بذر و سم به برنج کاران ندهد و وزارت نیرو هم تعرفه های آب را افزایش دهد که طبق برنامه ریزی های انجام شده امسال 50 درصد و سال آینده هم 50 درصد به تعرفه های آب اضافه شود که عامل بازدارنده کشت برنج خواهد شد.
وی تصریح می کند: افزایش تعرفه های آب را در سال آبی جدید که از اول مهر شروع می شود اعمال و به تشکل های آب بران هم ابلاغ کردیم.
به گفته «مرتضوی» با رهاسازی آب سد شیرین دره و فراوانی آب، اهرم مدیریتی برای جلوگیری از کشت برنج نبود اما در سال های بعد اگر باز هم برنج کشت کنند با تعرفه بالاتر آب مواجه می شوند.
او اظهار می کند: بر اساس مصوبه ممنوعیت کشت برنج تا 3 سال محدودیت کشت و پس از آن به غیر از 2 استان ممنوعیت به طور کامل اعمال می شود.
یک منبع آگاه در سازمان جهادکشاورزی خراسان شمالی هم محدودیت کشت برنج را تأیید می کند و می گوید: مدتی است محدودیت کشت برنج مطرح است و به غیر از 2 استان گیلان و مازندران نباید در استان های دیگر کشت شود اما امسال هم برخی کشاورزان به شکل خودجوش و بدون حمایت های جهادکشاورزی به کشت این محصول اقدام کرده اند.
وی می افزاید: در نظر داریم با ایجاد محدودیت های بیشتر طی 3 سال کشت برنج به طور کامل در استان ممنوع شود.