حریم رودخانه ها همچنان در قرق متصرفان
تعداد بازدید : 148
صدای سیل را جدی نمی گیریم
نازلی حیدرزاده
رودخانه ها کاسه صبرشان لبریز می شود، گاه از بارش شدید باران و گاه از تصرف حریم شان از سوی انسان و امان از وقتی که این لبریز شدن، خودش را با سیل نشان دهد؛ همه آن چه را که جلوی پایش باشد می شوید، تخریب می کند و با خود می برد و شرایط بحرانی ایجاد می کند، بحرانی که زخم آن سال های زیادی خوب نخواهد شد و گاهی نیز درمانی نخواهد داشت، همان طور که جای بسیاری از زخم هایی که در اثر وقوع سیل در خراسان شمالی ایجاد شده هنوز باقی است؛ استانی که به گفته «جواد نظری» مدیرکل مدیریت بحران استانداری، جزو استان های سیل خیز و در ردیف 10 استان اول کشور است.خراسان شمالی دو حوضه اصلی اترک شامل شهرستان های شیروان، مانه و سملقان، بجنورد و راز و جرگلان و حوضه کویر مرکزی شامل اسفراین، گرمه و جاجرم دارد. با توجه به وضعیت توپوگرافی منطقه، بسیاری از نقاط این استان در معرض سیل قرار دارد که در این میان ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم و تصرف حد و بستر رودخانه ها می تواند آثار مخرب سیلاب ها را بیشتر کند.
پافشاری برخی متصرفان
همان طور که یکی از دهیاران شهرستان بجنورد به آن اشاره می کند با توجه به شروع بارندگی ها و در پیش بودن فصل سرما، شناسایی و رفع تصرف حریم رودخانه ها ضروری است اما برخی کشاورزان و اهالی بعضی از روستاها به این مسئله بی توجه هستند. او که به ذکر نام خود در این گزارش تمایلی ندارد، در این باره می گوید: از زمان شروع فعالیت ام به عنوان دهیار روستا در برابر تصرف حریم رودخانه ایستادگی کرده ام اما یکی از اهالی به هیچ وجه از موضع خود پایین نمی آید و معتقد است پدرش در زمین مورد نظر کشاورزی می کرده و مشکلی برایش پیش نیامده است و او هم راه او را ادامه می دهد.به گفته او، برخی متصرفان آن قدر پافشاری می کنند که باید دستگاه قضایی وارد عمل و از اتفاق های احتمالی جلوگیری شود.
حساس بودن 2200 کیلومتر از رودخانه ها
البته «وحید واسطه» معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی از شناسایی هزار و 527 مورد تصرف در رودخانه های استان از ابتدای امسال تا پایان ماه گذشته خبر می دهد که از این میزان به هزار و 70 مورد اخطار داده و از 57 مورد از تصرفات در حین کار جلوگیری شده است.
به گفته او، در این خصوص حدود 43 حکم از دادستانی گرفته و 16 مورد اجرایی و رفع تصرف شده است. او که مساحت اراضی آزاد شده در این مدت را در مجموع 36 هزار مترمربع برمی شمرد، طول کل رودخانه ها و مسیل های استان را 6 هزار و 600 کیلومتر اعلام می کند که بیشترین طول رودخانه با هزار و 672 کیلومتر در شهرستان بجنورد و بعد در مانه و سملقان با هزار و 307 کیلومتر است.
وی می گوید: 2 هزار و 200 کیلومتر از رودخانه های استان به دلیل سیل خیز و نزدیک بودن به مراکز جمعیتی مهم و حساس هستند ضمن این که شهرستان بجنورد 560 کیلومتر مسیل حساس دارد و تقریباً 40 تا 50 درصد این مسیل ها به نوعی وارد خود شهر بجنورد می شوند. او می افزاید: تاکنون در بجنورد هزار و 359 کیلومتر حد بستر و حریم رودخانه و از 560 کیلومتر مسیل، 422 کیلومتر حد بستر و حریم تعیین شده است.
به گفته او، بستر رودخانه بر اساس سیلاب های 25 ساله طبق قانون مشخص شده و عرض بستر در هر منطقه ای را می توانیم اعلام کنیم.
وی از لایروبی 27.3 کیلومتر از رودخانه های استان در این مدت خبر و ادامه می دهد: سامان دهی هر کیلومتر رودخانه حدود 2 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد که در این میان، 71 کیلومتر مربوط به رودخانه های بجنورد است. 73.6 کیلومتر در بجنورد تا الان سامان دهی شده که بیشترین آن در رودخانههای مرزی راز و جرگلان یعنی رودخانه های چندیر و سومبار بوده است.البته برخی رودخانه ها به سامان دهی نیاز ندارد و باید لایروبی و بازگشایی شود که در این زمینه 650 کیلومتر از رودخانه های استان به لایروبی و بازگشایی نیاز دارد که بیشترین نیاز مربوط به شهرستان بجنورد است. «واسطه» از لایروبی 70 کیلومتر از رودخانه های استان خبر می دهد و با بیان این که 518 کیلومتر از حد بستر و حریم رودخانه های استان نشانه گذاری شده است، تاکید می کند: ما پای کار هستیم و به متصرفان حریم رودخانه ها هشدار جدی می دهیم که از آن ها شکایت کیفری و قضایی و برای گرفتن خسارت هایی که در پایین دست صورت گرفته است آن ها را به مراجع قضایی معرفی می کنیم.
اعتباری که از دست رفت
در همین خصوص، مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان شمالی، خسارت ناشی از وقوع سیل در استان را بیش از 715 میلیارد تومان در بخش های مختلف برمی شمرد که تاکنون بیش از 500 میلیارد تومان اعتبار در قالب تسهیلات تملک دارایی دریافت شده که تسهیلات مسکن روستایی در دل همین تسهیلات است. همچنین در بخش های کشاورزی، شهرداری ها و تاسیسات زیربنایی اعتبار دریافت شده و فقط در حوزه راه ها و تاسیسات مرتبط با آن تا الان اعتباری دریافت نشده است. «جواد نظری» اظهارمی کند: عملکرد نامناسب دستگاه متولی در درست ثبت نکردن خسارت در سامانه سجاد موجب شد اعتباری در این بخش دریافت نشود و اعتبار ما در این زمینه تا الان صفر است که البته از طریق استاندار در حال پیگیری است.
او با بیان این که از مردم خواهش و به آن ها تاکید کردیم که در ساخت و سازها به قانون احترام بگذارند و به استعلام ها عمل کنند، ادامه می دهد: تجاوز به حریم رودخانه ها آسیب های زیادی به استان وارد می کند و اعتباراتی نیاز است که دستگاه های اجرایی دارند پیگیری می کنند تا بتوانند آن ها را جذب کنند و محکم تر در این خصوص گام بردارند.
وی در پاسخ به این پرسش که کدام یک از شهرستان های استان در برابر سیل آسیب پذیرتر است، می گوید: در این زمینه مانه و سملقان و راز و جرگلان و بعد بجنورد و شیروان آسیب پذیرتر هستند که البته به نوع بارش بستگی دارد ولی به طور کلی با توجه به وضعیت توپوگرافی منطقه، رودخانه ها و شرایط کوهستانی در نقاط مختلف استان این 4 شهرستان بیشترین آسیب دیدگی را در برابر سیلاب دارند.او خراسان شمالی را جزو استانهای سیل خیز و جزو 10 استان اول کشور در این خصوص میداند زیرا هر سال با وقوع سیل مواجه می شود و از این رو از ابتدای شهریور اقدامات اساسی برای آمادگی در برابر وقوع سیل انجام شده است.
یک مطالبه
در عین حال، «یاران» دادستان بجنورد با بیان این که اقدامات خوبی با شروع سیلاب ها در اول امسال شروع و درشهرستان ها هم افزایی خوبی بین مجموعه قضایی، دادستان ها، فرمانداران و شرکت آب منطقه ای انجام شد، تصریح می کند: بسیاری از مسیل هایی که در گذشته امکان طغیان رودخانه ها را داشت بازگشایی شد اما با توجه به مساحت رودخانه ها و مسیل ها در استان متاسفانه اکنون مواردی را داریم که درمواقع وقوع سیلاب ممکن است آسیب هایی به خصوص در شهرهای بزرگ استان وارد کند.
او از مطالبه ای در قالب شورای حفظ حقوق بیت المال از شرکت آب منطقه ای استان خبر می دهد که از اقدامات مربوط به بازگشایی مسیلها گزارشی را به جلسه آتی این شورا بیاورد و پاسخگو باشد.
وی می گوید: بنده به عنوان مدعی العموم انتظار دارم روسای ستاد بحران ها در شهرستان ها و دستگاه های اجرایی استان در بازگشایی مسیل ها کمک کنند و به دادستان ها اعلام کردیم دستورات قضایی در خصوص ساخت و سازهای انجام شده در مسیر رودخانه ها را با سرعت بیشتری صادر کنند تا شاهد خسارت کمتری باشیم.