سایه و روشن صنایع دستی خراسان شمالی
تعداد بازدید : 104
فعالان صنایع دستی در دور باطل
مرتضوی
صنایع دستی به عنوان صنعتی مستقل و بومی، شاخص ترین هنر کاربردی است که ریشه های عمیق و استواری در فرهنگ غنی هر منطقه دارد؛ هنری که اگرچه از آن به عنوان سفیر فرهنگی یاد می شود اما سهم به سزایی در اشتغال زایی و رونق چرخ اقتصاد هر منطقه دارد. با وجود اهمیت این مقوله و فعالیت بیش از 15 هزار صنعتگر در استانی که بیش از 60 رشته صنایع دستی دارد، صنعتگران انگار در دور باطلی افتاده اند که هر چه تلاش می کنند نمی توانند مشکلات شان را حل کنند.
نبود بازارچه، حضور دلالان و واسطه ها، تولید اندک و فراهم نبودن زمینه برای حضور در بازارهای ملی و جهانی هنوز هم سدی بزرگ برای فعالان صنایع دستی استان محسوب می شود که سال هاست روایتی اصیل از میراثی پرشکوه را به تصویر می کشد. این در حالی است که متولیان روزگار صنایع دستی را آن چنان تلخ نمی دانند و معتقدند این روزها صنایع دستی از وضعیت بهتری برخوردار است.
«محسن خدابخشی» از فعالان عرصه صنایع دستی استان که 7، 8 سالی است در تولید ظروف سفالی فعالیت می کند، مهم ترین مشکل فعالان این عرصه را بیمه می داند و می گوید: صنعتگران درآمد چندانی ندارند تا از عهده پرداخت بیمه برآیند.
وی که به واسطه فعالیت اش تعدادی صنعتگر را تحت پوشش قرار داده است، از این که تلاش های فعالان این عرصه که زمینه را برای اشتغال افراد فراهم کرده اند با افزایش حق بیمه نادیده گرفته می شود، اظهار تاسف می کند و می گوید: این در حالی است که درآمد چندانی با فروش محصولات صنایع دستی عایدمان نمی شود.
این صنعتگر، قرار گرفتن صنعتگران استان پشت درهای بسته حضور در بازارهای جهانی را اجحافی بزرگ می داند.
وی که تلاش می کند از طرح ها و نقوش بومی استان در تولید آثار بهره بگیرد تا از این طریق به معرفی داشته های استان و در کنار آن به احیای هنر سفالگری کمک می کند، کمبود و افزایش قیمت مواد اولیه را در کنار کاهش فروش تولیدات در استان از دیگر موانع فعالیت در این عرصه اعلام و بر برون رفت از این وضعیت با همکاری متولیان تاکید می کند.
«ذوالفقاری» از دیگر فعالان، بیمه نبودن بخش اعظمی از بافندگان گلیم استان را مهم ترین معضل پیش روی صنعتگران این رشته می داند. به گفته وی، با وجود پیگیری های مکرر رفع این مانع در حد حرف باقی مانده است.
وی تصریح می کند: اگرچه بازار سنگین و خرید تولیدات کمتر شده اما به رکود نرسیده است.
این صنعتگر، افزایش مواد اولیه در ماه های اخیر به صورت هفتگی را از دیگر مشکلات موجود می داند و از ایجاد خانه صنایع دستی به عنوان یکی از خواسته های چند ساله صنعتگران سخن می گوید که باید در چندین نقطه استان و شهر ایجاد شود.وی همچنین جای خالی بهره گیری از ظرفیت دانش آموختگان را در تولیدات صنایع دستی از دیگر کاستی های پیش رو می داند و از شکاف عمیق بین علم و تجربه به عنوان مهم ترین مشکل یاد می کند.
هنرمند دیگر این عرصه اگرچه سال هاست به دوخت لباس محلی مشغول است و علاقه مندان به تاریخ و فرهنگ منطقه در آن سوی مرزها هر از گاهی سراغش را می گیرند، از این که فعالان این عرصه به تولید کننده انبوه تبدیل شده اند و با انبار تولیدات به امید برگزاری نمایشگاه می نشینند تا آن ها را در معرض نمایش قرار دهند، اظهار تاسف می کند.
«ملکشی» با تاکید بر این که به انباردار تبدیل شده ایم و بازار و فروش خوبی نداریم، بیان می کند: حضور در نمایشگاه ها مهم ترین بازار ماست که متاسفانه فرصت های نمایشگاهی چندانی برای عرضه وجود ندارد. وی تصریح می کند: واسطه ها به دلیل سرمایه کلان می توانند به راحتی در بازار خود را به عنوان تولید کننده جا بزنند که این مشکل باید برطرف شود.
در همین خصوص، معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی خراسان شمالی اگرچه بر این باور است وضعیت به تلخی و سیاهی که مطرح شده است، نیست، به ورود صندوق بیمه اجتماعی روستایی و عشایری و بیمه صنعتگران برای برطرف کردن مشکل صنعتگران به واسطه لاینحل ماندن بیمه تامین اجتماعی اشاره می کند و می گوید: امسال نمایشگاهی در سلیمانیه عراق برپا و دست بافته های داری عرضه شد.«عابدی» اضافه می کند: طرح بازارچه صنایع دستی به عنوان یک فرصت سرمایه گذاری مشخص و به سازمان مدیریت و برنامه ریزی ارائه شده است و امیدواریم از این محل بتواند امتیاز بگیرد.
وی اضافه می کند: پیش از این طرح راه اندازی بازارچه به عنوان فرصت سرمایه گذاری به آستان قدس پیشنهاد شد، اما آن ها به دنبال ایجاد بازارچه سوغات و صنایع دستی هستند.
این مقام مسئول به حضور خراسان شمالی در نمایشگاه های مختلف ملی طبق روال گذشته اشاره می کند و معتقد است: صنایع دستی نسبت به سال های گذشته از وضعیت بهتری در حوزه بازرگانی و الکترونیکی برخوردار است.
وی ادامه می دهد: امسال به غیر از زیورآلات، سفال و سرامیک حدود 90 هزار دلار در حوزه دست بافته های داری صادرات داشتیم.
«ایزانلو» رئیس اتحادیه صنایع دستی خراسان شمالی هم با اشاره به این که 30 درصد از 15 هزار صنعتگر استان تحت پوشش بیمه روستایی و عشایری قرار گرفتند، تصریح می کند: این بیمه تمام مزایای تامین اجتماعی را دارد و تنها دفترچه درمان ندارد که می توانند از دفترچه سلامت بهره مند شوند.