ساعاتی با نمازگزاران مسجدی که عطر انقلاب می دهد
تعداد بازدید : 117
محراب، محراب خاطره در این مسجد
حیدرزاده
این جا قلب تپنده تاریخ انقلاب در بجنورد است؛ در و دیوارهایش عطر شهادت، نمازهای جمعه و ایثار می دهد. در هر نقطه از آن، روزهای مبارزه و ایستادگی در برابر طاغوت به ثبت رسیده است و این را بجنوردی های قدیمی می دانند. مسجد انقلاب در هیاهوی شهر، همچون نگین فیروزه می درخشد و حال را به گذشته پیوند می دهد، این را می توانی از لبخند نمازگزارانی پی ببری که وقتی پای صحبت های شان می نشینی خاطرات تجمع های قبل از انقلاب را در این مسجد برایت بازگو می کنند؛ روزهایی که در مسجد «امامی» (نام قدیمی مسجد انقلاب) مردم از اقشار مختلف جمع می شدند و حرکت های انقلابی آن ها از این نقطه شروع می شد به ویژه در سال 1357 این مسجد مقدس، مکانی برای مبارزان ضد شاه شده بود.
مسجد انقلاب که تاسیس آن به سال 1320 بازمی گردد در ایام دهه فجر سال 91 در هشتمین نشست شورای عالی ثبت سازمان متبوع، در ردیف آثار ملی ثبت شد و همین موضوع کافی است تا به ارزش این میراث مرکز استان پی ببری.
یکی از شهروندان که در حال وضو گرفتن در حیاط مسجد انقلاب است، درباره این مکان می گوید: قدیمی های شهر مسجد «امامی» را به خاطر دارند؛ جایی که بیشتر حرکت های انقلابی در آن شکل گرفت و در جریان سازی آن نقش زیادی داشت.
او که در سال 57 جوان 19 ساله ای بود، گویا تاریخ را ورق می زند، مکث می کند و با نگاه به دیوارهای مسجد ادامه می دهد: مسجد آن زمان شکل دیگری داشت ولی با توجه به اهمیت این مکان در تاریخ انقلاب در بجنورد، مورد اقبال زیادی قرار گرفته است و باید بیشتر از این ها قدر این مکان را بدانیم زیرا افراد بزرگ و مبارز در این جا رفت و آمد می کردند.
هر چه به اذان ظهر نزدیک تر می شویم بر تعداد افرادی که برای اقامه نماز، وارد مسجد انقلاب می شوند بیشتر می شود؛ مسجدی که بازار کهن بجنورد در آن همچنان پابرجاست و بیشتر کسبه اطراف در این مکان مذهبی، نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا می خوانند.
بانوی سالخورده ای عصازنان از پله های مسجد بالا می آید، در جواب سوال من مبنی بر این که این مکان را از چه زمانی می شناسد و آیا اطلاعاتی درباره آن دارد؟ پاسخ می دهد: در دوران قبل از انقلاب، گهگاهی با مادربزرگ مرحومم به این جا می آمدیم و یکی از خاطره هایی که از آن موقع دارم به همین زمان برمیگردد. روزی که برای خواندن نماز وارد مسجد شدیم، فردی درباره امام خمینی(ره) صحبت می کرد و همه با جان و دل گوش می کردند.
وارد مسجد می شوم و تجسم این که بیش از 41 سال قبل در این مکان، بزرگ مردان و بزرگ زنانی جمع می شدند تا برای حرکت های انقلابی برنامه ریزی کنند، باعث می شود با دقت هر چه تمام تر به اطراف نگاه کنم. هر چند از آن ساختمان قدیمی خبری نیست اما مکان، همان مکان است که علاوه بر دیدن روزهای قبل از انقلاب، در این دوران جایی برای تشییع پیکر پاک شهدا و برگزاری ایام ا... و سندی است در تاریخ معاصر بجنورد که شکل گیری مبارزات در دوران قبل از انقلاب را بازگو می کند.
بانوی دیگری هم که منتظر اقامه اذان است تا نمازش را شروع کند، می گوید: نمی دانستم نام قبلی این مسجد «امامی» و از نام کنونی آن مشخص است که در فعالیت های مردم در پیش از انقلاب نقش داشته است.
«رحمانی» که 32 ساله است، می افزاید: حالا که متوجه شدم در این مکان چه نشست ها و صحبت هایی مطرح می شد و تا این اندازه در شکل گیری حرکت های انقلابی در بجنورد نقش داشته به طور حتم درباره اش بیشتر مطالعه خواهم کرد. در عین حال، «ایزانلو» پیرمردی 80 ساله با ذوق خاصی می گوید: آن زمان از روستای «کلاته سهراب» با چهارپایان به بجنورد می آمدیم و چون این مسجد در محل داد و ستد ما قرار داشت خیلی به آن مراجعه می کردیم.او اضافه می کند: در آن زمان نخود، عدس و... می فروختیم و زمان نماز ظهر و عصر که فرا می رسید به این مسجد می آمدیم و نمازمان را می خواندیم و راهی روستای مان می شدیم.او به در و دیوار مسجد نگاهی می اندازد و می گوید: ساختمان این مسجد کاهگلی بود و با توجه به این که در این محل داد و ستد می شد کاسبان و افراد زیادی به این جا مراجعه می کردند.
«یوسفی» هم که 77 بهار را پشت سر گذاشته است، با بیان این که خیلی از پیرمردهای شهر از قدیم به این مسجد می آیند، می افزاید: انقلاب که شد اسم این جا به نام مسجد انقلاب تغییر کرد تا تاکیدی باشد بر روزهایی که مردم تلاش می کردند هر طوری شده رژیم پهلوی را براندازند.
«غلامرضا نوروزی» که در دوران انقلاب جوانی 21 ساله بود با بیان این که پیش از انقلاب، بیشتر اجتماعات از این مسجد شروع می شد به خصوص راهپیمایی سرنوشت ساز عاشورا و تاسوعا بعد از شهادت «حسن آبادی» می افزاید: پیوستن ارتش به مردم و نیروی هوایی شهرآباد از مسجد انقلاب کنونی آغاز شد که مرحوم آیت ا... «مهمان نواز» آن را هدایت می کرد.او با بیان این که اجتماع عظیم مردم در اطراف این مسجد، ساواکی ها را به وحشت انداخت، اظهارمی کند: تا زمانی که مصلای امام خمینی(ره) احداث نشده بود نمازهای جمعه در این مسجد اقامه می شد البته قبل از انقلاب حجت الاسلام «امامی» امامت جمعه را در این مکان برعهده داشت، به ویژه در ایام ماه مبارک رمضان این مسجد از حضور مردم پر می شد.او به برگزاری جلسه های تفسیر قرآن کریم توسط حاج «حسین محقر» در دوران قبل از انقلاب در این مسجد اشاره می کند و می افزاید: این مسجد از همان ابتدا پررونق بود، پایگاه مقاومت حزب ا... در این مسجد دایر شد و زمانی که شهربانی به دست مردم افتاد یک پایگاه در این مسجد برپا شد که حفاظت از شهر را بر عهده داشت و به طور مستقیم تحت نظارت مرحوم آیت ا... «مهمان نواز» بود.«نوروزی» که در این مسجد بسیار فعالیت می کرد و خاطرات زیادی از مراسم مختلف و اتفاق های آن دوران در این مکان دارد، با اشاره به این که اولین نمازجمعه بجنورد در این مکان اقامه شد، می گوید: بیشتر راهپیمایی ها و تظاهرات قبل از انقلاب از این مسجد آغاز می شد و در سال 60 که اوج فعالیت گروهک ها بود، بیشتر تجمع ها برای مقابله با آن ها در این مسجد انجام می شد. به گفته او، شهید «نوریان» در این مسجد صحنه های زیادی را با گرفتن عکس به ثبت رساند و فعالیت زیادی در دوران انقلاب داشت و شهید «هاشمی نژاد» و شهید «باهنر» نیز در این مسجد سخنرانی کردند. همچنین مرحوم «سید احمد یاهوییان»، «سید جلال یاهوییان»، «سیداکبرپور»، «رحمانی»، «محمدعلی محزون» و شهید «سلطانی» از جمله افرادی بودند که در آن دوران در مسجد انقلاب فعالیت می کردند. مسجد «انقلاب» کانون اصلی و هسته نخست حرکت های انقلابی در بجنورد و به گفته بجنوردی ها، این مکان، محلی برای برگزاری نشست های مخفی شبانه و خاستگاه اجتماعات مردم انقلابی بود و اعلامیه های ضد شاه از آن جا در شهر منتشر می شد و می توان از آن به عنوان نقطه ثقل و تمرکز رخدادهای دوران انقلاب اسلامی یاد کرد؛ مسجدی که در دل بازار قدیمی شهر جا گرفته است و همچون نگینی در تاریخ معاصر مرکز استان می درخشد. در و دیوارهایش صدای مبارزان انقلابی را فریاد می زند و باید صدای شان را شنید و این مکان شاخص را به نسل جدید شناساند.