حیدرزاده
بوی اسکناس تا نخورده لای کتاب نمی آید، بوی کرونا می آید که تمام کشور را که نه جهان را درنوردیده و آخر سال را برای ما ایرانیان به گونه ای متفاوت رقم زده است. همیشه این موقع از سال، بانک ها شلوغ ترین روزهای خود را سپری می کردند؛ جمع بندی حساب و کتاب های آخر سال به علاوه عرضه پول نو به مشتریانی که یک سال تلاش کرده بودند و حالا می خواستند با تهیه پول تازه و دادن عیدی به اطرافیان شیرینی نوروز را صد چندان کنند اما امسال طور دیگری رقم خورد. بعضی ها حاصل تلاش یک ساله شان را در بانک پس انداز می کردند و خلاصه بانک ها برو بیایی داشتند اما کرونا این مشتری ناخوانده بانک، نگذاشت امسال مثل همیشه به استقبال بهاری که یک سال منتظر آن بودیم، برویم. قرنطینه خانگی و به نوعی حضور نداشتن در اجتماع از جمله در بانک ها همواره توصیه می شود و قرار است برای پیشگیری از ابتلا به این ویروس کشنده تا حد امکان از رد و بدل شدن پول در جامعه جلوگیری شود. ضمن این که مشتریان بانک ها به دلیل خطراتی که در بانک ها در کمین آن هاست از حضور در این اماکن بپرهیزند و کارهای خود را به شکل غیرحضوری انجام دهند اما شواهد خبرنگار ما حاکی از آن است که برخی شهروندان بدون این که موارد بهداشتی را رعایت کنند در بانک ها حاضر می شوند و ضمن درخطر انداختن جان خود، کارمندان بانک ها و سایر مراجعه کنندگان را نیز به مخاطره می اندازند. طرف دیگر ماجرا سرپیچی بانکها از تعویق اقساط وامهای قرضالحسنه است زیرا پس از شیوع کرونا، با وجود مصوبه شورای پول و اعتبار و تاکید رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر این که اقساط وام قرضالحسنه تمام اشخاص بدون هیچ قید و شرطی به مدت3 ماه به تعویق بیفتد، باز هم به گفته بسیاری از مشتریان، بانکها نسبت به دریافت اقساط این قبیل وامها اقدام یا از حساب آن ها برداشت کرده اند یا این که با تماس ها و پیامک ها، به تعویق افتادن قسط را به آن ها متذکر شده اند و در مواجهه با تعجب آن ها از ابلاغ نشدن این دستورالعمل خبر داده اند.
آن ها به مصوبه شورای پول و اعتبار و پیشنهادهای بانک مرکزی برای حمایت از کسب و کارها و همچنین اشخاصی که در جریان شیوع ویروس کرونا درآمد و اشتغال شان آسیب دیده است، اشاره می کنند که بر مبنای آن اقساط وامهای قرض الحسنه به مدت3 ماه به تعویق بیفتد و انتظار دارند بانک ها به وظایف خود عمل و این مصوبه را اجرا کنند. بر این اساس، تمام اشخاص اعم از افراد با درآمد ثابت یا کسانی که درآمد ثابتی ندارند میتوانند به مدت 3 ماه یعنی از اسفند تا پایان اردیبهشت اقساط خود را پرداخت نکنند و به پایان دوره موکول کنند. سرگردانی شهروندان در این وانفسای اسفند در باجه های بانک، خودپردازها و تلفن های همراه برای واریز کردن یا نکردن اقساط بانکی شان به موضوع داغی تبدیل شده است. مصوبه دیگر شورای پول و اعتبار صاحبان کسب و کارها به ویژه کسب و کارهای کوچک را که به دلیل شرایط ناشی از شیوع ویروس کرونا متضرر و دچار مشکلات مالی شده بودند، در بر می گیرد.
طبق بخشنامه بانک مرکزی ۱۰ گروه کسب و کاری که شامل به تعویق انداختن تسهیلات میشوند عبارتند از «مراکز تولید و توزیع غذاهای آماده»، «مراکز مربوط به گردشگری»، «حمل و نقل عمومی مسافر درون شهری و برون شهری اعم از هوایی، جادهای، ریلی و دریایی»، «دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری»، «تولید و توزیع پوشاک»، «تولید و توزیع کیف و کفش»، «مراکز توزیع آجیل، خشکبار، قنادی، بستنی و آبمیوه»، «مراکز و مجتمعهای ورزشی و تفریحی»، «مراکز و مجتمع های فرهنگی و آموزشی» و همچنین «مراکز تولید و توزیع و فروش صنایع دستی»، ضمن این که بانک مرکزی تاکید کرده بود تمام واحدهای بانکها و موسسات اعتباری غیربانکی موظف به اجرای سریع این مصوبه هستند و باید بر اجرای آن نظارت دقیق شود.
«مهدی زاده» شهروند بجنوردی است که دستکش به دست و ماسک بر دهان در حالی که کیف کوچکش را زیر بغل اش گرفته است تا کمتر آن را لمس کند، از یکی از بانک های بجنورد خارج می شود. او گلایه اش را چنین آغاز می کند: با شیوع کرونا قرار بود پرداخت اقساط تا 3 ماه به تعویق بیفتد اما هر روز بانک برای من پیامک می فرستد که قسط ام را پرداخت نکردهام.او ادامه می دهد: وقتی به کارمند بانک گفتم قرار بود پرداخت اقساط 3 ماه به تعویق بیفتد او اعتنایی نکرد و از من خواست هر چه زودتر قسط ام را واریز کنم.
او مغازه کوچک لوازم الکتریکی دارد و به گفته خودش بیش از 12 روز است که بازارش کساد و دخل اش خالی شده است و با توجه به این که دیگر مشتری ندارد نمی داند اقساط بانکی را در این اوضاع چگونه پرداخت کند.
در عین حال، یکی از شهروندان که به بانک مراجعه کرده است و استرس زیادی دارد، تصریح می کند: با شیوع کرونا گفته شد کارت های عابر بانک که منقضی شده تا اردیبهشت سال آینده قابل استفاده است اما روز گذشته زمانی که خرید می کردم متوجه شدم تاریخ اعتبار کارت بانکی ام گذشته و کار نمی کند و ناچار شدم به این شعبه بیایم تا کارت جدید دریافت کنم.
او می افزاید: وقتی مصوبه هایی درخصوص اقدامات پیشگیرانه در برابر کرونا اعلام می شود مردم انتظار دارند عملی بشود نه این که فقط در اخبار ذکر شود.
به یکی دیگر از بانک ها مراجعه می کنم، بین مشتریان و کارمندان را با کشیدن پلاستیک، حفاظ ایجاد کرده اند تا از شیوع کرونا ویروس تا حدی جلوگیری شود. تا روز گذشته طبق اخبار اعلام شده 19 نفر از کارکنان بانک ها در کشور بر اثر ابتلا به کووید 19 جان خود را از دست داده اند، ضمن این که شنیده شده چند کارمند بانک در یکی از شهرها به این ویروس مبتلا شده اند و در قرنطینه به سر می برند.
با وجود تاکیدهایی مبنی بر ممانعت از جا به جایی پول نقد در این ایام، مرد جوانی مبلغی پول نقد در دست دارد و بدون این که موارد بهداشتی را رعایت کند از کارمند بانک می خواهد آن را به حسابش واریز کند.
کارمند بانک غرولند و یادآوری می کند که این اقدام بسیار خطرناک است و موجب انتقال ویروس کرونا می شود، اما این مرد اصرار می کند هر طوری شده باید کارش انجام شود.
تعدادی از کارمندان دستکش و ماسک دارند اما بعضی از آن ها فقط دستکش دارند و با جدیت در حال کار کردن هستند تا هر چه سریع تر کارشان را به اتمام برسانند و از این محیط پرخطر خارج شوند.
در عین حال، یکی از شهروندان با اشاره به صحبت های رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر این که افرادی که وام قرض الحسنه دریافت کرده اند تا 3 ماه آینده نمی خواهد قسط پرداخت کنند، خاطرنشان می کند: من کاسب هستم و با این اوضاع بازار تا 6 ماه بعد هم نمی توانم کمرم را از زیر بار اقساط راست کنم اما بانک بدون اطلاع قبلی وجهی را به عنوان قسط عقب افتاده از حسابم برداشت کرد در حالی که می خواستم همان مبلغ را برای خرید مایحتاج خانواده ام در ایام نوروز هزینه کنم.
یک شهروند سالمند با بیان این که به دلیل پیشگیری از کرونا، او و همسرش در قرنطینه خانگی به سر می برند، می گوید: مبلغی داشتم و می خواستم آن را در یکی از بانک ها سپرده کنم و با توجه به این که نباید به بانک می رفتم از طریق تماس تلفنی سعی کردم اقدام کنم اما یک هفته طول کشید تا موفق شدم.
«جهانی» با بیان این که تاکید می کنند بیرون رفتن را به حداقل برسانیم و از مراجعه به بانک ها خودداری کنیم، می افزاید: ساعتهای زیادی را پشت تلفن به انتظار می نشستم تا یکی از کارکنان بانک کارم را انجام دهد اما یا تلفن اشغال بود یا به این طرف و آن طرف پاس داده می شدم و در نهایت وقتی به یکی از کارکنان گفتم ناچارم حضوری بیایم او با گفتن این که مگر شما را به بانک راه می دهند؟ سرانجام کارم را انجام داد.یکی از ساکنان شهرستان راز و جرگلان با بیان این که بانک برای دریافت وام های مسکن روستایی مردم را تحت فشار گذاشته است، اظهارمی کند: این بانک در خصوص به تعویق انداختن اقساط برنامه ای ندارد که حداقل استرس ما در این روزهای کرونایی کمتر شود؟
شهروند دیگری هم با طرح این پرسش که چرا در مورد تعویق 3 ماهه بازپرداخت وام های قرض الحسنه به یک جمع بندی خوب و راهکار مناسبی نمی رسند؟ به تماس خود با بانک مربوطه اشاره می کند که به او گفته شده است: چنین چیزی نیست و فقط در حد حرف است زیرا در این خصوص بخشنامه ای برای شان ارسال نشده و بدهی او به بانک وام قرض الحسنه ازدواج است که شامل نمی شود.در همین خصوص، «هدایتی» دبیر کمیسیون هماهنگی بانک های خراسان شمالی می گوید: مردم فکر می کنند پرداخت اقساط تمام تسهیلات به تعویق افتاده در حالی که بانک مرکزی 10 شغل را معرفی کرده است که مشمول تمدید می شوند و بقیه باید اقساط خود را پرداخت کنند.
او با بیان این که به عنوان مثال وام مسکن، خودرو و لوازم منزل شامل این تعویق نمی شود، ادامه می دهد: فقط وام های ازدواج و قرض الحسنه و مشاغل ده گانه ای که از سوی بانک مرکزی اعلام شده شامل این تعویق و بر این اساس اقساط اسفند، فروردین و اردیبهشت به پایان قرارداد منتقل می شود اما مشتریان باید معوقه های ماه های قبل را پرداخت کنند.
او ادامه می دهد: طبق اعلام بانک مرکزی، تمام کارت های بانکی تا پایان اردیبهشت تمدید شده است اما برخی بانک ها نرم افزارشان آماده نشده و قرار است طی، یکی دو روز آینده انجام شود.او با تاکید بر این که مردم تا جایی که امکان دارد به بانک ها مراجعه نکنند و بین مردم اسکناس رد و بدل نشود، می گوید: خودپرداز، همراه بانک، خدمات اینترنتی و سامانه ها در دسترس بسیاری از مردم است اما در موارد خاص در صورتی که فردی به این امکانات دسترسی نداشت به شکل ایمن، به باجه ای که برای مراجعه حضوری در نظر گرفته شده است، مراجعه کند. به گفته او محیط بانک با توجه به نقل و انتقال پول و رد و بدل شدن اسناد، محل انتقال ویروس است و شهروندان تا حد امکان از مراجعه حضوری به طور جدی خودداری کنند.