گروه سینما و تلویزیون- جشنواره فیلم «کن» یکی از بزرگ ترین و باشکوهترین رویدادهای سینمایی جهان و محلی برای پیشنمایش فیلمهای جدید از تمامی ژانرهاست که هر سال در کن فرانسه برگزار می شود. این جشنواره برای اولین بار در شهر کن در جنوب فرانسه در سپتامبر ۱۹۳۹ برگزار شد، اما پس از آن تا پایان جنگ جهانی دوم برگزاری مجدد این جشنواره متوقف ماند. جشنواره فیلم کن در سال ۱۹۴۶ با حمایت وزارت خارجه فرانسه بار دیگر راهاندازی شد و با وجود آن که ماهیت اصلی شکلگیری آن رقابت با جشنواره ونیز بود، اما مقامات این دو فستیوال در توافقی پنهانی پذیرفتند تا برگزاری هر دو فستیوال در سالهای متمادی را جشن بگیرند و گرامی بدارند.
این رویداد سینمایی معتبر در سالهای ۱۹۴۸ و ۱۹۵۰ به علت مشکل بودجه برگزار نشد و در سال ۱۹۵۱ بود که به لطف روابط حسنه میان فرانسه و ایتالیا، زمان برگزاری جشنواره کن به بهار منتقل شد و جشنواره ونیز در همان پاییز باقی ماند. در دهه۱۹۵۰ میلادی زمان برگزاری جشنواره از ماه سپتامبر به آوریل تغییر یافت و از سال ۱۹۵۵ میلادی، نخل طلا به عنوان جایزه اصلی جشنواره کن معرفی شد.
موقعیت جشنواره کن در سالهای ۱۹۶۰ در جهان فرهنگ و هنر تثبیت شد و از آن زمان به عنوان یکی از معتبرترین جشنواره های فیلم در دنیا شناخته میشود. البته در سال های اخیر، از جمله در دوره گذشته آن، درباره انتخاب برخی فیلم های بخش مسابقه و معرفی فیلم و بازیگران برتر جشنواره کن با اهداف سیاسی و غیرسینمایی واکنش هایی وجود داشته است که وجه هنری و اعتبار این جشنواره را تحت الشعاع قرار داده است. برنامههای این جشنواره از 7 بخش اصلی تشکیل شده است که شامل بخشهای مسابقه، خارج از مسابقه، نوعی نگاه، سینه فونداسیون (مسابقه فیلمهای کوتاه)، هفته منتقدان، دو هفته کارگردانان و بازار فیلم میشود.
هفتاد و ششمین دوره جشنواره کن از فردا ۲۶ اردیبهشت تا ۶ خرداد ۱۴۰۲ (۱۶ تا ۲۷ می ۲۰۲۳) برگزار میشود.
به بهانه برگزاری این دوره از جشنواره، چند فیلم از فیلم های مهم و شاخص این جشنواره را که در دوره های قبل موفق به کسب مهم ترین جایزه این جشنواره یعنی نخل طلا شدند خدمت تان معرفی می کنیم؛ از نخل طلای فیلم «طعم گیلاس» به کارگردانی زنده یاد استاد «عباس کیارستمی»، کارگردان موفق و صاحب سبک ایرانی شروع کردیم و با برخی فیلم های بسیار معروف مثل «اینک آخرالزمان» و «راننده تاکسی» و «داستان عامه پسند» ادامه دادیم و در پایان هم سراغ یکی از آثار پر سروصدای سالهای اخیر یعنی «انگل» رفتیم که توانست علاوه بر نخل طلای کن، اسکار بهترین فیلم خارجی زبان را هم کسب کند.
طعم گیلاس
کارگردان: عباس کیارستمی
بازیگران: همایون ارشادی و عبدالحسین باقری
سال انتشار: ۱۹۹۷
خلاصه داستان: آقای «بدیعی» برای پیدا کردن کسی که بعد از مرگش، خاک روی جسد او بریزد حومه شهر را میگردد و با آدمهای مختلفی صحبت میکند.
درباره فیلم: طعم گیلاس تولید مشترک ایران و فرانسه، ساخته عباس کیارستمی، کارگردان مولف ایرانی است که در جشنواره کن بهطور مشترک با فیلم «مارماهی» ساخته «شوهی ایمومورا» نخل طلا را برد و جایزه منتقدان فیلم بوستون را هم از آن خودش کرد. طعم گیلاس، مراقبهای برای زندگی است و بیشتر از آن که احساس مخاطب را درگیر مرگ کند، او را بهسمت زندگی هُل میدهد. این فیلم آهسته پیش میرود، فیلم ساز هیچ عجلهای برای روایت قصهاش ندارد و اجازه میدهد که تماشاگر با این آسودگی همراه شود. برداشتهای بلند، دیالوگهای طولانی، سفری جادهای، تلاشهای «بدیعی» برای پیدا کردن یک همراه برای مُردنش! چیزهایی هستند که در این فیلم رئالیستی ما را تحت تاثیر قرار خواهند داد و سینمای ساده و کمتکلف «کیارستمی» را به زیبایی هرچه تمامتر نشان میدهند.
رم شهر بیدفاع
کارگردان: روبرتو روسلینی
بازیگران: آنا مانیانی و آلدو فابریتسی
سال انتشار: ۱۹۴۵
خلاصه داستان: در طول جنگ جهانی دوم و اشغال رم توسط نازیها، رهبر مقاومت «جورجیو مانفردی» توسط ماموران گشتاپو تعقیب میشود. دوست او «فرانچسکا» بههمراه کشیش «پلگرینی» به او کمک میکنند تا هویت جدیدی بهدست آورد و رم را ترک کند.
درباره فیلم: رم شهر بیدفاع درامی جنگی است که بهعنوان اولین قسمت از سهگانه نئورئالیستی «روسلینی» شناخته میشود. این فیلم که یکی از مهمترین و معروفترین آثار نئورئالیسم ایتالیا بهشمار میآید، سکوی پرتابی برای فیلم سازی در ایتالیا بود. «رم شهر بیدفاع»، یکی از اولین فیلمهای ایتالیایی پس از جنگ جهانی دوم است که در سطح بینالمللی مورد تحسین و توجه قرار گرفت و در نوزدهمین دوره جوایز اسکار نامزد دریافت بهترین فیلمنامه اقتباسی شد.
از شروع جنگ تا سال ۱۹۴۶ عملاً هیچ صنعت فیلم سازی در ایتالیا وجود نداشت و «روسلینی» بهسختی توانست فیلم را به پایان برساند، چراکه همه استودیوها ویران شده و او مجبور بود که در خیابانها فیلم را بسازد. او برای بهتصویر کشیدن واقعی سختیها و فقر زندگی در رم تحت اشغال، تصمیم گرفت تا از بازیگران غیرحرفهای استفاده کند. سبک مستند و خبری انتخاب شده برای فیلم نیز به او کمک میکرد تا دنیای خودش را در قصه بیابد.
«روسلینی» در این فیلم، تصویری واقعی از شرایط اشغال را بهنمایش درمیآورد. برخلاف فیلمهای ساخته شده در سالهای اولیه جنگ که متفقین و متحدین را در جبهههای مقابل هم نشان میدادند، «رم شهر بیدفاع» اثری کلاسیک است که بهعنوان یکی از فیلمهای مهم تاریخ سینما شناخته میشود.
مکالمه
کارگردان: فرانسیس فورد کاپولا
بازیگران: جین هکمن و جان کازال
سال انتشار: ۱۹۷۴
خلاصه داستان: «هری» یک جاسوس است و کارفرمایان خصوصی او را برای انجام ماموریتهایشان استخدام میکنند. «هری» که خودش فردی شکاک و مرموز است در یکی از ماموریتهایش برای ارائه گزارش به کارفرمایش دچار دودلی میشود، زیرا شاید بهخاطر اطلاعاتش کسی را به قتل برسانند.درباره فیلم: «مکالمه» علاوه بر تصاحب نخل طلای کن در چهلوهفتمین دوره جوایز اسکار، نامزد جایزه بهترین فیلم، بهترین فیلمنامه و بهترین صدا نیز بود. «فورد کاپولا» شخصیت «هری» را براساس کاراکتر «هری هالر» از رمان «گرگ» نوشته «هرمان هسه» و همچنین «مارتین کایزر» کارشناس فناوری فیلم که یکی از متخصصان دنیای استراق سمع بود نوشت. «جین هکمن» بعد از اکران فیلم گفت که شخصیت «هری» مهمترین و جذابترین نقشی بوده که در طول عمرش بازی کرده است و از آن لذت کافی را میبرد. مجله امپایر در سال ۲۰۰۶ نیز بازی «هکمن» را در فهرست بهترین بازیهای تاریخ سینما قرار داد. این فیلم تریلری روانشناسانه است که «کاپولا» با استفاده از زیرمتنهای روانشناختی شخصیتی پارانوئید را شکل میدهد و با توجه به مهارتها و شغل او سابقهای روانی را برایش طراحی میکند.
راننده تاکسی
کارگردان: مارتین اسکورسیزی
بازیگران: رابرت دنیرو و جودی فاستر
سال انتشار: ۱۹۷۶
خلاصه داستان: «تراویس» سرباز سابق جنگ ویتنام است که برای کنار آمدن با معضل بیخوابی و تنهایی بهعنوان یک راننده تاکسی شیفت شب مشغول به کار میشود. او با زنی بهنام «بتسی» ملاقات میکند و وقتی که از او جدا میشود، تصمیمات جدیدی در زندگیاش میگیرد.
درباره فیلم: «راننده تاکسی» بهعنوان یکی از مهمترین و برجستهترین فیلمهای تاریخ سینما شناخته میشود. این فیلم علاوه بر تصاحب نخل طلای کن، در چهلونهمین دوره جوایز اسکار، چهار نامزدی از جمله بهترین فیلم و بهترین بازیگر نقش مرد را برای «رابرت دنیرو» بههمراه داشت. داستان فیلم در نیویورک در حال زوال پس از جنگ ویتنام اتفاق میافتد، زمانی که هیچ چیز زیبایی در این شهر وجود ندارد و شب به جولانگاه بدیها تبدیل شده و «تراویس» نیز مسافر همیشگی آن است. داستان ما را به دنیای «تراویس» میبرد، جامعه از دید او را شروع به روایت میکند و از این طریق یک شخصیتپردازی جذاب برای این کاراکتر شکل میگیرد.
شاهکار «اسکوسیزی» نگاهی قدرتمند به افسردگی و تنهایی است جایی که «تراویس» دچار بحران وجودی میشود و بهسمت جنون پیش میرود. اما «اسکورسیزی» و «شریدان» این قهرمان را در تقابل با نیویورک تنها نمیگذارند. «راننده تاکسی» اثری کلاسیک است که هیچ گاه فراموش نخواهد شد.
اینک آخرالزمان
کارگردان: فرانسیس فورد کاپولا
بازیگران: مارلون براندو و هریسون فورد
سال انتشار: ۱۹۷۹
خلاصه داستان: در طول جنگ ویتنام، سرهنگ نیروی ویژه ارتش ایالات متحده، «والتر» بهظاهر دیوانه شده و جنگ وحشیانهای علیه نیروهای چریکی به راه انداخته است. سروان «میلارد» ماموریت مییابد تا برای خاتمه دادن به اقدامات او به کامبوج سفر کند.
درباره فیلم: «اینک آخرالزمان» فیلمی جنگی حماسی است که «فورد کاپولا» آن را براساس رمان «قلب تاریکی» نوشته «جوزف کنراد» ساخت. اگرچه فیلم از این کتاب اقتباس شده اما بهطرز قابل مشاهدهای از منبع اصلی خود فاصله گرفته است. این کتاب براساس تجربه «کنراد» بهعنوان کاپیتان قایق بخار در آفریقا در ایالت آزاد کنگو در قرن نوزدهم میگذرد اما فیلم بسیاری از عناصر را تغییر داده و یک سفر رودخانهای از ویتنام جنوبی به کامبوج را که توسط کاپیتان «ویلارد» طی میشود دنبال میکند. در ابتدا قرار بود که «جورج لوکاس» کارگردانی این فیلم را برعهده بگیرد اما شرایطی پیش آمد و پروژه به «کاپولا» پیشنهاد داده شد.
این فیلم یکی از جسورانهترین و ترسناکترین فیلمهای جنگی است که سفری تکاندهنده به جنون را بهنمایش درمیآورد و بیانیهای در باب تاثیرات مخرب جنگ ارائه میدهد. «اینک آخرالزمان» که برای اولین بار در جشنواره کن بهنمایش درآمد بهطور مشترک با فیلم «طبل حلبی» برنده نخل طلای جشنواره شد، تصمیمی که واکنش تماشاگران را برانگیخته بود. امروزه بسیاری از منتقدان این فیلم را شاهکار عصر جدید هالیوود و بهترین فیلم جنگی ویتنامی میدانند. «اینک آخرالزمان» یکی از فیلمهای پرافتخار تاریخ سینماست که جوایز زیادی را به دست آورد و در پنجاهودومین دوره جوایز اسکار، برنده جایزه بهترین فیلم برداری شد.
داستان عامه پسند
کارگردان: کوئنتین تارانتینو
بازیگران: جان تراولتا و ساموئل ال جکسون
سال انتشار: ۱۹۹۴
خلاصه داستان: «جولز» و «وینسنت» قصد دارند تا چمدانی را که از کارفرمای شان دزدیده شده، پس بگیرند. بعد از این که «وینسنت» به کیف میرسد، جولز یکی از افراد طرف مقابل را میکشد.
درباره فیلم: «داستان عامه پسند»(پالپ فیکشن) فیلمی جنایی است که نخل طلای کن را برد و از نظر تجاری و انتقادی به موفقیت خوبی رسید. این فیلم در شصتوهفتمین دوره جوایز اسکار، نامزد هفت جایزه شد که در نهایت جایزه بهترین فیلم نامه اصلی را برد. منتقدان بهخاطر ساختار نامتعارف «پالپ فیکشن» از آن بهعنوان فیلمی قدرتمند در سبک پستمدرن یاد میکنند، فیلمی که بر بسیاری از حوزه های فرهنگی و رسانههای هنری تاثیرگذار بود. پس از اکران داستان عامهپسند، «جان تراولتا»، «جکسون» و «اما تورمن» مورد تحسین گسترده مخاطبان و منتقدان قرار گرفتند و نامزدی اسکار «تراولتا» مقدمهای بر شهرت و محبوبیت او شد.
«پالپ فیکشن» پُر از ادای احترام به فیلمهای دیگر است. جهان فیلم قبلاً در آثار دیگر هالیوود اتفاق افتاده و کاراکترهایش نیز قبلاً خلق شده و وجود داشتهاند. در پس جریانات و روایتی غیرخطی فیلم، ایده ظریفی از رستگاری نقش میبندد که در همه جای اثر حضور دارد. فیلم زندگی چند شخصیت را زیر نظر میگیرد و براساس سه داستان جداگانه پیش میرود. طنز، ایدههای عاشقانه، خشونت، بازیها و روند همگرا شدن داستانها، «پالپ فیکشن» را به یکی از جذابترین و ماندگارترین فیلمهای تاریخ سینما تبدیل کرده است.
اتاق پسر
کارگردان: نانی مورتی
بازیگران: نانی مورتی و لائورا مورانته
سال انتشار: ۲۰۰۱
خلاصه داستان: «جیوانی» یک روانکاو است که پسرش «آندریا» به برداشتن فسیلی کمیاب از مدرسه متهم شده است. مدتی میگذرد و «آندریا» طی یک حادثه غواصی غرق میشود و اوضاع خانواده به هم میریزد.
درباره فیلم: «اتاق پسر» درامی خانوادگی از سینمای ایتالیاست که توانست نخل طلای کن را ببرد. «نانی مورتی» بهخاطر تجربههای شخصی زندگیاش همیشه دوست داشت که فیلمی با محوریت یک روانکاو بسازد. او بعد از لمس اتفاقاتی که برای اطرافیانش پیش آمده بود، ایده «اتاق پسر» را نوشت و تهیهکنندگان را برای ساخت آن راضی کرد. فیلم با به تصویر کشیدن یک خانواده معمولی و خوشبخت شروع میشود، خانوادهای که پدر روانکاو است و توانسته اعضای خانواده را به گرمی کنار هم نگه دارد. بعد از مرگ «آندریا» نیمه دوم فیلم شروع میشود و به چگونگی کنار آمدن اعضای خانواده با این فاجعه میپردازد.
دوران پس از مرگ پسر، احساسیترین بخش فیلم است، لحظاتی که همه چیز حول شخصیت پدر بهعنوان یک روانکاو میچرخد و سکانسهای کنکاشگونهاش شروع میشود. یک فیلم تکاندهنده با خصوصیات تماماً اروپایی که چالشهای شخصی و افسردگیهای یک روانکاو را نشان میدهند و از غم خصوصی صحبت میکند. اتاق پسر یک مکاشفه عمیق و ظریف درباره سوگ است، تصویری واقعی از غم و اندوه که باید هرطور شده مدیریت شود.
درخت زندگی
کارگردان: ترنس مالیک
بازیگران: براد پیت و شان پن
سال انتشار: ۲۰۱۱
خلاصه داستان: فیلم خانوادهای تگزاسی در دهه ۱۹۵۰ را نشان میدهد. «جک» پسر بزرگ خانواده بهخاطر رفتارهای پدرش سرخورده شده و هنجارشکنی میکند. این احساسات تلخ تا بزرگسالی نیز ادامه مییابند و او در این شرایط باید بهدنبال پاسخی برای روح گمشدهاش است.
درباره فیلم: «درخت زندگی» درامی تجربی است که پس از مدتها بحثوجدل بر سر تاریخ اکران برای اولین بار در جشنواره فیلم کن بهنمایش درآمد.
این فیلم به نامزدی سه اسکار رسید و اکنون بهعنوان یکی از ۲۵۰ فیلم برتر تاریخ سینما شناخته میشود. «درخت زندگی» در جشنواره کن به مذاق تماشاگران خوش نیامد اما منتقدان فیلم را بهعنوان اثری هنری پسندیدند و از آن تعریف کردند.
«درخت زندگی» فیلمی خاص با ریتمی نسبتاً کند است که بهدلیل ساختار نسبتاً پیچیدهاش مدتی زمان میبرد تا مخاطب متوجه شود، کارگردان قصد نمایش چهچیزی را داشته است.
این فیلم که بهنوعی از فیلم «۲۰۰۱: اودیسه فضایی» الهام گرفته شده است، قصه خود را در قالب کیهان و هستی روایت میکند و به تفصیل راه طبیعت و راه فیض میپردازد. درخت زندگی در خود ایدههایی فلسفی و روانشناسانه دارد، از عشق، زندگی، هستی، جهان، ایمان و سرگشتگی صحبت میکند و دنیایی تودرتو را برای تماشاگرش میسازد.
عشق
کارگردان: میشائیل هانیکه
بازیگران: امانوئل ریوا و ژان لویی ترنتینیان
سال انتشار: ۲۰۱۲
خلاصه داستان: «آن» و «ژرژ» معلمان بازنشستهای هستند که دوران سالمندی خود را میگذرانند. روزی «آن» سکته میکند و «ژرژ» مسئولیت مراقبت از او را برعهده میگیرد اما اوضاع روزبهروز وخیمتر میشود و «ژرژ» تصمیم میگیرد که به این وضعیت خاتمه دهد.
درباره فیلم: «عشق» یکی از فیلمهای فرانسوی پرافتخار است که هم جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان را به دست آورد و هم در اولین اکران خود، صاحب نخل طلای یکی از جذابترین جشنوارههای اروپایی شد.
این فیلم برای «هانکه» یک اثر شخصی بود، چراکه او به دلیل خاطره تلخی که از مرگ عمهاش در ذهن داشت، همیشه به این فکر میکرد که چگونه میتوان از رنج کسانی که دوستشان داریم، کم کنیم و آنها را در شرایط بهتری از زندگی قرار دهیم. «عشق» یک فیلم هنری است، ریتماش کند است، بازیهایش عالی است و نوع دکوپاژ و قاببندیها به تماشاگر مجال درگیری و کنکاش در قصه را میدهد.
«امانوئل ریوا» برای این فیلم در ۸۵ سالگی جایزه اسکار بهترین بازیگر زن را به دست آورد و به مسنترین بازیگری تبدیل شد که تا آن زمان به اسکار رسیده است.
این فیلم هماکنون بهعنوان یکی از ۱۰۰ فیلم برتر قرن شناخته میشود.
خواب زمستانی
کارگردان: نوری بیلگه جیلان
بازیگران: هال بیلجینر و دمت آکباع
سال انتشار: ۲۰۱۴
خلاصه داستان: «آیدین» در یکی از روستاهای دورافتاده ترکیه، هتلی توریستی را اداره میکند. او توجه چندانی به اطرافش ندارد و گویی در دنیای دیگری زندگی میکند. «آیدین» وقتی که با همسرش به مشکل برمیخورد، میفهمد که اهالی روستا از او دل خوشی ندارند.
درباره فیلم: «خواب زمستانی» درامی ترکی است که «نوری جیلان» آن را براساس رمان «همسر» نوشته «آنتوان چخوف» و «برادران کارامازوف» اثر «داستایوفسکی» نوشت.
داستان در آناتولی میگذرد و در لایه اول خود به بررسی شکاف طبقاتی بین ثروتمندان و فقرا و همچنین قدرتمندان و ناتوانان در ترکیه میپردازد.
«خواب زمستانی» یک مطالعه بسیار جذاب، استادانه و لایهبندی شده در مورد یک شخصیت خودپسند است که گویی به خوابی زمستانی رفته و آشوبی خانوادگی و اجتماعی در حال بیدار کردن او است.
فیلم همچنین نگاهی جالب به روابط شکستخورده، پشیمانیهای دوران پیری و اخلاقیات درست و غلط دارد و پرترهای غنی از رنجهای عاطفی و تنشهای بین فردی و اجتماعی را ارائه میدهد.
فیلم با وجود زمان طولانی، طرح دیالوگمحور و روایت آهسته و کندش، نمایشی بسیار جذاب است که اصلاً خستهکننده نخواهد بود، ضمن این که تعلیقی ظریف نیز همراه فیلم است. فیلم برداری این فیلم بهقدری زیباست که زمستان «کاپادوکیه» بههمراه خانهها و طبیعت سنگیاش جلوهای فوق العاده به اثر میبخشند و مخاطب را محو تماشای خودشان میکنند.
انگل
کارگردان: بونگ جون هو
بازیگران: سانگ کانگ هو و لی سون کیون
سال انتشار: ۲۰۱۹
خلاصه داستان: خانواده فقیری که در یک زیرزمین بدبو زندگی میکنند، توسط خانوادهای ثروتمند بهعنوان راننده و خدمتکار استخدام میشوند. آنها به داخل این خانواده نفوذ میکنند تا صاحب خانهشان شوند.
درباره فیلم: «انگل» یکی از معروفترین و محبوبترین فیلمهای سال ۲۰۱۹ بود که هم توانست بهعنوان نماینده کرهجنوبی جایزه بهترین فیلم خارجیزبان را در نودودومین دوره جوایز اسکار ببرد و هم این که در اولین نمایش خود در جشنواره کن، صاحب نخل طلای یکی از بزرگ ترین رویدادهای سینمایی اروپا شود. «انگل» توجه منتقدان را به خود جلب کرد، چه آنهایی که در کن گرایش به فیلمهای هنری داشتند و چه آنهایی که در جشنوارههای تجاری مشغول رصد فیلمهای پولساز بودند. «بونگ جون هو»، این فیلم را تحت تاثیر فیلم کرهای «خدمتکار خانه» محصول ۱۹۶۰ ساخت و از تجربیات خود، زمانی که برای آموزش در خانوادهای ثروتمند رفتوآمد میکرد، الهام گرفت. در ابتدا هیچ تهیهکنندهای حاضر به استفاده از نام «انگل» نشد چراکه آنها این اصطلاح را یک ضدعنوان برای یک فیلم میدانستند، درنهایت بونگ جون توضیح داد: «از آن جایی که داستان در مورد نفوذ دو خانواده در یکدیگر و سوءاستفاده از تواناییهای دو طرف است، این اسم بسیار بدیهی بهنظر میرسد.»
این فیلم همانند بسیاری از فیلمهای کرهای دیگر ایدههای ضدسرمایهداری و استعمار را با خود بههمراه دارد و به تضاد طبقاتی و نابرابریهای اجتماعی میپردازد.