در گفت و گو با کارگردان مطرح تئاتر کودک و نوجوان عنوان شد:
تعداد بازدید : 44
ظرفیت هایی که به هدر می رود
مرتضوی- «مترسک خودت باش» و «اخمالو خان» از جمله آثار نمایشی است که توسط نویسنده و کارگردان جوان، «امیر مشهدی عباس» تولید شده است. او حضوری موفق هم در جشنواره های مختلف بین المللی داشته است.
«نیم وجبی» از جمله نمایش های این هنرمند است که سال گذشته در چهارمین کارناوال جهانی تئاتر عروسکی به میزبانی شهر بانکوک در کشور تایلند حضور یافت. علاوه بر آن، نویسندگی و کارگردانی «فیتیله، جمعه تعطیله» هیئت موسس انجمن تئاتر کودک و نوجوان خانه تئاتر ایران را در کارنامه خود دارد، حضور این هنرمند جوان به عنوان مدرس کارگاه نمایش خلاق کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان فرصتی را فراهم کرد تا با او در رابطه با وضعیت و ظرفیت های تئاتر کودک و نوجوان به گفت و گو بنشینیم.
ظرفیت تئاتر کودک و نوجوان را چگونه ارزیابی می کنید؟
در حقیقت در استان ها و شهرستان ها ظرفیت ها و استعدادهایی وجود دارد که به دلیل این که با ناآگاهی پیش می رود، این ظرفیت ها به هدر می رود و اگر برای استعدادها برنامه ریزی داشته باشیم تا آن ها آموزش اصولی و متداوم ببینند و آثار تولید و نقاط ضعف و قوت بررسی شود، می توان به نتایج خوب و فوق العاده ای رسید.
در خراسان شمالی هم استعدادهای خوبی را در زمینه تئاتر کودک و نوجوان شاهد هستیم و این امکان وجود دارد که این استعدادها به استانداردهای بین المللی که در عرصه تئاتر کودک و نوجوان وجود دارد، برسند.
این امر باید اتفاق بیفتد زیرا ناآگاهی وکم بودن فضایی که استعداد ها بتوانند در آن رشد کنند مانع پیشرفت سریع علاقه مندان می شود.
کمبود متن خوب همیشه به عنوان یکی از مشکلات فعالان عرصه تئاتر مطرح بوده، با توجه به وجود قومیت های مختلف در خراسان شمالی تا چه اندازه می توان از این بستر برای تولید آثار نمایشی و تربیت نویسنده بهره برد؟
به سرعت نمی توان نویسنده ای را تربیت کرد، بلکه باید چند نویسنده خوب را پیدا کرد و موضوعات خوبی را در رابطه با سنت ها و آیین های این سرزمین سفارش داد تا به نمایش تبدیل و ماه ها به اجرا گذاشته شود تا تاثیرش را روی مخاطب بگذارد و آن وقت علاقه مندانی با آموزش در این زمینه دست به قلم می شوند و آثاری را تولید می کنند اما هیچ فردی به غیر از مردم این منطقه برای سنت ها دلسوزی نمی کند و به درستی نمی تواند آیین و سنن را حفظ و به نسل های بعد منتقل کند.
بهترین کار این است که دوره های فشرده ای برای افراد مستعد در این حوزه برگزار شود و نمایش نامه نویسان، داستان نویسان و فیلم نامه نویسانی از این منطقه جغرافیایی تربیت شوند، تا بتوانند آداب و سنن و رسوم قومیت های مختلف را ثبت و جاودانه کنند.
درحوزه تئاتر کودک و نوجوان مانند دیگر بخش های تئاتر کمبود متن داریم، دلیل آن چیست؟ آیا نیروی متخصص نداریم و یا دستمزدها پایین است؟
مهم ترین مسئله در تولید نمایشنامه سفارش است، وقتی کارهای سفارشی انجام می دهیم که ارزش هنری ندارند و تنها کارهایی هستند که جنبه اطلاع رسانی دارند و سفارش دهنده به ارزش هنری آن ها اهمیت نمی دهد به دغدغه فرهنگی ما پاسخ داده نمی شود. نیروی متخصص در عرصه کودک و نوجوان کم داریم، ضمن این که دست نویسنده بسته و رفتارشناسی در حوزه کودک بسیار سخت است و محدودیت های بسیاری دارد. افراد متخصصی هم که در این بخش فعالیت می کنند، حمایت نمی شوند، بنابراین شاهد آثار و نویسندگان اندکی در زمینه کودک و نوجوان هستیم و بیشتر کارها جنبه سفارشی پیدا کرده اند.
یک اثر نمایشی خوب باید چه ویژگی هایی داشته باشد تا مخاطب جذب شود ؟
وقتی در مورد کودک و نوجوان صحبت می کنیم، آموزش مهم ترین عنصری است که برای تولیدات کودک و نوجوان مطرح می شود، زیرا در این سنین هر نوع خوراک فرهنگی که به مخاطب می دهیم، خوراک آموزشی محسوب می شود و ما به دلیل مستقیم گویی، مخاطب زدگی ایجاد کرده ایم و این امر سبب شده است تا مخاطب از آثاری که برای او تولید می شود دوری و به آثاری گرایش پیدا کند که کم تر نصیحت می شود.
ما از تئاتر به عنوان تاثیرگذار ترین رسانه به بهترین شکل بهره برداری نکردیم و آن قدر کارهای شعاری انجام گرفت که مخاطب خود را از دست دادیم. بنابراین برای ایجاد جذابیت باید از آن چه که برای مخاطب جذاب است مانند طرح، قصه و رنگ و موتیف های جدید استفاده کنیم. در واقع باید آنقدر برای کودک جذابیت ایجاد کنیم تا وقتی پای نمایش می نشیند، جذب آن شود و یک بخش آن با همزاد پنداری و کارگردانی خوب امکان پذیر است.
موضوعاتی هم که برای نمایش انتخاب می کنیم دغدغه کودک امروز نیست ضمن این که شکل اجرایی که در کارگردانی مطرح می شود شکل مناسبی نیست. امیدواریم هنرمندان و دست اندرکاران حساسیت بیشتری به خرج دهند و مسئولان هم کمی حمایت کنند.
در جشنواره های بین المللی حضوری فعال دارید، جایگاه تئاتر کودک و نوجوان را در عرصه بین الملل چگونه می بینید؟
من اجراهای بین المللی بسیاری داشتم که دیالوگ محور نبود و این که هر کودکی در هر جای دنیا کار تو را می فهمد بسیار لذت بخش است. در فستیوال های مختلف هم شاهد حضور هنرمندان کشور بودیم و این امر نشان می دهد که ما از تئاتر روز دنیا چیزی کم نداریم اما یک مقدار بی محبتی از سوی مسئولان می بینیم. وقتی فردی در حوزه تئاتر کودک کار می کند باید تمام تمرکزش را روی کار بگذارد و نمی تواند در کنار آن به کار دیگری مشغول باشد. بنابراین باید آن قدر حمایت وجود داشته باشد تا بتواند کار تولید کند.
اگر تئاتر کودک با کیفیتی تولید می شود به خاطر دغدغه شخصی هنرمندان است وگرنه هیچ مسئولی نیامده یک ریال اضافه تر به هنرمندان بدهد و این گونه از آن ها حمایت کند. بنابراین تا این اتفاق نیفتد تئاتر کودک و نوجوان ما قوام درست و حسابی پیدا نمی کند. زیرا تئاتر کودک و نوجوان به تمرکز و وقت نیاز دارد و باید به آن بها دهند تا هنرمندان بتوانند کارهای خوبی تولید کنند.
اگر بخواهی وقت بگذاری در نهایت می توانی در سال 2 اثر تولید کنی در حالی که گروه هایی هستند که به خاطر نیاز مالی مجبورند هر 2 هفته نمایش تولید و در مدارس اجرا کنند. از آن جایی که دانشکده آکادمیک در حوزه تئاتر کودک و نوجوان نداریم گروه ها از سر نا آگاهی و راهنمایی های غلط دست به تولید می زنند که این امر سبب می شود نمایش های ارزشمندی تولید نشود.