اظهارات متفاوت درباره کمبود متخصص در اورژانس
افشره
کمبود پزشک متخصص در اورژانس های استان موجب گلایه مردم شده است. بر این کمبودها حتی وزارتخانه هم اذعان دارد و راهکار هایی برای برون رفت از این معضل در طرح تحول نظام سلامت دیده شده است اما گویا این قصه سر دراز دارد و با وجود این که مدت زیادی از اجرای این طرح می گذرد اما این مشکل هنوز هم موردی است که مردم از آن گلایه دارند و از سویی دربرخی مواقع انتظار برای حضور پزشک متخصص بسیار طولانی می شود. البته در این میان مسئولان دیدگاه های متفاوتی نسبت به مردم دارند.
اورژانس بیمارستان های استان کمبودهایی مانند فضای مناسب و امکانات دارد که نمی شود برای آن نسخه ای واحد پیچید اما گاهی می توان برخی از کمبودها را جبران کرد تا از درد بیماران کاسته شود که یکی از آن ها حضور به موقع پزشک متخصص آنکال است.
پرده اول:
مادر مارال که دخترش چندی پیش دچار شکستگی پا شده بود درباره روند رسیدگی به وضعیت او می گوید: ساعت 18 و اورژانس بیمارستان ... پر از بیمار بود.
پس از دوساعت معطلی عاقبت دخترم به بیمارستان ... اعزام شدو من و پدرش به همراه او رفتیم.
به گفته مادر این دختر بعد از چند ساعت انتظار پزشک برای دیدن این بیمار 10 ساله که از شدت درد از حال رفته بودحضور پیدا کرد.
وی مدعی می شود: با وجود این که پزشک اورژانس دستور داد با متخصص ارتوپد تماس بگیرند و تاکید شد که این بیمار پایش شکسته و حضور پزشک الزامی است اما پزشک با چند ساعت تأخیر برای ویزیت این بیمار آمد.
پرده دوم:
ساعت 2 صبح است. در محوطه اورژانس بیمارستان ... مرد جوانی نظرم را جلب می کند.چشم مرد به اندازه ای متورم است که پلک هایش از هم باز نمی شود.
پزشک اورژانس به سختی در میان آه و ناله بیمار می تواند چشم او را معاینه کند و می گوید: گمان نمی کنم که آسیب سختی دیده باشید و از او می پرسد آیا بینایی اش تحت تأثیر قرار نگرفته است؟ سوالی که مرد جوان را به آستانه دعوا می کشاند و با بی صبری می گوید: اگر مشکلی نداشتم که این موقع به بیمارستان نمی آمدم هیچ جا را نمی بینم. پزشک او را به صبر دعوت می کند.
از پزشک می پرسم مگر متخصص چشم آنکال ندارید؟
چرا با وجود خواسته بیمار و این که تمام هزینههای این ویزیت را حاضر است به صورت آزاد بپردازد با او تماس نمی گیرید؟میگوید: متخصص داریم ولی این منم که باید تشخیص بدهم آیا به متخصص احتیاج هست یا نه.
پسر جوان می گوید: ساعت 10 به اورژانس بیمارستان ... رفتم و پزشک گفت: باید چشم تو را پزشک متخصص با دستگاه معاینه کند و احتمال خطر وجود دارد.
او ادامه می دهد: به تدریج درد چشمم و تورم و قرمزی به شدت افزایش یافت و هنگامی که به بیمارستان ... رفتم گفتند باید به یک بیمارستان دیگر بروی و حالا که این جا هستم می گویند نیازی به پزشک متخصص و معاینه دقیق تری نداری.
از مسئول اورژانس می پرسم که آیا متخصص طب اورژانس ندارید؟ می گوید: داریم و در بیمارستان هم حضور دارد اما برای بیماری های قلبی و عروقی می آید نه بیماری های دیگر.
درد کهنه
کمبود پزشکان متخصص در اورژانس های استان درد کهنه ای است که گویا قرار نیست حتی با اجرای طرح تحول نظام سلامت هم مداوا شود. این در حالی است که در طرح تحول نظام سلامت بر حضور متخصصان در بیمارستان ها تأکید شده است. با اجرای طرح تحول نظام سلامت طرح «حضور پزشکان متخصص مقیم در بیمارستانهای وابسته به وزارت بهداشت» در ساعات شب و روزهای تعطیل راهکاری است که برای افزایش رضایتمندی مردم و بالابردن کیفیت خدمات سلامت عنوان شد. این نارضایتی به اندازه ای بود که حتی متولیان امر هم بر آن صحه گذاشتند به طوری که در این مورد «محمد حاجی آقاجانی»، معاون درمان وزارت بهداشت می گوید: این مشکل از مشکلات عمده ماست. وی ادامه می دهد: مشکل عمدهای که در اورژانسها و بیمارستانهای دولتی و آموزشی با آن روبهرو بودیم حضور نیافتن پزشکهای متخصص در ساعات شب و روزهای تعطیل بود، بنابراین به منظور تضمین دریافت خدمات درمانی با کیفیت در هر ساعت از شبانه روز و در همه نقاط کشور و ارتقای کیفیت خدمات و مراقبتهای سلامت، دانشگاههای علوم پزشکی در بیمارستانهای درمانی و آموزشی - درمانی تابعه مکلف شدند، از پزشکان متخصص یا فوقتخصص و فلوشیپ به عنوان پزشک مقیم استفاده کنند.وی خاطر نشان می کند: از این رو در طرح تحول نظام سلامت بسته ویژهای بابت حضور پزشکان متخصص مقیم در بیمارستانهای دولتی آماده و در ۴۰۰ بیمارستان تحت پوشش وزارت بهداشت اجرا شد که بیشتر آن ها بیمارستانهای دارای بالای ۶۴ تخت بودند و در بیمارستانهای کوچکتر به فراخور ضریب اشغال تخت پایین یا ورودی کم به صورت آنکالی و با حضور پزشکان عمومی و گاه به فراخور این که تک تخصصی هستند، متخصصان مربوطه اقدام به معالجه بیماران میکردند.
وی ادامه می دهد: در حال حاضر در قالب ۱۷ رشته اصلی و رشته هایی همچون چشم پزشکی در برخی از اورژانسها پزشک مقیم در بیمارستانها به فعالیت میپردازد.
وی ادامه می دهد: اما با توجه به انتخاب ۱۷ رشته اصلی و به فراخور اینکه بیمارستان چه رسالت و چه رشته و چه بخشهایی را دارد و در چه درجهای قرار میگیرد، با اعلام نظر و نیاز خود دانشگاهها پزشک مقیم در رشتههای تخصصی مستقر شده است.
برای نمونه برای بیمارستان رفرال (بیمارستانهای مرکز استان یا مرجع که بیماران از بیمارستانهای کوچک و اطراف به آنها ارجاع داده میشوند) و بیمارستانهای دانشگاهی، در ۹ رشته تخصصی پزشک مقیم تعریف شده است که ۳ مورد از این رشتهها مانند ارتوپدی، جراحی مغز و اعصاب و جراحی فوق عروق برای ما بسیار حیاتی است و بر همین اساس طی ارسال بخشنامهای به تمامی دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور، مقرر شده بیمارستانهای ۶۴ تا ۹۶ تخت فعال حتماً باید دارای یک پزشک مقیم از یکی از رشتههای تخصصی داخلی، جراحی عمومی و یا طب اورژانس باشند. با وجود همه گلایه ها معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی می گوید:برای تخصص هایی که بیش از دیگر تخصص ها مورد نیاز است پزشک مقیم داریم و پزشکان آنکال ما هم در عرض نیم تا یک ساعت به بیمارستان ها می آیند و البته در موارد اورژانسی این سرعت بیشتر می شود. دکتر«حق بین» می افزاید: مواردی که احتیاج به چشم پزشک داشته باشیم خیلی کم است اما در صورت ضرورت چشم پزشک هم در بیمارستان حضور پیدا می کند.
وی تأکید می کند: در مورد حضور پزشک متخصص و مقیم هیچ مشکلی نداریم و پزشکان آنکال ما همیشه در دسترس هستند.
متخصص با شرایط خاص
رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی دانشگاه علوم پزشکی استان حضور پزشک متخصص در اورژانس را الزامی نمی داند مگر در شرایط خاص.
اما این شرایط خاص از نگاه مردم و مسئولان تفاوت هایی دارد که به برداشتی متفاوت از سوی بیماران می انجامد.
دکتر«تقی دولت آبادی» می گوید: هنگامی که بیماری به اورژانس مراجعه می کند این پزشک اورژانس است که تصمیم می گیرد بیمار بستری شود یا نه؟ در بیمارستان های امام رضا(ع) و امام علی (ع)همیشه متخصص طب اورژانس داریم.وی خاطرنشان می کند: 4 متخصص طب اورژانس در بیمارستان های ما حضور دارند و اگر نیاز به حضور پزشک متخصص باشد این پزشکان باید تشخیص دهند و در صورت تشخیص این افراد، پزشک آنکال موظف است حضور پیدا کنند.
وی در مورد دستورات پزشکی که با تلفن داده می شود، هم می گوید:این کار روندی معمول است و در صورت نیاز به پزشک متخصص اورژانس برای این که رسیدگی به بیمار سرعت بگیرد این اتفاق می افتد و دستورات اولیه به صورت تلفنی داده می شود.
وی در مورد سرگردانی بیماران اورژانسی و ارجاع برخی از آن ها به بیمارستان های دیگر بیان می کند: تعداد تخت در اورژانس های بیمارستان ها کم است و همین امر موجب می شود که گاهی بیماران را روی صندلی بنشانیم و منتظرشویم تا بیماری مرخص و تختی خالی شود و به بیمار بعدی رسیدگی کنیم و این در حالی است که بیماران به دلیل شرایطی که دارند، انتظاراتی از کارکنان اورژانس دارند که پاسخگویی به همه آن ها ممکن نیست از جمله این که پزشک متخصص آن ها را ویزیت کند. وی درادامه عنوان می کند:در بیمارستان های امام علی(ع) و امام رضا(ع) متخصص مغز و اعصاب و داخلی و جراح عمومی داریم اما بقیه تخصص ها آنکال هستند و سونوگراف نداریم اما اگر لازم باشد سونوگراف هم در بیمارستان حضور می یابد.
وی مدت زمان رسیدن پزشکان متخصص آنکال را به اورژانس ها نیم ساعت در بجنورد و استان بیان می کند و می افزاید: تا هنگام رسیدن آن ها برخی از دستورات تلفنی داده می شود و البته در صورتی که دستورات تلفنی کفایت کند ممکن است این زمان به یک تا 3 ساعت هم برسد. وی ادامه می دهد: بیماران اعصاب و روان تا روز بعد هم ممکن است ویزیت نشوند ولی این موضوع همیشگی نیست و بستگی به شدت بیماری دارد.
وی ادامه می دهد: با بهره برداری از بیمارستان های در حال ساخت در تخته ارکان و شیروان تعداد تخت ها افزایش و حجم کار در اورژانس کاهش پیدا می کند.
در عین حال یک پزشک متخصص که مایل به ذکر نام خود در این گزارش نیست با بیان این که مشکل حضور پزشکان آنکال، ریشه دار و قدیمی است و در همه بیمارستان های کشور وجود دارد عنوان می کند: در طرح تحول نظام سلامت با وجود این که سعی شده تا این مشکل در بیمارستان های دولتی کم شود اما باز هم دیده می شود. وی عنوان می کند: برخی از رشته ها مراجعه کننده هم ندارند و برای همین نیاز به متخصص نیست مانند تخصص چشم اما برخی از رشته ها مانند قلب و عروق مراجعه کننده زیادی دارد و لازم است تا پزشک آنکال باشد که متأسفانه این اتفاق نمی افتد و از سویی به دلیل برخی مشکلات مانند پرداخت نشدن مطالبات شان، پزشکان نسبت به حضور در بیمارستان ها بی رغبت هستند و گاه متخصص های مورد نیاز هم قرار داد با بیمارستان و بیمه ها ندارند و برای همین مشکل به وجود می آید.