خانه صنایع دستی فرزند ناتنی میراث
گروه ادب و هنر
این بار قدم در خانه ای می گذارم که چند سالی است به مأمنی برای اهالی هنر تبدیل شده است، خانه ای که هنرهایش نیز قدمتی به اندازه آن دارد؛ حسینیه جاجرمی که حالا چند سالی است خانه صنایع دستی شده و هنرمندان را دور هم جمع کرده است، این روزها از تنهایی رنج می برد و دلتنگ حضور مردم است تا با آمدن خود رونق را برای این خانه به ارمغان آورند، اما به گفته اهالی این خانه تا زمانی که رنگ حمایت بر خشت، خشت آن ننشیند، چراغ این خانه پر فروغ نخواهد شد. با این که هر کنج این خانه با هنرهای دستی این خطه عجین شده و اهالی هنر در هر گوشه آن به فعالیت مشغولند، اما تنها برای دل خود و به امید حضور در نمایشگاه ها دست به کارند و هیچ چشمداشتی نسبت به عرضه تولیدات این بازارچه ندارند.
فقر فرهنگی و هنری
«قاسمی» از هنرمندانی است که در رشته زیورآلات سنتی در این بازارچه فعالیت می کند. او از وضعیت این خانه به عنوان تنها خانه صنایع دستی استان گلایه مند و بر این باور است که این مکان فقط نامی از خانه صنایع دستی را یدک می کشد و در اینجا همیشه سکوت جاری است و گویا مردم شهر از وجود چنین فضایی بی خبر هستند. او که از غرفه دارهای قدیمی است و به گفته خودش از نخستین روزی که این بازارچه شکل گرفت در این مکان حضور دارد، می گوید: در این چند سال وقتی از این مکان به عنوان بازارچه صنایع دستی در محافل مختلف نام برده می شود، افراد از وجود چنین فضایی تعجب می کنند.او دلیل این اتفاق را کوتاهی مردم، رسانه ها و مسئولان می داند و معتقد است: تبلیغاتی که برای این مکان صورت می گیرد چندان گسترده نیست تا جایی که حتی وقتی در صدا و سیما برنامهای از این فضا پخش می شود از این که این برنامه در چنین فضایی تهیه شده هیچ صحبتی نمی شود.
وی تنها راه شناساندن این مکان را برپایی نمایشگاهی در این فضا می داند و می افزاید: هر چند بارها این پیشنهاد داده شده و مورد استقبال قرار گرفته اما اتفاقی نیفتاده است. او البته به فقر فرهنگی و هنری در این شهر اشاره می کند و معتقد است که در ابتدا باید برای رفع این مسئله گام برداشت و تا وقتی که مردم به ارزش و جایگاه هنر پی نبرند، تلاش بی فایده است.
تبلیغات اندک
«خسروی» از هنرمندان منبت کار در این خانه است که از بی مهری های مسئولان گلایه دارد و از این که تمام سفارش ها برای تولید را از تهران می گیرد سخن می گوید و متاسف است از این که حتی مسئولان از تهران خرید می کنند، در حالی که تولیدات عرضه شده از خراسان شمالی است.او به ظرفیت های خوب صنایع دستی اشاره می کند و همکاری و همیاری مسئولان را برای رونق صنایع دستی مهم می داند و از سنگ اندازی ها برای اعطای تسهیلات ابراز ناخرسندی می کند،تا جایی که هنرمند ترجیح می دهد تا فرار را بر قرار ترجیح دهد.او از این که برخی مسئولان هیچ سر رشته ای از رشته های هنری ندارند و این گونه به مدیریت می پردازند اظهار تاسف می کند در حالی که باید هدایتگر صنعتگران برای رونق بازار صنایع دستی باشند. از نگاه این هنرمند جوان استقبال کم رنگ مردم برای آموزش هنر در کنار تبلیغات کم بر مشکلات دامن زده و موجب شده است تا خانه صنایع دستی به فضایی ساکت و سرشار از ناگفته ها تبدیل شود.
بی توجهی به هنرهای دستی
«عرب خزایی» از دیگر هنرمندانی که 8 ماه است در این مکان در زمینه سراجی سنتی فعالیت می کند، از سکوتی که در این فضا حاکم است می گوید و این که هنرمندان تنها برای ارائه آثار در نمایشگاه تولید می کنند و در این جا به سبب ناشناخته بودن فروشی در کار نیست. او که فعالیت هر روز در این مکان را مثل روز گذشته می داند، از این که اتفاقی را در این مکان شاهد نیستیم، سخن به میان می آورد و از این که به هنرهای دستی توجهی نمی شود و مردم بیشتر به تولیدات ماشینی روی می آورند و از آن ها استقبال می کنند، گلایه می کند.
او البته دلیل افزایش قیمت در هنرهای دستی را در این بخش علاوه بر ارزش و اهمیت آن، تامین کردن مواد اولیه از دیگر استان ها می داند.
البته در این میان «رفاه کار» که به تولید و آموزش بافته های سنتی در این مکان مشغول است، نظری متفاوت با دیگر غرفه داران این خانه دارد.
او از نو بودن و نبود هنر ظریف کاری در سطح شهر می گوید و این عامل را دلیل رونق غرفه اش می داند و البته رونق فعالیت هایش را دوره ای و منوط به چند ماه خاص سال عنوان می کند.
«جعفری» که مسئولیت فروشگاه صنایع دستی در این خانه را بر عهده دارد، با این که به عرضه تولیدات هنرمندان دیگر علاوه بر هنرمندان این خانه می پردازد، می گوید: هر چند تولیداتی که در این مکان عرضه می شود، به فروش می رسد اما به اندازه ای که انتظار می رود نیست و دلیل آن هم ناشناخته ماندن این فضاست.
او معتقد است: از آن جایی که تولیدات این فضا بسیار متنوع و برگرفته از اصول و قوانین هنرهای دستی است اما به واسطه تبلیغات اندک چندان مورد توجه قرار نگرفته است.او که 2 سال است در خانه صنایع دستی به فعالیت می پردازد بر تبلیغات گسترده برای این فضا تاکید می کند و پرداختن به این مسئله را راهگشا می داند.
پویایی خانه با صنعتگران
در این میان معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی به فعالیت خانه صنایع دستی از سال 91 اشاره می کند و بر این مسئله که به صنعتگران گفته شده است هر زمانی که می خواهند فضایی را در این مکان در اختیار آن ها برای عرضه آثار قرار می دهیم، تاکید می کند.
«عابدی» با بیان این که تمامی رشته های هنری می توانند از این فضا برای نمایشگاه بهره ببرند و محدودیتی وجود ندارد، می گوید: با توجه به این که قراردادهای یکساله با هنرمندان بسته شده است اگر متقاضی جدیدی وجود داشته باشد، باید منتظر بماند تا هنرمند زمان قراردادش به اتمام برسد.وی ادامه می دهد: نظر ما بر این است که خانه صنایع دستی را صنعتگران باید پویا و فعال کنند و از حضور همه هنرمندان در این فضا استقبال و زیرساخت ها و اقدامات اولیه را برای هنرمندان مهیا می کنیم اما این که بخواهیم برای نمایشگاه ویترین هایی را در اختیار هنرمندان قرار دهیم امکان پذیر نیست.