میخ های پنچری درمسیر سرمایه گذاری به استان
افشره
مشکلات سرمایه گذاری استان و نبود زیر ساخت هایی از جمله شبکه حمل و نقل ریلی، طولانی بودن فرآیندها و نظام بروکراسی در حالی است که استفاده از منابع تولید از طریق سرمایه گذاری به دست می آید و تا مادامی که سرمایه گذاری کلید نخورد، تولید مفهوم پیدا نمی کند. حال اهمیت موضوع سرمایه گذاری را در مقابل بهره مندی از فرصت های سرمایه گذاری استان قرار دهید تا دریابید که آیا توانسته ایم از منابع تولید به خوبی استفاده و راه را برای توسعه اقتصادی و پایدار هموار کنیم؟
گروه گزارش- امروزه توسعه اقتصادی به مهمترین گزینه برنامه ها و سیاست های اقتصادی کشور تبدیل شده است، بدون اغراق دست یافتن به رشد اقتصادی متوازن و توسعه پایدار گزینه برجسته برای برطرف شدن مشکلات اقتصادی و اجتماعی است. دست یافتن به توسعه اقتصادی و استانی در چارچوب توسعه ملی نیازمند عوامل و فاکتورهایی است که سرمایه گذاری و فراهم شدن زمینه های سرمایه گذاری در این فرآیند موضوعی مهم و بنیادی است. به بیانی دیگر پیش شرط ورود به تولید و رسیدن به ارزش افزوده سرمایه گذاری است و تا مادامی که سرمایه گذاری هایی به شکل روان، مستمر و توانمند ادامه نیابد، نمی توان گفت به پیشرفت اقتصادی و توسعه منطقه ای رسیده ایم.برای استانی مانند خراسان شمالی که در ردیف استان های کمتر برخوردار قرار دارد فراهم بودن گزینه های سرمایه گذاری و تمام الزامات لازم مانند، استفاده مناسب از فرصت های سرمایه گذاری و ایجاد بستر و زیرساخت ها از اهمیت بیشتری برخوردار است.توجه به این موضوع در استان، نیروی محرکه و موتور رشد و توسعه اقتصادی استان می شود اگر از ظرفیت های موجود به خوبی استفاده و مشکلات آسیب شناسی و برطرف شود، زیرا بهبود وضعیت سرمایه گذاری استان به نوعی بهبود زمینه های اشتغال، درآمد و تنگناهای اقتصادی ناشی از کمبود سرمایه گذاری را به دنبال دارد.به این نکته نیز باید توجه شود که برای استانی که به طور معمول در وضعیت اشتغال پایداری به سر نمی برد و معمولا گلایه ها از بیکاری بالاست، گزینه سرمایه گذاری از عوامل مهم و حیاتی است زیرا افزایش نیروی مولد به واسطه سرمایه گذاری های انجام شده منجر به توسعه اشتغال و ارتقای سطح درآمدها می شود.تمام مزیت های سرمایه گذاری گفته شده در حالی است که بنا به اظهار کارشناسان که مطالب آن ها را در ادامه می خوانید، استان وضعیت سرمایه گذاری مطلوبی ندارد و با وجود اهمیت موضوع سرمایه گذاری هنوز درگیر مشکلاتی است که گویا خیال بهبود هم ندارد.
محروم از زیرساخت ها
«امینی تهرانی » کارشناس بخش صنعت با بیان این که اگر سرمایه گذاری استان را به 2 بخش داخلی و خارجی تقسیم کنیم در هر 2 بخش هم ضعیف هستیم، می گوید: خراسان شمالی استان صنعتی نیست و از داشتن زیر ساخت های صنعتی هم محروم است به این دلیل تمایل سرمایه گذاران خارجی در استان کمتر از دیگر استان هاست.وی با بیان این که باید به دنبال جذب سرمایه گذار از دیگر استان ها باشیم، اظهارمی دارد: در بخش صدور جواز تأسیس که پیش بینی برای سرمایه گذاری است استان استفاده مناسبی از ظرفیت موجود داشته است.وی با اشاره به مشکلات سرمایه گذاری، ادامه می دهد: با وجود مطلوب بودن وضعیت صدور مجوزهای صنعتی تنها 20 درصد جوازهای تأسیس که صادر می شود به بهره برداری می رسد و بررسی وضعیت میدانی شهرک های صنعتی استان هم مشخص می کند که بیشتر واحدها تعطیل هستند و واحدهای فعال زیر ظرفیت کار می کنند.وی با بیان این که سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری در استان وضعیت تولید کنندگان را رصد می کنند، اظهارمی دارد: مشکلات واحدهای تولیدی استان در تصمیم سرمایه گذاران تأثیر می گذارد.وی با بیان این که تأمین بازار از مباحث مهم در موضوع سرمایه گذاری است، ادامه می دهد: وقتی طرحی با صرف هزینه هایی اجرایی شود اما بخش بازار در نظر گرفته نشود با شکست مواجه می شود بر همین اساس هم طرح های شکست خورده بسیاری در استان وجود دارد.وی مطالعه طرح را در امر سرمایه گذاری مثبت ارزیابی می کند و به این نکته می پردازد که قوانین حمایتی سرمایه گذاری الزاما باید وجود داشته باشد تا سرمایه گذار برای سرمایه گذاری ترغیب شود.
نبود اطلاعات سرمایه گذاران
وی بخشی از ضعف های سرمایه گذاری موفق را ناشی از نداشتن اطلاعات سرمایه گذاران ذکر و عنوان می کند: معمولا در نظام سرمایه گذاری های کوچک، یک فرد مسئول تمام امور است به نحوی که در 90 درصد واحدهای تولیدی استان این امر صادق است و تمام موارد اختصاصی و فنی هم توسط فرد متقاضی انجام می شود.«امینی» بروکراسی های اداری را از دیگر موانع سرمایه گذاری در استان ذکر می کند و به این موضوع هم اشاره دارد که مسائلی از جمله واگذاری زمین به سرمایه گذاران خارج از شهرک های صنعتی در طولانی ترین زمان ممکن انجام می شود و به طور معمول مقدار و مشخصات لازم زمین مورد نیاز برای سرمایه گذاری در استان به خوبی فراهم نیست.وی این امر را ناشی از محدودیت های زیر ساختی سرمایه گذاری در استان می داند و می گوید: نوسانات نرخ ارز، مشکلات مالیاتی به ویژه در استان، ضعف دانش سرمایه گذاری و ندانستن قوانین و مقررات حقوقی مرتبط با سرمایه گذاری از دیگر مشکلات سرمایه گذاری در استان است.وی به ارائه پیشنهادهایی برای بهتر شدن وضعیت سرمایه گذاری در استان می پردازد و ابرازمی دارد: باید ظرفیت اتاق بازرگانی و خانه صنعت و معدن را افزایش دهیم زیرا فعالیت مثمر بخش خصوصی مشروط به مستقل بودن آن هاست و زمانی می توانند روی پای خود بایستند که از بانک ها مستقل باشد.وی ادامه می دهد: بخش خصوصی باید رابط بین سرمایه گذاران و سرمایه داران باشد و این امر ظرفیتی است که متأسفانه در استان از آن استفاده نمی شود.وی می افزاید: فعال شدن بخش خصوصی و راه اندازی مراکز تهیه و تدوین طرح های توجیهی از الزاماتی است که باید انجام شود.
ساختارهای نهادی و سازمانی، مشکل اصلی
«درخشانی» یک کارشناس سرمایه گذاری بر خلاف دیگر کارشناسان مشکل اصلی سرمایه گذاری در استان را مربوط به ساختارهای نهادی و سازمانی استان می داند و می گوید: این موضوع مسئله ای مهم تر و بنیادی تر است زیرا مسائلی مانند زیرساخت های فیزیکی قابل حل است.وی با بیان این که بخشی از مشکلات ساختاری و اداری است به راه اندازی پنجره واحد سرمایه گذاری در استان اشاره و عنوان میکند: از زمانی که این پنجره شکل گرفته با وجود این که مشکلات برطرف نشده است اما روند رو به رشدی در این بخش ایجاد شده است. وی اخذ استعلامات، قوانین دست و پاگیر، قدرت تصمیم گیری و اختیارات مدیران را از مشکلات اداری سرمایه گذاری استان ذکر و عنوان می کند: بخش دیگری از مشکلات مربوط به نبود زیر ساخت هایی هم چون راه و فرودگاه است که تنها یک پرواز دارد و آن هم در بیشتر موارد لغو می شود.وی در این بخش به نبود راه آهن، نبود آب و برق گاز و روند ایجاد مراحل منطقه ویژه اقتصادی اشاره می کند.«درخشانی» با بیان این که فاصله بسیاری تا رسیدن به سرمایه گذاری مطلوب داریم، ادامه می دهد: به دنبال تهیه نقشه جامع سرمایه گذاری در استان هستیم.
ضعف در زیرساخت ها
رئیس اداره طرح و برنامه سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی با بیان این که سرمایه گذاری چند گام دارد، می گوید: این چند گام شامل وجود سرمایه گذار، قوانین دولتی، زیر ساخت ها و عوامل دیگری است که استان در آن ها مشکلاتی دارد. «حسینی» با اشاره به زیرساخت های سرمایه گذاری، اظهارمی دارد: بیشتر شهرستان های استان از زیر ساخت هایی مانند حمل و نقل ریلی محروم هستند و حمل و نقل هوایی و جاده ای استان هم توانمند نیستند.وی با بیان این که از لحاظ داشتن هتل های مناسب هم وضعیت مشابهی داریم، ادامه می دهد: در بخش زیر ساخت های سرمایه گذاری در استان ضعیف هستیم.وی ادامه می دهد: با این که گزینه هایی مثل معافیت های سرمایه گذاری در استان وجود دارد اما سرمایه گذاران بین گزینه های سرمایه گذاری استان های بزرگ هم جوار، خراسان رضوی را به جای خراسان شمالی برای سرمایه گذاری انتخاب می کنند. وی با بیان این که نیازمند مشوق های خاص برای جذب سرمایه گذاران هستیم، ادامه می دهد: به واسطه ضعف های موجود سرمایه گذاران بومی قدرتمندی در استان نداریم و از فرصت های سطح بالا مانند پذیرش هیئت های اروپایی هم نتوانسته ایم به درستی استفاده کنیم.وی با بیان این که سرمایه گذاری زنجیره ای از عوامل مختلف است، ادامه می دهد: نتوانسته ایم برنامه های منظم و یکپارچه ای را برای جذب سرمایه گذار داشته باشیم، بنابراین همه دستگاه هایی که به نوعی در بخش سرمایه گذاری فعالیت می کنند، باید با هم هماهنگ و به دنبال جذب سرمایه گذار باشند.«حسینی» با اشاره به یکی از بزرگ ترین پروژه های سرمایه گذاری خارجی در استان، عنوان می کند: هنوز برخی مسائل از سوی عده ای پذیرفته نشده است و این گونه سرمایه گذاری ها را باور ندارند.
نگاه هایی که مانع سرمایه گذاری می شود
وی نگاه های بسته و کوچک را از موانع سرمایه گذاری در استان می داند و می افزاید: در استان های دیگر همه دستگاه ها با هم متحد می شوند تا سرمایه گذاری انجام شود اما در استان ما هنوز درباره برخی موارد بحث می شود.وی با اشاره به طولانی بودن فرآیند سرمایه گذاری در استان، ابرازمی دارد: اخذ مجوزهای آب، برق، گاز و واگذاری زمین به سرمایه گذاران بسیار طولانی و زمانبر است به نحوی که طرحی که باید در 12 ماه به بهره برداری برسد یک سال زمان می برد تا زمین واگذار شود.وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به ضعف سرمایه گذاری در حوزه معدن در استان این امر را ناشی از ریسک بالای سرمایه گذاری و ضعف مفرط تولید کنندگان و صنعتگران استان می داند و می گوید: بنیه مالی توسعه در این بخش کند است و از آن جایی که دولت به وظایف قانونی خود در ایجاد زیر ساخت های اولیه برای تشویق و ترغیب سرمایه گذاری به درستی عمل نکرده است سرمایه گذاری در این بخش دارای ضعف است.