صفر؛ سهم صنعت استان از صندوق توسعه ملی
راه طولانی پرداخت تسهیلات صندوق توسعه ملی
نویسنده : زهره اسدی
افشره
ابزارهای مالی و تأمین نقدینگی اجرای طرح ها بی شک از مهم ترین ابزارهایی است که تحقق طرح ها و برنامه های تولیدی و اشتغال را به دنبال دارد، یکی از این ابزارهای مالی که بر اساس ماده 84 قانون برنامه پنجم توسعه و با هدف تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت، گاز، میعانات گازی و فرآوردههای نفتی به ثروت های ماندگار، مولد و سرمایههای زاینده اقتصادی تشکیل شد صندوق توسعه ملی است که تسهیلات ارزان قیمتی را برای استان های کمتر توسعه یافته در نظر گرفته است اما بنا به گفته برخی مسئولان بخشی از این تسهیلات به استان پرداخت شده است و در بخش صنعت هم هیچ تسهیلاتی منجر به پرداخت نشده است.
صندوق توسعه ملی به عنوان تنها منبع مالی که تسهیلات بزرگ و کلان را پرداخت می کند، بخشی از درآمد حاصل از فروش نفت را ذخیره و برای ایجاد زیر ساخت های اقتصادی و تولیدی هزینه می کند.پرداخت تسهیلات با نرخ سود کمتر از نرخ روز بانک ها که این نرخ سود برای استان های محرومی مانند خراسان شمالی کمتر از دیگر استان هاست، هر سال بر اساس برنامه ها و سیاست های دولت این صندوق بخشی از تسهیلات مورد نیاز در بخش های صنعت، کشاورزی و گردشگری را پرداخت می کند، اما با این که در گفتار تسهیلات برای استان ها به ویژه استان های کمتر برخوردار در نظر گرفته می شود اما در عمل سهم ناچیزی از آن به دلایل متعددی به این استان ها می رسد و عملاً تسهیلات قابل توجهی از این صندوق پرداخت نمی شود، خراسان شمالی از جمله استان هایی است که از تسهیلات این صندوق بی بهره مانده و در سال گذشته پرداختی صندوق به استان بسیار ناچیز بوده است.رئیس اداره طرح و برنامه سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی با بیان این که 20 تا 30 درصد فروش نفت در این صندوق ذخیره و برای مسائل زیر ساختی هزینه می شود، می گوید: صندوق توسعه ملی که در گذشته صندوق ذخیره ارزی نام داشت در سال های مختلف اولویت گذاری های مختلفی دارد.«حسینی» با اشاره به اولویت های سال 94 این صندوق اظهارداشت: تسهیلات ایجادی این صندوق درقالب تسهیلات ارزی به طرح های صادرات محور و سرمایه در گردش فقط به شکل ریالی پرداخت می شد.
وی با بیان این که در سال های گذشته اولویت صنعت برای پرداخت تسهیلات این صندوق مشخص شده بود، اظهارمی دارد: با وجود این که گفته می شود تسهیلات این صندوق کم بهره است، اما هزینه های جانبی آن بسیار زیاد است به عنوان مثال 5 در هزار تسهیلات پرداختی تحت عنوان هزینه های کارشناسی از تسهیلات کسر می شود که در تسهیلات بالا رقم تأثیر گذاری است.
وی ادامه می دهد: هزینه های انعقاد قرارداد و هزینه های بازدید های کارشناسی بانک ها که بسیار بالاست از جمله این هزینه هاست که نرخ سود را بیش از آن چیزی که عنوان می شود قرار می دهد.وی با بیان این که منبع دیگری برای تسهیلات بالا وجود ندارد و این عاملی برای ایجاد متقاضی از سوی بخش خصوصی شده است، می افزاید: کارکرد اصلی صندوق توسعه ملی در حوزه صنعت مرتبط با تسهیلات کلان و بزرگ است و با توجه به دوندگی ها و هزینه های جانبی برای واحدها و صنایع توجیهی ندارد.
وی فرآیند پرداخت تسهیلات صندوق را هم بسیار طولانی و زمانبر ذکر و عنوان می کند: سابقه و تجربه ثابت کرده است که روند پرداخت تسهیلات به استان از این صندوق 6 ماه تا یک سال طول می کشد.وی با اشاره به تسهیلات مصوب صندوق توسعه ملی برای سیمان سمنگان استان، اظهارمی دارد: سال ها از زمان دریافت مسدودی حساب برای تسهیلات سیمان از سوی این صندوق می گذرد، اما به دلایل متعددی که بخشی از آن صندوق توسعه ملی است این تسهیلات به سیمان سمنگان پرداخت نشد.«حسینی» در بخش دیگری از صحبت های خود عنوان می کند: اولویت هایی که برای پرداخت تسهیلات در نظر گرفته می شود به طور عمده شامل بخشی از استان ها از جمله خراسان شمالی نمی شود و اگر شامل شود در بخش دولتی قرار دارد که مشمول تسهیلات صندوق نمی شود.وی گفت: این تسهیلات تنها به بخش خصوصی پرداخت می شود و واحدهای زیر نظر ایدرو و ایمیدرو در استان مشمول این تسهیلات نمی شود.وی با بیان این که تسهیلات صندوق برای استان خیلی نمود نداشته است، اظهارمی دارد: اطلاعات دقیقی درباره آمار پرداخت تسهیلات از سوی این صندوق وجود ندارد و عملکرد ثبتی آن در سامانه اینترنتی صندوق هم مربوط به سال 93 است و عمده پرداختی صندوق به استان های توانمند است.وی با بیان این که در سال 95 سه مصوبه از سوی صندوق برای صنعت استان صادر شده است، اظهارمی دارد: هیچ کدام از این سه مصوبه منجر به پرداخت نشده است.
وی عمده مشکل را شرایط بانک و شرایط پرداخت تسهیلات می داند و می گوید: متقاضیان نمی توانند این شرایط را اجرایی کنند.وی ادامه می دهد: مبلغ اندکی از نیاز استان، سال گذشته به 2 واحد تولیدی استان پرداخت شده است که مربوط به مصوبه های سال 93 این صندوق برای استان است.رئیس اداره طرح و برنامه سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی گفت: زمان رسیدگی به پرونده ها در صندوق پروسه مشخصی ندارد و در خراسان شمالی بسیاری از متقاضیان شرایط صندوق را ندارند.وی با بیان این که اولویت گذاری برای تسهیلات این صندوق در راستای اقتصاد مقاومتی نیست، ادامه می دهد: سهم ارزی و ریالی و برش های استانی این تسهیلات باید تا نیمه دوم اردیبهشت مشخص شود اما در حال حاضر هنوز برش ها و سهم های ارزی و ریالی مشخص نیست و اطلاعات سال گذشته هم وجود ندارد.
وی بیان کرد: تسهیلاتی با زمان پرداخت سه ماه مشخص می شود در حالی که فرآیند پرداخت صندوق بیش از 6 ماه است و به این گزینه باید سرخوردگی متقاضی را هم اضافه کرد که می داند دریافت تسهیلات چه فرآیند طولانی دارد.
وی عنوان می کند: طرح کاشی سمنگان از طرح های استان است که شرایط دریافت تسهیلات از سوی صندوق را داشته است اما با مخالفت صندوق مواجه شده است و این در حالی است که از همین محل در استان های دیگر برای واحدی مشاء به تسهیلات پرداخت شده است.وی این طرح را منشاء تحولات در مانه و سملقان ذکر می کند.وی ادامه می دهد: طرح های هایتک و دانش بنیانی در استان وجود داشته که متناسب با اولویت های صندوق بوده است اما متأسفانه به آن ها تسهیلات پرداخت نشده است.
یک کارشناس در حوزه صنعتی خراسان شمالی هم با بیان این که در بخش تسهیلات ایجادی سال 95 نظام نامه ای از سوی صندوق توسعه ملی برای استان مصوب نشده است، می گوید: از تسهیلات سال 94 صندوق به دلیل محدودیت ها و اولویت های صندوق نتوانسته ایم استفاده کنیم.
«امینی» با بیان این که برخی از طرح های استان با وجود نداشتن صادرات و صادرات محور نبودن، مانع از خروج ارز از کشور می شوند، اظهارمی دارد: با این حال از سوی صندوق تسهیلاتی به این طرح تعلق نگرفت و بقیه طرح ها هم به دلیل صادرات محور نبودن نتوانستند تسهیلاتی از این صندوق دریافت کنند.
وی در بخش تسهیلات سرمایه در گردش این صندوق به این نکته اشاره می کند که تسهیلات سرمایه در گردش پرداخت شده به استان مربوط به سال های 91 تا 94 است که پرداخت شده است.
وی نیز همانند دیگر کارشناسان صنعتی استان به طولانی بودن پروسه پرداخت تسهیلات از سوی صندوق اشاره و عنوان می کند: بسیاری از واحدهای استان هم به دلیل مشکلاتی که با آن ها مواجه هستند شرایط دریافت تسهیلات را ندارند.
وی به طور عمده متقاضیان و ارزیابی های بانک ها را از مشکلات پرداخت تسهیلات به بخش صنعت استان ذکر می کند.
اولویت گذاری های تسهیلات صندوق توسعه ملی نه تنها برای بخش صنعت استان بلکه برای بخش کشاورزی استان هم موانع و مواردی را ایجاد کرده است، از جمله پرداخت نشدن سرمایه های ایجادی برای واحدهای دامداری و دامپروری که برای استان چالش مهمی محسوب می شود.تنها وضعیت در بخش گردشگری مناسب تر از بقیه بخش هاست. در این باره «سویدانلویی» مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی با بیان این که 3 طرح گردشگری در استان توانسته اند تسهیلات صندوق را دریافت کنند، اظهار می دارد: بخشی از این تسهیلات پرداخت و بخشی در حال پرداخت است.
در همین رابطه رئیس سازمان برنامه و بودجه خراسان شمالی با بیان این که عمده پرداختی های صندوق در بخش کشاورزی استان بوده است، می گوید: پرداختی در بخش صنعت وجود نداشته است.
«پورعیسی» با اشاره به اولویت های این صندوق که پرداخت تسهیلات به استان های کمتر توسعه یافته از جمله خراسان شمالی را با مشکل مواجه کرده است، اظهارمی دارد: به تازگی در جلسه با نماینده معین اقتصاد مقاومتی کشور با توجه به سال اقتصاد مقاومتی این موارد مطرح شده است و مکاتباتی انجام شده تا محدودیت هایی که بخش کشاورزی استان دارد معاف شوند.
وی با بیان این که در بخش صنعت هم برخی از صنایع اشباع شده اند و برخی صنایع استان مشمول تسهیلات نمی شوند، ادامه می دهد: در این باره هم گفت و گوهایی انجام شده و قرار است مکاتبات استان به دولت منتقل شود و دولت درباره برداشتن اولویت ها و محدودیت ها برای استان تصمیم گیری کند.