افشره
92 درصد از صنایع استان را صنایع کوچک و متوسط تشکیل می دهند که سهم عمده ای در تولید و اشتغال دارند، به نحوی که بر اساس آمارهای منتشر شده در سال های گذشته 377 واحد صنعتی کوچک مستقر در شهرک ها و نواحی صنعتی استان اشتغال بیش از 5 هزار نفر در استان را فراهم کرده است، با این که ظرفیت صنایع کوچک در بحث اشتغال و تولید بدیهی است اما این بخش از صنعت همچنان درگیر مسائل و مشکلات متعددی است، به گونه ای که می توان گفت مشکلات بزرگ سد راه صنایع کوچک استان شده اند.
صنایع کوچک 52 درصد ایجاد اشتغال و کارآفرینی می کنند در واقع در حال حاضر یک میلیون و 300 هزار نفر در کشور در این بخش مشغول به فعالیت هستند، سهم مهم صنایع کوچک در اشتغال و تولید این بخش از اقتصاد و صنعت را مهم و قابل توجه کرده است.
آن قدر مهم که حتی در سیاست های مقاومتی دولت به آن توجه شده و برای درمان واحدهای نیمه فعال در این بخش تمهیداتی هم اندیشیده شده است. خراسان شمالی هم با دارا بودن ده ها واحد صنعتی کوچک و متوسط از این تمهیدات در قالب تسهیلات رونق تولید بهره مند بوده است اما این که تسهیلات مورد نظر توانسته به برون رفت صنایع کوچک استان از مشکلات کمکی کند یا نه موضوعی است که باید بیشتر مورد بررسی و کنکاش قرار بگیرد.
موضوع دیگری که باید به آن توجه کرد حال عمومی صنایع کوچک در استان است که باید با نگاهی موشکافانه به آن نگریست زیرا صنایع کوچک به عنوان ابزاری برای تحقق اهداف کلی دولت نقش مهمی در فقرزدایی، ایجاد رفاه عمومی، عدالت اجتماعی، تعادل‌های منطقه‌ای و استقلال اقتصادی دارد همان طور که در کشورهای مختلف این توانمندی به شکل محسوس مورد استفاده قرار می گیرد.
به تعبیری دیگر در واقع صنایع کوچک با توانمندی‌های خود می‌توانند با از میان برداشتن مشکلاتی همچون بیکاری و توزیع ناعادلانه درآمد، نقش مهمی را بر عهده گیرند. در حالت کلی مهمترین نقش و اهمیت صنایع کوچک و متوسط را می‌توان در توسعه صنعتی و اقتصادی، کمک به توزیع عادلانه درآمد، اشتغال‌زایی، تسریع توسعه صنعتی در نقش اقمار صنایع بزرگ و ایجاد ارزش افزوده خلاصه کرد، به علاوه می‌توان مواردی همچون تشویق فرهنگ سرمایه گذاری، تسریع در زمان بهره برداری، ارزش تولید بیشتر با سرمایه گذاری کمتر و صرفه جویی در استفاده از ارزهای خارجی را از دیگر تاثیرات صنایع کوچک بر اقتصاد دانست.
با همه مزیت های ذکر شده اما صنایع کوچک و متوسط در کشور و همین طور استان با موانع و چالش هایی مواجه هستند؛ موانعی برای رشد و توسعه. «بهادری» یک کارشناس اقتصاد با برشمردن موانع رشد و توسعه صنایع کوچک می گوید: با وجود اهمیت و ضرورت توجه جدی و هدفمند به توسعه صنایع کوچک، هنوز این صنایع دارای ساختار سنتی از جنبه های مختلف مدیریتی، نیروی انسانی و ماشین آلات هستند.
وی اظهارمی کند: محدود بودن عرضه به بازارهای کوچک و بسته محلی و در اختیار نداشتن منابع مالی لازم و کافی برای توسعه از مسائل و مشکلات بزرگی هستند که گریبان تولید را گرفته است.وی ادامه می دهد: پایین بودن نرخ سرمایه‌‌گذاری های جدید را هم نباید فراموش کرد چرا که ضعف بازار سرمایه و توان پایین جذب سرمایه ها، عاملی است که اقتصاد را بیمار کرده است. علاوه بر این، وجود قوانین انعطاف ناپذیر کار و تامین اجتماعی و مالیاتی و آسیب پذیر بودن این صنایع در مشکلات و بحران های اقتصادی بسیاری از صنایع و محیط کسب و کار ما را با چالش مواجه کرده است.
وی با بیان این که پایین بودن نرخ ورود صنایع کوچک به بازار، مشخص نبودن نرخ واقعی خروج از آن و نبود نظام پشتیبانی از کارآفرینی و نوآوران را هم نباید فراموش کرد، می افزاید: ملزم به کار و کوشش همگانی و اقدامات اساسی در نظریه پردازی و ارائه راهکارهای مناسب و منطقی برای سامان دهی صنایع کشور هستیم، در این راستا می‌توان با اتخاذ راهکارها و تدوین برنامه های کلیدی نظیر انتقال فناوری به این شرکت ها، ارتقای منابع انسانی صنایع و بازنگری سیاست های مالیاتی به صنایع کمک کرد.
در این بین یکی از صنعتگران استان با بیان این که از صنایع کوچک استان حمایت درستی نمی شود، می گوید: با وجود این که برای دریافت تسهیلات رونق تولید ثبت نام کردم اما هیچ گونه اطلاع رسانی درباره دریافت مبلغ به این واحد نشد و اکنون به دلیل مشکلات مالی و نبود بازار استان با 20 تا 30 درصد ظرفیت واقعی مشغول به کار هستیم.
وی با بیان این که با 10 نفر نیروی انسانی فعالیت می کنیم، اظهارمی کند: اشتغال پیش بینی شده برای این واحد صنعتی بیش از 25 نفر است اما با این وضعیت نمی توانیم به اشتغال پیش بینی شده برسیم.این واحد که از تولید کنندگان مصالح ساختمانی و مصالح کابل های مخابراتی است، ادامه می دهد: با وجود این که بارها توصیه شده از محصولات استاندارد تولید استان برای نیاز استان استفاده شود اما این حمایت هم در حد حرف باقی مانده است و تمام مصالح مورد نیاز در این بخش از دیگر استان ها خریداری می شود و ما هیچ سهمی از بازار استان نداریم و تنها بازارمان تهران و استان های همجوار است که آن هم رقم قابل قبولی نیست.
وی در بخشی از سخنان خود به شیوه پرداخت تسهیلات بانکی اشاره و عنوان می کند: پرداخت تسهیلات بانکی در استان به درستی انجام نمی شود به نحوی که از وام درخواستی واحدهای صنعتی به بهانه کارشناسی هایی که انجام می شود مبلغ زیادی کسر می شود و رقم ناچیزی از مبلغ درخواستی به واحد پرداخت می شود که برای راه اندازی واحد کافی نیست.
وی در این باره می گوید: به طور مثال این واحد با ارائه تضامین کافی به بانک متقاضی دریافت یک میلیارد تومان برای بالا بردن ظرفیت بود اما بانک با گرفتن 500 میلیون تومان برای ضمانت تنها 380 میلیون تومان به این واحد پرداخت کرد که آن هم به حساب فروشنده مواد اولیه واریز شد.
وی با بیان این که فروشنده مواد اولیه هم مواد اولیه متفاوتی را به اشتباه برای این واحد ارسال کرده است، ادامه می دهد: مجبور شدم با صرف زمان زیاد برای این مواد مشتری پیدا کنم در حالی که مواد اولیه واحد تأمین نشد و متحمل زیان شدم و از سوی دارایی هم این زیان محاسبه نشد.
وی با اشاره به آمارهایی که نشان از فعالیت بالای 70 درصد صنایع کوچک در استان دارد، خاطرنشان می کند: در شهرک صنعتی اسفراین که واحدها با 20 تا 30 درصد فعالیت می کنند، خبری از این ارقام نیست.
وی به مسائل زیر ساختی شهرک ها هم اشاره می کند که برای صنایع کوچک مستقر در شهرک ها مسائل مالی را ایجاد کرده است.
یکی دیگر از صنعتگران هم با بیان این که سیاست های مالی، سیاست های مناسبی نیست می گوید: در حال حاضر تسهیلات با شرایط ویژه به صنایع کوچک و متوسط پرداخت می شود که هنوز برخی بانک ها برای پرداخت آن ها بر اساس بخشنامه های خود عمل می کنند و در حقیقت استفاده از این تسهیلات برای همه واحدهای نیمه فعال مقدور نیست.وی که تمایلی به ذکر نام خود در این گزارش ندارد، اظهارمی کند: انتقال فناوری های به روز به واحد ها از دیگر حمایت هایی است که باید انجام شود اما نمی شود و بیشتر صنایع کوچک استان همچنان با دانش و تکنولوژی گذشته و مدیریت سنتی فعالیت می کنند که این موضوع باعث شده هزینه تولید بالا باشد و فعالیت اقتصادی نباشد.
وی ادامه می دهد: خراسان شمالی از استان های محرومی است که وضعیت اشتغال مطلوبی هم ندارد و این درحالی است که بهبود اوضاع صنایع کوچک به وضعیت اشتغال آن کمک می کند.
اهمیت صنایع کوچک به اندازه ای مهم و کلیدی است که در دو سال گذشته سیاست ها به سمت حمایت های مالی ازصنایع کوچک بالای 60 درصد پیشرفت فیزیکی سوق پیدا کرده است اما این که تسهیلات تعلق گرفته به استان به چند درصد از صنایع پرداخت شده و آیا توانسته گره گشای این واحدها باشد موضوع دیگری است که باید به طور جداگانه به آن پرداخته شود.
20 درصد واحدهای صنعتی استان غیرفعالند
در همین رابطه رئیس اداره طرح و برنامه سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی با بیان این که 363 واحد صنعتی در استان وجود دارند که 74 واحد از آن ها غیر فعال هستند، می گوید: به طور عمده نمی توان گفت که صنایع استان با چند درصد ظرفیت فعالیت می کنند اما آنچه مشخص است این است که واحدهایی که بالاتر از 30 درصد ظرفیت خود فعالیت می کنند نیمه فعال هستند.
«حسینی» با اشاره به برنامه هایی که برای صنایع کوچک و متوسط در نظر گرفته شده است، اظهارمی کند: این برنامه ها در قالب برنامه رشد صنایع کوچک و متوسط است که شامل تأمین مالی از منابع مالی به شکل زنجیره ای، تامین مالی 1.5 میلیارد دلاری برای توسعه صنایع روستایی و تخصیص منابع حاصل از هدفمندی یارانه ها به واحدهای تولیدی می شود.
وی با بیان این که واحدهای کوچک صنعتی تنها راه تامین مالی را محدود به دریافت مستقیم تسهیلات می دانند، ادامه می دهد: راه های دیگری مانند کنسرسیوم و استفاده از فرابورس برای تامین مالی وجود دارد اما واحدها اطلاعی از آن ها ندارند.وی افزایش سرمایه صندوق های ضمانتی و حمایتی را یک راهکار دیگر برای حمایت از صنایع کوچک و متوسط می داند و ابراز می کند: صندوق ضمانت صنایع کوچک در این باره وجود دارد اما سرمایه آن برای حمایت از همه صنایع کافی نیست.
وی به این نکته هم اشاره می کند که قوانین دریافت مجوز صنعتی نیاز به اصلاح دارد زیرا ارائه مجوز در حال حاضر به سادگی انجام می شود و این در حالی است که برخی شرایط راه اندازی واحد صنعتی را ندارند.
ارسال دیدگاه
ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
