شما قضاوت کنید؛ گزارشی از حال و روز زلزلهزده ها پس از چهار ماه
نویسنده : محمد آگاهی
حدود 4 ماه از روزی که قهر طبیعت به حدود 14 هزار واحد مسکونی در بجنورد و بخش مانه خسارت وارد کرد می گذرد. زلزله 5.7 ریشتری 23 اردیبهشت، 2 هزار و 500 واحد را در نقاط شهری استان و 2 هزار و 429 واحد را نیز در مناطق روستایی غیر قابل سکونت کرد.
منازلی که تقریبا تمام مالکان آن ها کشاورزان یا کارگرانی بودند که به دلیل مشکلات مالی به سختی توان تأمین مخارج روزانه خود را دارند چه برسد به آن که بخواهند دوباره برای خود سر پناهی کوچک و مقاوم بسازند.
در بحبوحه انتخابات ریاست جمهوری مسئولان مختلف وارد مناطق زلزله زده شدند و به زلزله زدگان امیدواری دادند که اگر شما توان ساخت منازل جدید را ندارید نگران نباشید چرا که منازل شما بیمه بوده است ضمن آن که دولت نیز کمک های بلاعوض و غیر بلاعوض را تا پیش از فصل سرما در اختیار شما می گذارد تا بتوانید سرپناهی امن برای خود بسازید. مردم آسیب دیده به وعده های مختلف مسئولانی که در روزهای نخست مدام به آن ها سرکشی می کردند دل خوش کردند و گفتند چند صباحی را با وحشت زیر سقف های لرزان و یا در چادرها سر می کنند تا بتوانند در آینده ای نزدیک از خدمات دولتی که با رأی مردم از جمله زلزله زدگان دوباره ابقا شد بهره مند شوند. حالا نزدیک به 4 ماه از آن زلزله ویرانگر می گذرد و وقتی پای درد دل های مردم آسیب دیده می نشینی امید چندانی را در چهره و لحن صحبت های آنان نمی بینی و نمی شنوی؛ مردمی که با توجه به نزدیک شدن به فصل سرما دیگر امیدی برای گذراندن این فصل در منازل جدید خود ندارند. در این مدت دولتمردان تصمیم گرفتند سهم تسهیلات به سازی منازل روستایی استان را به مناطق زلزله زده تخصیص دهند و پس از تخصیص اعتبار دولت به مناطق زلزله زده سهم دیگر نقاط و شهرستان های استان را بدهند.
با استفاده از این تسهیلات حدود 700 خانواده آسیب دیده موفق شدند با بانک انعقاد قرار داد کنند. همان گونه که اشاره شد در روستاهای زلزله زده حدود 2 هزار و 429 واحد مسکونی و ۲ هزار و ۵۰۰ واحد شهری باید بازسازی شوند و این یعنی هم اکنون بیش از ۴ هزار واحد مسکونی موفق نشده اند هیچگونه کمک مالی برای بازسازی منازلشان دریافت کنند. هفته گذشته در سفری که به روستاهای زلزله زده داشتیم هیچ مسابقه ای میان روستاییان برای ساخت منازلشان ندیدیم و مردم خسته از وعده هایی که عملی نشده اند دور ما جمع شدند و هر یک به نحوی گلایه داشتند. اغلب اهالی به نزدیک شدن به فصل سرما و سرمای سوزان منطقه کوهستانی کسبایر بجنورد اشاره داشتند.
یکی از اهالی قصر قجر با اشاره به وعده های عملی نشده مسئولان می گوید: 4 ماه از وقوع زلزله می گذرد و در این مدت نه خبری از پرداخت غرامت بیمه و نه کمک های بلاعوض بوده است. به گفته این فرد آسیب دیده حدود 10 درصد از اهالی آسیب دیده این روستا موفق به دریافت قسط نخست وام 20 میلیون تومانی شده و با آن توانسته اند فونداسیون بنا را بگذارند. چند منزل نیز با کمک نیروهای جهادی یا با هزینه شخصی خود صاحبان منزل یا کمک هایی که با هدف تبلیغاتی ارائه شده اند بنا شده اند و یا مراحل ساخت را در حال گذراندن هستند اما بخش زیادی از اهالی به خصوص آن هایی که باید در طرح جانمایی جدید روستا شروع به ساخت و ساز کنند بلاتکلیف هستند.
عضو شورای قصر قجر نیز با بیان این که هنوز بخش زیادی از وعده های داده شده مسئولان محقق نشده است می گوید: از 87 واحد تخریبی این روستا حدود 20 منزل مسکونی موفق به دریافت بخشی از وام خود شده اند و چند واحد نیز با کمک های دریافت شده از نیروهای جهادی یا کمک های دولتی موفق شده اند بخشی از کار ساخت و ساز را انجام دهند و مابقی هنوز بلاتکلیف هستند. «لطیفی» با بیان این که 55 واحد مسکونی باید در منطقه جدید شروع به ساخت و ساز کنند میافزاید: هر چند طرح جانمایی مراحل نهایی خودش را سپری می کند اما این افراد هنوز کلنگ ساخت منزلشان را هم نزده اند. وی با اشاره به معرفی اهالی برای دریافت وام از صندوق کارآفرینی امید به منظور ساخت آغل و انبار علوفه بیان می کند: 20 نفر از اهالی برای دریافت وام پرونده تشکیل داده اند اما همگی آن ها به دلیل نداشتن ضامن کارمند موفق به دریافت وام نشده اند.
به گفته وی حدود 10 خانوار در این روستا به دلیل نداشتن هیچ سرپناهی در چادر زندگی می کنند و با آمدن فصل سرما دیگر قادر نخواهند بود در چادر زندگی کنند. فخرالدینی ها نیز این روزها بیشتر از گذشته دلشوره و نگران از آمدن فصل سرما هستند.
در ورودی روستا با 2 خانواده مواجه می شویم که با خبرنگاران درددل می کنند و از وعده های مختلف اما عملی نشده مسئولان می گویند. آن ها مدعی بودند که چادر تنها سرپناه آن هاست و بسیاری از اهالی نیز در طویله ها و یا خانه هایی که هر آن ممکن است بر سر ساکنانش آوار شود زندگی می کنند، اما تنها حدود 10 تا 20 درصد از اهالی موفق به ساخت و ساز منزل جدید خود شده اند و مابقی بلاتکلیف هستند. در میان خانه های مخروبه و نیمه مخروبه فخرالدین البته خانه های آماده بهره برداری هم دیده می شود که به گفته اهالی یا خود مالکان توان ساخت داشته اند یا نیروهای جهادی آن ها را بنا کرده اند. به گفته دهیار این روستا از حدود 250 خانوار آسیب دیده این روستا حدود 50 خانوار برای دریافت وام به بانک معرفی شده و موفق به انعقاد قرارداد شده اند اما هیچ خبری از پرداخت خسارت بیمه، کمک های بلاعوض یا معرفی دیگر افراد باقی مانده برای دریافت وام نیست. به گفته «عباسی» معدود افرادی هم که با بانک برای دریافت وام قرارداد منعقد کرده اند دچار مشکلاتی بوده اند. افراد معرفی شده باید ابتدا فونداسیون منزلشان را بگذارند تا قسط اول وام را دریافت کنند که چون توان آن را ندارند کار را به پیمانکاران واگذار می کنند و این گونه بخشی از وامشان برای سود بردن پیمانکاران از دست می رود. اهالی این روستا نیز علاوه بر نگرانی از زندگی خود در سرما نگران نگهداری از آذوقه و دام خود در نبود سرپناه در فصل سرما هستند. به گفته «شیردل» یکی از اهالی روستای دراقانلو یکی دیگر از روستاهای در کانون زلزله، تنها حدود 10 درصد از آسیب دیده های زلزله 23 اردیبهشت موفق به دریافت بخشی از وام خود شده اند و ساخت و ساز در این روستا نیز خیلی کند پیش می رود و زلزله زده ها امید چندانی به زندگی در خانه های گرم و مقاوم در فصل سرمای پیش رو ندارند. همان گونه که اشاره شد در مناطق شهری نیز 2 هزار و 500 واحد مسکونی تخریبی و بیش از 7 هزار واحد هم نیاز به، به سازی اعلام شد اما پس از گذشت 4 ماه هنوز هیچ یک از خانوارهای آسیب دیده موفق به دریافت کوچک ترین کمکی برای آغاز ساخت و ساز نشده اند و امیدهایشان هر روز کم رنگ تر از گذشته می شود.