می گویند در شاخص هیئت علمی در قعر جدولیم همانند برخی دیگر از شاخص ها مانند تعداد دانشجو یا فضای فیزیکی مناسب. آخرین آماری که از دانشجویان استان ارائه شد نشان دهنده کاهش تعداد دانشجویان به نسبت سال های قبل بود. امسال 33 هزار دانشجو در دانشگاه های استان به تحصیل مشغول اند و با وجود کاهش دانشجویان باز هم تعداد استادان ما کم است و هر بار هم در نشست ها و جلسات مختلف روسای دانشگاه ها این موضوع اعلام می شود.در هر حال چه 10هزار دانشجو و چه 30 هزار دانشجو داشته باشیم داشتن هیئت علمی قوی و مجرب و صاحب علم از نیازهای بارز و مشهود آموزش عالی است و لازم است که به فکر آسیب شناسی و ارائه راهکار هایی برای ارتقا باشیم. در این میان نکته قابل تامل، کوچ استادان و اعضای هیئت علمی باتجربه از استان و ماندگار نبودن آن ها در دانشگاه های این خطه است.
کمبود استاد
به گفته یکی از دانش آموختگان ارشد تربیت بدنی استان، تأثیر استادان مجرب و متخصص در ارتقای سطح آموزش بر کسی پوشیده نیست اما این موضوع را هم نباید از خاطر برد که علاوه بر تخصص، نحوه انتقال مفاهیم هم مهم است. وی می گوید: مشخص است که سطح علمی و غنای اطلاعات یک کارشناس ارشد و یک دکترا متفاوت است و دانشیار یا استاد تمام از سطحی برخوردار است که این روزها در دانشگاه ها همه به دنبال آن هستند.
عقب ماندگی در امکانات
یک استاد دانشگاه در این باره می گوید: مشخص است امکاناتی که در دانشگاه های استان وجود دارد با دانشگاه های استان های برخوردار قابل مقایسه نیست و در بسیاری از شاخص ها استادان نمی توانند آن چه میخواهند داشته باشند.
حافظی می افزاید: زمانی که فراخوان استخدام پیمانی برای جذب استادان داده می شود دانشگاه های این استان در رقابت با دیگر دانشگاه ها به علت کمبود امکانات عقب می مانند و استادان بورسیه تحصیلی نیز برای تدریس یک دوره تعهد دارند که بعد از پایان این دوره که استادان ورزیده نیز شده اند، از استان خارج می شوند.وی اظهارمی کند: این درباره استادان بومی هم صدق می کند و زمانی که شرط و شروط برای ارتقای استاد می گذارند و شرایط استان به شکلی نیست که بتوان در زمینه های مختلف تحقیق و پژوهش داشت و پله های ارتقا را طی کرد استادان از استان خارج می شوند.
یکی از دانش آموختگان ارشد دانشگاه آزاد می گوید: دانشگاه های خراسان شمالی نوپا هستند و امکاناتی مانند دیگر استان ها ندارند تا موجب نگه داشتن استادان در دانشگاه ها شوند و استادان غیر بومی ترجیح می دهند به استان هایی بروند که امکانات رفاهی بیشتری دارند. وی می افزاید: امکانات رفاهی همچون مکان استقرار و آزمایشگاه های مجهز سبب ماندگاری استادان می شود که در استان این موارد را نداریم و برای همین با وضعیت فعلی و افزایش دانش آموختگان رشته های دکترا و فراهم شدن فرصت جذب، افراد توانمند استان که دارای رتبه هستند می توانند استخدام شوند و آموزش عالی از این حیث توانمند شود اما ترجیح می دهند در استان های دیگر کار کنند.
محدودیت جذب
به سراغ روسای چند دانشگاه می رویم.دکتر غلامی رئیس مجتمع آموزش عالی کشاورزی در این باره بیان می کند: تعداد سهمیههای اعضای هیئتعلمی برای ردیفهای پیمانی و استخدامی محدود است. وی می افزاید: دانشگاه ما فقط توانسته است 14 عضو هیئتعلمی جذب کند.
در عین حال، رئیس دانشکده فنی و حرفهای دارالفنون بجنورد با اشاره به تازه تأسیس بودن این دانشگاه، می گوید:در خراسان شمالی چهار هزار دانشجو در پنج مرکز فنی و حرفه ای مشغول به تحصیل هستند و با مشکل نداشتن هیئت علمی مواجه اند که این موضوع خود نیز مشکلاتی را برای دانشکده ایجاد می کند.«خدابنده» با اشاره به این که دانشکدههای فنی و حرفهای بدون هیئتعلمی و با مدرسان آموزشوپرورش فعالیت دارند، می گوید: چهارهزار دانشجو داریم و فقط دو عضو هیئت علمی در سال 91 و پنج عضو هیئت علمی در شهریور 94 در فراخوان جذب برای آموزشکده های استان در نظر گرفته شده اند و برخی از مراکز هم هیئت علمی ندارند.کمبود اعضای هیئت علمی یک سوی قضیه است اما برخی از اوقات فراخوان ها هم برای جذب اعضای هیئت علمی بی ثمر می ماند و عده کمی حاضر به خدمت در استان می شوند.
معاون دانشجویی دانشگاه اشراق هم با بیان این که آموزش عالی استان به لحاظ هیئت علمی در قعر جدول رتبه بندی قرار دارد، می افزاید: با توجه به افزایش هزینه ها و کاهش چشمگیر تعداد دانشجویان اکنون جذب دائمی اعضای هیئت علمی برای دانشگاه ها به صرفه نیست و روسای بسیاری از دانشگاه ها راغب نیستند که هیئت علمی دایمی جذب کنند زیرا داشتن هیئت علمی مستلزم حقوق زیاد و ارائه تسهیلاتی است که از توان دانشگاه ها خارج است. دکتر امانی می افزاید: از سویی دیگر هیئت علمی هم مطالبات و درخواست هایی دارد که پاسخ دادن به آن ها برای دانشگاه ها سخت است و دانشگاه ها کمتر وارد این مسیر می شوند و ترجیح می دهند از مدرسان حق التدریسی استفاده کنند که هم تعهدی به لحاظ استخدامی و رفاهی ندارند هم حقوق ناچیزی دریافت می کنند. وی با بیان این که این یک مشکل اساسی است که وجود دارد، ادامه می دهد: دلیل دیگر این است که استانی محروم هستیم و اگر بناست عضو هیئت علمی جذب شود باید تسهیلاتی مهیا کنیم که مهمترین آن ها مسکن است اما غیر انتفاعی ها توان مالی و دولتی ها هم اعتبارش را ندارند.همچنین هنگامی که به یک استاد سه محل برای خدمت معرفی می شود کمتر خراسان شمالی را انتخاب می کند زیرا استانی کم برخوردار هستیم و ترجیح می دهد استانی برخوردار را برای خدمت انتخاب کند. از سویی بسیاری از استادان بورسیه بعد از تمام شدن تعهدشان به استانی دیگر می روند. به گفته وی نسبت دانشجو به استاد در دانشگاه های دولتی 25 تا 30 دانشجو به یک استاد و در دانشگاه های غیر دولتی این رقم 60 است اما در برخی دانشگاه های استان این رقم 200 تا 600 دانشجو به یک استاد است که رقمی نجومی در این حوزه محسوب می شود و دانشجویان هم همیشه از آن گلایه دارند زیرا این موضوع بر سطح سواد و تحقیقات اثر گذار است و همچنین در حالی که باید به کیفیت آموزش هم توجه شود متاسفانه بدون استاد باتجربه و متخصص این اتفاق نمی افتد و برای همین باید به دنبال جذب هیئت علمی و فراهم کردن شرایط مناسب برای نگه داشتن آن ها در استان باشیم.