کالبدشکافی طرح های اقتصاد مقاومتی در استان
نویسنده : زهره اسدی
جلسات متعددی تحت عنوان اقتصاد مقاومتی در استان برگزار و طرح هایی تدوین شده است اما هنوز خروجی آن ها برای مردم مشخص نیست و گویا جلسات منتج به نتیجه عملی و کاربردی نشده است.
در این میان به عنوان مثال باید به تسهیلات تکلیفی اقتصاد مقاومتی اشاره کرد که سهم صنایع کوچک و متوسط از آن در استان بسیار ناچیز بود و به دلیل مشکلات متعدد صنایع کمک حال بسیاری از آن ها نبوده است. چرا که بیشتر صنایع کوچک استان در ردیف صنایعی که به آن ها تسهیلات پرداخت می شود قرار نگرفته اند و برخی هم به دلیل حساب و کتاب های نامتعارف بانکی از این حمایت منصرف شده اند. نکته قابل تامل کوتاهی برخی دستگاه ها در اجرای طرح های اقتصاد مقاومتی است که چندی پیش خبر آن از سوی رئیس سازمان برنامه و بودجه استان اعلام و در روزنامه «خراسان شمالی» منتشر شد. بر اساس این خبر 13 دستگاه که عضو ستاد اقتصاد مقاومتی هستند عملکرد ضعیفی در این مورد دارند و صندوق توسعه کار آفرینی هم اقدامی در اجرای اقتصاد مقاومتی انجام نداده است.
به استناد سخن های بیان شده از سوی رئیس سازمان برنامه و بودجه استان قول های اجرایی شدن طرح های پتروشیمی، توسعه فولاد و اشتغال فراگیر هم ابتر مانده و این در حالی است که اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید پیگیر این موضوع باشد. فروردین ماه سال جاری ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی برنامه ای را با 5 محور در چهارچوب اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال برای ارتقای توان تولید ملی، تامین مالی و سرمایه گذاری، فناوری، تجارت خارجی، اشتغال و توانمندسازی نیروی کار تهیه و به همه دستگاه ها ابلاغ کرد و مقرر شد دستگاه ها در سطح ملی برای تحقق شعار سال دستورالعمل اجرایی خود را فراهم کنند مانند اتفاقی که در سال گذشته برای رونق تولید رخ داد، یعنی برای 7 هزار و 500 واحد 16 هزارمیلیارد تومان تسهیلات برای ارتقای تولید اختصاص یافت که در این مورد هم در سال 95 استان عملکرد خوبی نداشت و تنها 25 درصد از سهم اختصاص یافته به استان به صنایع کوچک پرداخت شد که در مقابل رقم اختصاص یافته به استان رقمی ناچیز بود و همچنان صنایع کوچک اذعان می کنند که مشکلات این صنایع به قوت خود باقی است.
نماینده سابق مردم خراسان شمالی در مجلس شورای اسلامی می گوید: سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی در 24 آیتم مطرح شده است که بخش هایی از آن ها برش های استانی هم دارد که استان و تمام کشور باید به آن ها توجه و عمل کنند.
«ثروتی» با بیان این که اقتصاد ما باید درون زا و برون نگر باشد، اظهارمی کند: درون زا به این معناست که باید شرکت های دانش بنیان قوی شوند تا تولید ملی تقویت شود و شرایطی برای رقابت پذیری محصولات تولیدی با محصولات جهانی فراهم شود، مراودات تجاری و صادرات انجام شود و بتوانیم صادرات را افزایش دهیم.وی با بیان این که عملکرد این 4 سال نشان داده که تغییر چندانی در صادرات انجام نشده است، می افزاید: میزان واردات در کشور افزایش پیدا کرده است و این به معنای شکست طرح های دولت در اقتصاد مقاومتی است، با این حال گزارش عملکرد ها همراه با تمجید است به نحوی که وابستگی بودجه به نفت بیشتر شده است اما در گزارش ها این وابستگی را کمتر نشان می دهند.
وی ادامه می دهد: در سیاست های ابلاغی اقتصاد مقاومتی بیان شده بود که باید حداقل 25 درصد از پول حاصل از فروش نفت در بودجه باشد و این در حالی است که اکنون 37 درصد از آن در بودجه وجود دارد.
وی با بیان این که در استان خراسان شمالی هم این تبعات وجود دارد، اضافه می کند: 3 سال است که کلنگ پروژه پتروشیمی زده شده اما هیچ تحرکی انجام نشده است، با این که بسترها از جمله گاز وجود دارد اما نتوانسته ایم در زمینه پتروشیمی و صادرات این محصولات قوی عمل کنیم و عملکرد استان در این زمینه صفر بوده است.
وی اعلام می کند: آلومینای جاجرم هم با وجود این که باید سال گذشته شمش آلومینیوم تولید می کرد اما عملکرد در این بخش هم ضعیف بود و هنوز شمش آلومینا تولید نشده است در حالی که تولید آلومینیوم 4 سال قبل باید انجام می شد.
وی با اشاره به تولید پودر آلومینا هم اعلام می کند: دولت نتوانسته بدهی ها به شرکت آلومینا را کنترل کند و دو شرکت در حال حاضر 100 میلیارد تومان به آلومینای جاجرم بدهکار هستند درحالی که قرار بود سالی 15 میلیارد تومان این بدهی و تا سال 95 تمام مطالبات آلومینا پرداخت شود و نه تنها این مبلغ پرداخت نشده است بلکه در حال حاضر پودر آلومینا از خارج از کشور وارد می شود و این به دلیل این که شرکت آلومینا تنها تولید کننده پودر آلومینا در خاورمیانه است نشانه شکست اقتصاد مقاومتی در استان است.
«ثروتی» می افزاید: در حالی که می توانیم تولید را افزایش دهیم اما تولید به یک سوم ، شیفت های کاری و تعداد پرسنل و اشتغال کاهش پیدا کرده است. وی درباره تولید لوله های بدون درز اسفراین هم با اشاره به این موضوع که اقتصاد مقاومتی درباره این واحد تولیدی بزرگ استان رعایت نشده است، ادامه می دهد: دکتر قوامی در جلسه ای به رئیس جمهور نسبت به واردات لوله به جای خرید از این کارخانه تذکر داد. وی دلیل این حجم از واردات را صادرات نفت و بلوکه شدن ارز در خارج ذکر و اعلام می کند: به ناچار دولت واردات انجام می دهد و برجام هم باعث گشایش ال سی نشده است و افزایش واردات و کاهش صادرات به معنای شکست اقتصاد مقاومتی است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود ابراز می دارد: با وجود تعهد وزارت خارجه به استان درباره بازکردن ورودی و خروجی استان کماکان در پرسه سو گمرک مستقر نیست و معبر ورود به ترکمنستان و خروج از آن ایجاد نشده است و این شکستی در اجرای پروژه های اقتصاد مقاومتی و استانداری خراسان شمالی است.
وی تقویت شرکت های دانش بنیان را یکی از سیاست های اقتصاد مقاومتی ذکر و اعلام می کند: این شرکت ها در استان تقویت نشدند و در حال حاضر شرکت تولید برق سی اچ پی در استان وجود دارد که تسهیلاتی به آن پرداخت نشده است و 45 روز گاز این واحد قطع شده است.
«ثروتی» ادامه می دهد: این نهاد در اجرای برنامه های اقتصاد مقاومتی در مدت 4 سال گذشته موفق نبوده است و این عملکرد را با مقایسه آمار اشتغال، جذب تسهیلات و تعداد افراد بیمه شده می توان دید. وی با اشاره به طرح های سرمایه گذاری استان در اجرای برنامه های اقتصاد مقاومتی، اظهارمی کند: طرح های سرمایه گذاری در استان راکد و خوابیده است. در استان یک واحد تولید شیشه وجود داشت که نیاز به 2 میلیارد تومان تسهیلات بود اما یک بار برای رفع مشکلات این واحد اقدام عملی انجام نشد. وی استان را یکی از ضعیف ترین استان ها در گفت و گوی دولت با بخش خصوصی ذکر و اعلام می کند: پروژه پتروشیمی، سیمان سمنگان، واحدهای صنعتی در شهرک های صنعتی، پروژه های عمرانی، آب و خاک، راه سازی، پروژه های فرهنگی و اجتماعی و اشتغال زایی از جمله برنامه های اقتصاد مقاومتی در استان اند که راکد هستند. به تعبیر وی اقتصاد مقاومتی در استان تعطیل است، زیرا اعتقادی به انجام کار وجود ندارد.
در این باره، رئیس اداره اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان شمالی با بیان این که دبیر خانه ستاد اقتصاد مقاومتی در استان در سازمان برنامه و بودجه قرار دارد، می افزاید: از آن جایی که وزیر کار، وزیر معین استان خراسان شمالی است این اداره کل، پیگیر درخواست ها و مکاتبات با وزارتخانه است.
«نجفی» این موضوع را دلیل افزایش انتظارها از اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی در استان می داند و اظهارمی کند: جلسات در وزارتخانه برگزار و درباره حوزه های مختلف تصمیم هایی گرفته شده به عنوان مثال درباره تغییر ساعت پروازهای فرودگاه بجنورد تصمیماتی گرفته شده است.
وی با بیان این که اجرای طرح های اقتصاد مقاومتی در استان دارای قوت و ضعف هایی است ادامه می دهد: به طور مثال پروژه تولید برق برای مددجویان از طریق نصب پنل های خورشیدی یکی از پروژه های موفقی است که سود دهی بالایی دارد.
وی اعلام می کند: به نظر من ضعف اجرای طرح های اقتصاد مقاومتی در استان، منسجم عمل نکردن دستگاه هاست و آن ها باید منسجم تر عمل کنند و برنامه های خود مقاومتی داشته باشند. باید برنامه های اقتصاد مقاومتی در سطح ملی انجام و برش های استانی آن ها مشخص شود اما چون سندهای بالادستی تهیه نشده است ناهماهنگی هایی در اجرای طرح های اقتصاد مقاومتی ایجاد شده است.
وی با بیان این که تا زمانی که برنامه های دستگاه ها مشخص نباشد نمی توان عملکردها را رصد کرد، ادامه می دهد: وظایف برخی دستگاه ها در استان هنوز مشخص نشده است.