علوی
این روزها بسیاری از خانواده ها میزبان یک بیماری خاموش هستند که در صورت بی توجهی به آن می تواند عواقب مهلکی را در پی داشته باشد. دیابت نوعی اختلال در سوخت و ساز است که در آن انسولین به مقدار کافی در بدن وجود ندارد یا انسولین موجود قادر نیست وظیفه خود را به درستی انجام دهد و در نهایت به علت مقاومت در برابر آن، قند خون بالا می رود.
انسولین، هورمونی است که از طریق سلول های «بتا» در پانکراس ترشح می شود و وظیفه اصلی آن کاهش قند خون اســت. بالا بودن قند خون در دراز مدت باعث بروز عوارضی در سیســتم قلب و عروق، کلیه، چشم و سلســله اعصاب می شود که جبران آن سخت و گاهی غیر ممکن است.
با این که بسیاری از افراد مبتلا به دیابت از بیماری خود آگاهی دارند اما رژیم غذایی را رعایت نمی کنند و به مشکلات خود دامن می زنند. از طرف دیگر بسیاری از افراد با این که مبتلا به دیابت هستند اما از بیماری خود خبر ندارند و به طور معمول این گونه افراد چکاپ های خود را به طور مرتب انجام نمی دهند و به همان تغذیه نامناسب خود ادامه می دهند.
دیابت متاسفانه در بین ایرانیان روبه رشد است و گفته می شود سن ابتلا به آن در کشور پایین آمده است.
تغذیه نادرست، ژنتیک و کم تحرکی از عوامل مهم ابتلا به دیابت به شمار می روند. تحقیقات نشان داده است: حتی یک جلسه ورزش متعادل می تواند باعث کنترل قند خون شــود. در واقع ورزش های گاه به گاه مانند منظم و طولانــی مدت باعث کنترل قندخون می شــوند. مصرف بیش از حد نمک می تواند احتمال اضافه وزن یا ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهد که از عوامل خطرآفرین برای ابتلا به بیماری دیابت محسوب می شود.
این بیماری به آرامی رخنه می کند و مبتلایان چندان نشانه بارزی را نمی بینند. شهروندی که برادرش به این بیماری مبتلا شده است، بیان می کند: برادرم برنج و نان را به مقدار خیلی زیاد در هر وعده غذایی استفاده می کرد اما با توجه به ژنتیک اش چندان چاق نمی شد وبه مرور زمان وزنش کاهش پیدا کرد به طوری که بسیار محسوس بود.
«روشنی» ادامه می دهد: زمانی که به پزشک مراجعه کرد و آزمایش داد، متوجه شد میزان قندخونش بسیار بالاست.
به او گفتند باید مصرف قندها و کربوهیدرات ها را کاهش دهد اما رژیم غذایی خود را به هیچ عنوان رعایت نمی کند و بیماری اش تشدید شده است.
شهروندی دیگر هم از دردسرهای مختلف بیماری دیابت می گوید و اظهارمی کند: مادرم به دیابت و فشارخون بالا مبتلاست و مدام باید یک نفر مراقبش باشد تا فشارخون یا قند خونش افزایش نیابد.
وی که مایل نیست نام خود را ذکر کند، می افزاید: یک دستگاه تست قند خون تهیه کرده ایم و هر گاه حالش خوب نباشد بلافاصله یک تست از او می گیریم.
البته شهروند دیگری هم می گوید: تا قبل از بارداری هیچ گونه مشکلی نداشتم اما در بارداری به دیابت مبتلا شدم، در این دوران دچار تهوع شدیدی می شدم و فکر می کردم طبیعی است. وی اظهارمی کند: پس از آن متوجه شدم با آن که تغذیه مناسبی دارم اما وزن گیری ام خوب نیست و دچار کاهش وزن شده ام، بعد از انجام آزمایش های مختلف پی بردم که دچار دیابت بارداری شده ام.
خواب کافی
محققان می گویند: افرادی که کمتر از 6 ساعت در روز می خوابند یا به دلیل شغل شان مجبورند شب بیدار بمانند بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به دیابت قرار دارند.
رئیس بیمارستان «پورسینا»ی آشخانه درباره این بیماری می گوید: انسولین از سلول های بتای پانکراس یا لوزالمعده ترشح و باعث ورود قند به سلول ها می شود، بنابراین قندخون را در محدوده نرمال حفظ می کند. دکتر «برآبادی» خاطرنشان می کند: وقتی انسولین به هر دلیلی در بدن کاهش یابد یا ترشح نشود، قندخون بالا می رود و دیابت رخ می دهد، این افزایش قندخون باعث ایجاد علایم و عوارضی در بدن می شود. وی 3 علامت اصلی افزایش قندخون را پرنوشی، پر ادراری و پرخوری نام می برد و می افزاید: احساس خستگی، ضعف، تاری دید و ترمیم نیافتن زخمها از دیگر علایم آن است.
وی دیابت را به 2 دسته تقسیم می کند و می گوید: در نوع یک این بیماری که افراد در سن پایین به آن مبتلا می شوند، انسولین ترشح نمی شود و از همان ابتدای تشخیص باید انسولین دریافت کنند.
وی ادامه می دهد: در نوع 2 که شایع ترین است، انسولین ترشح می شود ولی برای کنترل قند خون کافی نیست و در سن بالا بروز می کند. به گفته وی، این بیماران با عوارضی مثل کمای دیابتی مراجعه می کنند.
این پزشک متخصص با بیان این که در دیابت نکته مهم شناسایی افراد در معرض خطر است که باید غربالگری شوند، خاطرنشان می کند: افراد دارای سابقه خانوادگی دیابت نوع ۲ در والدین، خواهر و برادر و چاقی BMI بالاتر یا مساوی25، بی تحرکی فیزیکی، سابقه تشخیص پره دیابتیک، سابقه دیابت بارداری یا تولد نوزاد با وزن بیشتر از ۴ونیم کیلو، فشارخون بالای 14 روی 9، سطح HDl کمتر از۳۵ و تری گلیسرید بیشتر از ۲۵۰، سندروم تخمدان پلی کیستیک یا سندروم آکانتوزیس نیگریکانس و سابقه بیماری قلبی و عروقی باید قندخون خود را در سنین پایین بررسی کنند. وی متذکر می شود: به طور معمول افراد بالای 40 سال برای بیماری یابی هر 3 سال باید قندخون خود را بررسی کنند.
وی تشخیص دیابت را با انجام چند آزمایش میسر می داند و اهداف درمان را بر 3 اصل از بین بردن علایم مربوط به قند بالا، کم کردن یا از بین بردن عوارض دراز مدت دیابت و فراهم کردن امکان زندگی هر چه طبیعی تر برای بیمار ذکر می کند.
وی بر تغذیه درمانی و آموزش سالانه، معاینه چشم ها و پاها یک یا دو بار در سال توسط پزشک و روزانه توسط خود بیمار، اندازه گیری فشارخون هر سه ماه، اندازه گیری چربی و کراتینین خون و تخمین مقدار GFR به طور سالانه و ایمن سازی در مقابل آنفلوانزا پنوموکوک و هپاتیت تاکید می کند.