گزارش نوبتی یک محله
تعداد بازدید : 124
زخم های مزمن برمبلمان شهری؛هیچ مسئولی را نمی گزد
اسدی
جای خالی المان ها و زیبایی های شهری این روزها بدجور در برخی از نقاط احساس می شود که بزرگ و گسترده و از چشمان شهروندان پنهان نمانده است. بلبشوی مبلمان شهری در بجنورد مدتی است مقابل چشمانم رژه می رود. وقتی خیابان سید جمال الدین اسد آبادی تا چهار راه بسیج را طی می کنم، نازیبایی ها و کمبودهایی در این مسیر وجود دارد که در حافظه تصویری ام ثبت می شود و به راحتی می توانم بگویم مدیریت شهری با بخشی از خیابان های مرکزی بی مهر بوده است. خیابان شریعتی شمالی، امیریه شمالی و خیابان شهید صفا بخشی از مسیری است که هر روز می پیمایم؛ بخشی از خیابان های اصلی و مرکزی شهر بجنورد که عمری طولانی دارند به اندازه عمرشان به آن ها بی توجهی می شود. البته این روزها شهرداری بجنورد دستی به سنگ فرش ها و موزاییک های قدیمی کشیده است تا شاید بخشی از بی مهری ها جبران شود اما این اقدام کافی نبوده است.به راستی این بخش از زیبایی های شهری بی بهره مانده است. صاحب نظران می گویند شهرها یک اثر هنری بزرگ و تزیینات و هنر در زیباسازی آن ها بسیار دخیل هستند، این هنر باید در مبلمان و چیدمان به نحوی مورد استفاده قرار گیرد که علاوه بر زیبایی بصری، کارآمد باشد و نیازهای شهروندان را برآورده کند. بیراه نیست اگر بگوییم شهر مانند یک خانه مبله است و تمام وسایل و تجهیزات مورد نیاز برای زندگی شهری باید در آن فراهم باشد. خیابان هایی که نام بردم نمونه کوچکی از تصویر خاکستری مبلمان شهری بجنورد است.
پل هایی که برای عابران پیاده نیست
کف سازی بخشی از پیاده روها در بدترین حالت ممکن است، معبری که برای عابران پیاده در نظر گرفته شده عملاً قابل استفاده نیست، این موضوع از چشمان شهروندان نیز پنهان نمانده است. ساعت 8 صبح است و هنوز برخی از کسبه محله کار خود را آغاز نکرده اند، نانوایی سنگک چند مشتری دارد، یکی نان به دست در حال عبور از خیابان شهید صفاست، پیرمردی است که سوالم را از او می کنم، می خواهم نظر او را درباره مبلمان شهری بدانم، درباره پیاده روها و پل های عابر پیاده این مسیر که در شهر به آن ها نیاز است. بوی نان تازه بدجور در فضا پیچیده، لقمه نانی تعارف می کند و می گوید: «چند قدم همراهم بیا تا از وضعیت پل های عابر پیاده باخبر شوی». انگشت اشاره خود را به سمت یکی از پل های عابر پیاده نشانه می گیرد. می دانم دقیقاً از چه سخن می گوید پل های عابر پیاده این مسیر نه پل و نه برای عابر پیاده مناسب است. گلایه اش را این گونه مطرح می کند: «چندی قبل کارگران شهری این سمت خیابان را موزاییک کردند اما به پل ها بی توجه بودند. چند بار از آن ها درخواست کردم پل های خراب شده را ترمیم کنند اما آن ها اقدامی در این باره انجام ندادند، این گونه است که عابران پیاده، افراد خاص و ... نمی توانند به راحتی از پیاده رو به خیابان یا برعکس بروند».تصویر این پل ها خود سند خوبی برای گلایه اوست، از نانوایی که می گذری چند پل عابر پیاده وجود دارد اما تقریباً همه خراب و غیر قابل استفاده هستند یا برای همه افراد مناسب نیستند. تعمیرات و کف سازی ها غیر استاندارد و در محل اتصال پیاده روها به ورودی کوچه ها شیب های تندی ایجاد شده است که خطرآفرین است.
نبود سطل زباله
«منتظری» از شهروندان این محله است، حرف ها و نقد های بسیاری برای گفتن دارد، او از کم توجهی مدیریت شهری به برخی مناطق گلایه دارد، بنا به نظر او مدیران شهری از گذشته تاکنون توجه چندانی به زیبایی و تامین مبلمان شهری این مناطق نداشته اند. او که معتقد است مبلمان شهری برای راحتی ساکنان آن شهر طراحی و اجرا می شوند، می گوید: در برخی از خیابان ها از جمله نادر شهرداری نیمکت تعبیه و از چراغ های متعدد و زیبایی برای تامین روشنایی استفاده کرده است اما این برنامه ریزی تنها برای خیابان های معدودی انجام و از بقیه مناطق فاکتور گرفته شده است و این گونه تصویر محله هایی که ما در آن ها ساکن هستیم همان است که از گذشته بوده است.
سطل های زباله نیستند!
سر هر کوچه را که نگاه کنی تقریباً زباله های روزانه مردم روی هم انباشته یا درون جوی آب سرازیر شده است، اما دریغ از یک سطل زباله، تنها مخزن زباله در شمالی ترین قسمت خیابان شریعتی شمالی قرار دارد که همه شهروندان از آن استفاده نمی کنند.
جعبه های برق که از رنگ و رو و شکل آن ها مشخص است از تجهیزات پیر و فرسوده هستند روایت دیگری از بی توجهی به مبلمان شهری در این منطقه است. همه چیز خاکستری است و شهروندان را خسته می کند.
آبخوری های فراموش شده
روزگاری دور در همین خیابان و برخی دیگر از خیابان های شهر اگر تشنه می شدی بی درنگ به سوی آبخوری ها می رفتی اما امروزه جای آن ها به شدت در مبلمان شهری بجنورد احساس می شود.
این سخن یکی از کسبه این منطقه نیز است، او مشاور املاک دارد و سال هاست کسب و کارش را در این خیابان اداره می کند. وی می گوید: «در گذشته برخی از خیابان ها دارای آبخوری بودند تا مردم به آب شرب دسترسی داشته باشند اما امروزه به جز یک مورد که مقابل مسجدی در خیابان شهید بهشتی جنوبی و متعلق به همان مسجد است، آبخوری دیگری وجود ندارد و همه جمع آوری شده اند در حالی که آبخوری ها یکی از اجزای مبلمان شهری هستند.»
وی به موارد دیگری همچون نیمکت، ایستگاه اتوبوس و تاکسی، پل عابر پیاده، تابلوهای شهری، نرده و جداکننده ها، سطل زباله، کفپوش و کفسازی، وسایل بازی کودکان و موارد دیگر اشاره می کند که از ملزومات مبلمان شهری هستند اما بسیار کمرنگ در این شهر به آن ها توجه می شود.
شهر ما، خانه ماست
«صدری فر» یک کارشناس برنامه ریزی شهری نیز می گوید: مبلمان شهری و نوع چینش آن ها نیاز کاربردی مردم و گردشگران را فراهم می کنند، در این میان، تاثیرات هنر و زیبایی شناسی بر روح و روان انسان ها اهمیت زیادی دارد. همان طور که در فضای خانه به تغییر رنگ دیوارها، نصب تابلو های نقاشی، مجسمه و تزیینات اهمیت می دهیم، فضای شهری هم برای آرامش و نشاط روحی شهروندان و تاثیرگذاری مثبت، نیازمند آثار فرهنگی، هنری و هویت بخشی است.او معتقد است: شهر، تنها شامل بناها نیست، بلکه فضای بین ساختمان ها، کوچه، میدان، فضای سبز، عناصر پرکننده، کاربری ها و حضور و همراهی مردم است که موجودیت شهر را میسازد و به آن بها میدهد. به گفته این کارشناس، مردم فعالیت های خود را در قالب 3 پهنه، زندگی، کار و تفریح در فضاهای عمومی انجام میدهند. چهره شهر مانند موزه و نگارخانه ای است که هر روز نمایشگاه آثار متنوع مردم و منظر تاریخ، فرهنگ و تمدن است.به گفته او فضای شهر، محیط زندگی شهروندان را تشکیل میدهد. بنابراین مدیران، طراحان و افراد متخصص باید محیط را به گونهای تجهیز کنند که شرایط زندگی و زیست محیطی آن از سطحی عالی برخوردار باشد.او ادامه می دهد: مشکل اساسی فضا های شهری امروز به ویژه در شهرهایی مانند بجنورد این است که هنوز در بسیاری از فضاها، به روابط و نیازهای انسانی توجه نشده و برای حضور و استفاده مردم از فضاهای عمومی، امکانات مفید و با کیفیت بسیار محدود و ناچیز است.این کارشناس بر این باور است که زمانی عبارت «شهر ما خانه ما» عینیت پیدا می کند که شهروندان تاثیرات مبلمان شهری را ببینند، به عبارت دیگر عملکرد سازمان ها و مدیران شهری با نوع رفتار مردم با شهر ارتباط دارد.