روستاییان منتظر امکانات، مدیران در انتظار روستاهای مولد
شیری
در سال های اخیر دست اندرکاران در تلاشند با اعطای تسهیلات اشتغال روستایی و عشایری، مانع خروج روستاها از حالت مولد شوند با این وجود در فصول سرد سال که کار و فعالیت در روستاها تمام می شود، عمده ساکنان آن ها با مهاجرت به کلان شهرها به دنبال کسب و کار برای امرار معاش هستند.
در حالی که اقتصاد خراسان شمالی برپایه کشاورزی و دامداری است و تولیدات در این بخش می تواند مایه پیشرفت و توسعه روستاها شود اما مهاجرت روستاییان به ویژه در فصول سرد سال روستاها را از حالت تولیدی خارج می کند و آن ها را به سمت مشاغل کاذب و مصرف گرا شدن سوق می دهد. به طوری که برخی کارشناسان دافعه های روستایی را قوی تر از جاذبه های شهری مطرح کرده اند.
یکی از کشاورزان که هزینه زندگی اش را طی 3 ماه زمستان از طریق کار در کلان شهرها تأمین می کند، می گوید: در گذشته فعالیت در بخش کشاورزی و دامداری به قدری رونق داشت که به تنهایی قادر به فعالیت نبودیم و ناگزیر به استفاده از نیروی کارگری بودیم اما در شرایط فعلی و با افزایش نرخ نهاده های دامی سطح زیرکشت و حتی تعداد دام ها را کاهش داده ایم که با این شرایط هزینه خانواده ها تأمین نمی شود و در فصول سرد سال ناگزیر به فعالیت و کارگری در کلان شهرها می شویم.
وی شرایط اقتصادی نامناسب را یکی از عوامل مهاجرت ذکر و خاطرنشان می کند: فعالیت در روستاها به دلیل نبود امکانات و شرایط مناسب به قدری سخت است که جوان ها تمایلی به کشاورزی و دامداری ندارند و حتی دست فروشی در شهرها را ترجیح می دهند.
وی علاوه بر مشکلات زیرساختی در روستاها، کم توجهی دست اندرکاران در پرداخت مطالبات کشاورزان را از عوامل بی انگیزگی کشاورزان می داند و می گوید: شرایط اقتصادی باعث شده عمده کشاورزان به بانک ها بدهکار و وقتی یک سال بر اثر بلایای طبیعی تولید نداشته باشند تنها حمایت بانک، استمهال تسهیلات است و آن قدر تبصره، ماده و شرایط خاص می گذارند که متأسفانه کشاورزان عطای فعالیت را به لقایش می بخشند.
یکی دیگر از کشاورزان که ساکن در شهر است و هر سال برای فعالیت کشاورزی فقط چند روز در روستا به سر می برد، می گوید: امکانات و تجهیزات روستاها به قدری ناچیز و ضعیف است که برای تأمین نیازهای خانواده ام ناگزیر به شهرنشینی شدم.
وی می افزاید: خراسان شمالی استانی با محوریت کشاورزی و دامداری است که اگر مورد توجه قرار گیرد به طور حتم نیازی به واردات نخواهیم داشت اما تولیدکنندگان در بخش کشاورزی و دامداری مورد بی مهری متولیان امر قرار گرفته اند و دقیقاً در زمان برداشت محصول، واردات هم انجام می شود تا قیمت ها به شدت کاهش یابد.
در این میان یک کارشناس کشاورزی می گوید: اگرچه در سال های اخیر به اشتغال روستایی و تأمین نیاز آن ها توجه بیشتری می شود اما کافی نیست و به همین دلیل هنوز هم شاهد مهاجرت روستاییان به شهرها هستیم.«حجتی» تصریح می کند: این روزها روستاییان به ویژه نسل جوان اعتقادی به هویت روستایی ندارند و مهاجرت به کلان شهرها را تنها راهکار بهبود اقتصاد خانواده ها می دانند.
به گفته او کمبود امکانات، نبود زیرساخت های مناسب، رکود اقتصادی و نبود زمینه های اشتغال روستایی به مهاجرت روستاییان دامن زده است.
وی تخلیه تدریجی روستاها را نوعی رنگ باختن اقتصاد مقاومتی ذکر می کند و ادامه می دهد: در شرایط اقتصادی کنونی اگر اقتصاد مقاومتی را در پیش نگیریم با اتکا به واردات راه به جایی نخواهیم برد.
او ایجاد مشاغل کاذب، نابرابری و ناهنجاری های اجتماعی، کاهش تولید و وابسته شدن به واردات را گوشه ای از عوارض مهاجرت روستاییان به شهرها می داند.
نایب رئیس انجمن خبرگان کشاورزی استان نیز در این باره می گوید: به همان میزان که از تولید در روستاها به دلیل مهاجرت به کلان شهرها کاسته می شود، ایجاد مشاغل کاذب در شهرها نیز افزایش می یابد که این وضعیت برای اقتصاد منطقه نگران کننده است.
«اقبالی» می افزاید: از آن جایی که عمده فعالیت های کشاورزی و دامپروری در روستاها انجام می شود باید برای حفظ روستاییان در روستاها، صنایع تبدیلی و تکمیلی مرتبط فراهم شود اما این صنایع را به میزان کافی و مناسب در استان نداریم یا تولیدکننده برای فراوری ناگزیر به حمل تولیداتش به مراکز شهری می شود. وی ادامه می دهد: کشاورزان طی سال برای کاشت، داشت و برداشت هزینه می کنند اما جز زحمت و بدهکاری به بانک ها چیزی برداشت نمی کنند.