شیری
تا چند سال پیش حضور پررنگ دلالان و قیمت های بسیار پایین محصول انگور موجب نگرانی و گلایه شدید تاکداران شده بود اما اکنون چند سال است که آفت و بیماری، گرانی سموم و نهاده ها، افزایش هزینه و متعاقب آن کاهش میزان تولید اشک تاکداران را درآورده و وعده های مسئولان هم برای حمایت و اجرای طرح های مختلف نتوانسته مرهمی بر دردهای آن ها باشد.
در حالی که این روزها برداشت انگور در خراسان شمالی آغاز شده است، برخی تاکداران برای فروش همان مقدار اندک تولیدات شان هم دغدغه دارند و چشم امیدشان به دلالان و واسطه هایی است که انگورهای آن ها را با اندک مبلغی خریداری می کنند ضمن این که عده ای از باغداران نیز با وجود هزینه های زیاد برای تولید، اکنون شاهد محصولات خشکیده و آفت زده روی تاک ها هستند.
می توان گفت تاکستان های استان در حال مرگ تدریجی هستند و رسیدگی به وضعیت آن ها ضروری است.
3 سال بدون درآمد
یکی از تاکداران که به گفته خودش 3 سال متوالی به دلیل شیوع آفت سفیدک و سرمازدگی نتوانسته درآمدی داشته باشد، می افزاید: 3 سال است فقط هزینه کارگر، سمپاشی و آبیاری را بدون کسب ریالی درآمد پرداخت می کنم و در نظر دارم امسال تاکستان را به زمین زراعی تبدیل کنم تا حداقل درآمدی اندک طی سال داشته باشم.
وی می افزاید: امسال هم بخشی از محصول انگور به دلیل نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی مناسب و خریدار، روی دست تاکداران مانده است به طوری که تعدادی از تاکداران، تاکستان ها را به حال خود رها کرده اند و محصول شان را جمع آوری نمی کنند.
یکی دیگر از تاکداران هم که به دلیل آفت و سرمازدگی امسال هیچ گونه تولیدی ندارد، می گوید: با این که هزینه های زیادی را برای تولید متقبل شدم اما سرمای ابتدای سال و بارندگی های اخیر تمام محصول را از بین برد و این وضعیت چند سال است که تکرار می شود و در نظر دارم برای سال آینده تاکستان را تخریب کنم تا شاید بتوانم با انجام زراعت اندک درآمدی داشته باشم.
وی می افزاید: هر سال وضعیت تولید انگور در استان نسبت به سال های قبل بدتر می شود به طوری که عمده باغ های اطراف با ویلاسازی های متعدد از بین رفته است.
به گفته وی، به همین شکل که سال به سال میزان تولید محصولات کاهش می یابد، حمایت های جهاد کشاورزی هم به دلیل کاهش اعتبارات کم می شود.
او ادامه می دهد: در حالی که سال های قبل خواستار احداث سردخانه، صنایع تبدیلی و فراوری انگور بودیم اما اکنون تولیدات به قدری کاهش یافته که حتی به میزان مصرف هم نیست و متأسفانه دست اندرکاران هم هیچ گونه حمایتی نمی کنند.
عرضه تولیدات استان به نام شاهرود
یکی دیگر از تاکداران که تاکداری را ریسک می داند و معتقد است تولیدات انگور استان به نام شاهرود در بازارهای مختلف عرضه می شود، می گوید: سال های زیادی است به دلیل نبود زیرساخت ها، تاکداران با مشکل فروش مواجه هستند و با وجود هزینه های بالای تولید محصولات شان را با قیمت های بسیار ناچیزی به دلالان و واسطه ها می فروشند.
او ادامه می دهد: امسال مشکلات تاکداران به اندازه ای حاد شده است که تاکستان های تعداد زیادی از آن ها حتی به تولید هم نرسیده و محصولات شان از بین رفته است.
وی خاطرنشان می کند: اگر تاکداران حمایت نشوند و از شیوع آفت ها جلوگیری نشود، تا چند سال آینده تاکستان های خراسان شمالی به ویرانه تبدیل خواهند شد.
وی اظهار می کند: با توجه به این که انگور از عمده محصولات خراسان شمالی است باید به قدری به تاکستان ها خدمات داده شود که تولید بهتری داشته باشند نه این که هر سال بدتر از پارسال شود.«رمضانی» دیگر تاکداری است که او نیز با مشکلات سرمازدگی، آفت و تحت پوشش بیمه نبودن مواجه است. او می گوید: علاوه بر مشکلات سرمازدگی و آفت که همه گیر است، امسال افزایش سرسام آور قیمت سموم هم مزید بر علت شده و تاکداران توان تهیه سموم را ندارند و ممکن است از سال آینده تاکستان های خود را رها کنند.
یکی از تاکداران هم سنتی بودن تاکستان ها، نیاز بالا به سموم، سرمازدگی و بارندگی های بی موقع را عاملی برای آفت و بیماری بیشتر تاکستان ها می داند و می گوید: تاکستان های خراسان شمالی نیاز به حامی دارند اما هر سال با کاهش تولید، حمایت ها نیز کاهش می یابد.
وی ادامه می دهد: با این که قیمت سموم و نهاده های کشاورزی چندین برابر افزایش یافته است اما قیمت فروش طی امسال با سال گذشته تفاوتی ندارد.
خسارت های زیاد
بخشدار مرکزی بجنورد نیز با بیان این که تاکداران این بخش در چند سال اخیر خسارت های زیادی را متحمل شده اند، می افزاید: سال 96 سفیدک، سال 97 کاهش تولید، سال 98 نبود بازار فروش و امسال هم سرمازدگی و آفت به تاکداران این منطقه خسارت های عمده ای وارد کرده است.
«اسداللهی» می افزاید: با وجود 660 هکتار تاکستان در بخش مرکزی بجنورد هنوز سردخانه و صنایع فراوری در استان نداریم و تاکداران ناگزیر به حمل محصول به شاهرود می شوند که متأسفانه هزینه های مازادی به آن ها تحمیل می شود.
وی اظهار می کند: برای حمایت از تاکداران در نظر داریم سرمایه گذاری به منظور احداث صنایع تبدیلی و تکمیلی در استان جذب کنیم.
وی تصریح می کند: به دلیل تحریم ها هر سال امکان تهیه سموم و بذر در بخش تاکستان ها کاهش می یابد و تاکداران تحت فشار هستند و به دنبال راهی برای نجات آن ها هستیم اما هنوز موفق نشده ایم.
رها شدن برخی تاکستان ها
رئیس انجمن خبرگان کشاورزان خراسان شمالی هم در این باره می گوید: با توجه به این که عمده تاکستان ها سنتی هستند و مکانیزه نشده اند علاوه بر افزایش هزینه های تولید، توان رقابت در بازارهای جهانی را هم نداریم.
«کاظمی» هزینه های بالای کارگری و نگهداری تاک را عامل رها شدن برخی تاکستان ها و خروج از چرخه تولید ذکر و خاطرنشان می کند: برای رفع این مشکل نیاز به حمایت بیمه کشاورزی داریم که متأسفانه پرداختی های بیمه به قدری کم است که حتی جوابگوی هزینه ها نیست و این مسئله باعث بی انگیزگی تاکداران می شود.
وی اظهار می کند: برای ادامه و تداوم تاکداری باید ارقام مقاوم و روش های جدید در نظر گرفته و همچنین صنایع تبدیلی در استان احداث شود.
وی ورود علم و فناوری و شرکت های دانش بنیان برای افزایش ماندگاری محصول انگور را راهکاری به منظور رفع مشکلات تاکداران قلمداد می کند و ادامه می دهد: با توجه به این که انگور محصولی با فسادپذیری بالاست در زمان برداشت و اشباع بازار قیمت ها به شدت کاهش می یابد و این مسئله دغدغه هر سال تاکداران شده است.
«کاظمی» اضافه می کند: اگرچه در راستای مکانیزه کردن تاکستان ها کارهایی انجام شده اما به توجه بیشتری نیاز دارد چون در شرایط فعلی هزینه ها و تولید همخوانی ندارد و وضعیت تاکستان ها هر سال بدتر از سال قبل می شود.