مدیر گروه سلامت جمعیت و خانواده معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی مطرح کرد:
تعداد بازدید : 3
آسیب های پیدا و پنهان تک فرزندی
گروه سلامت- یک حوض آب فیروزه ای و ماهی های کوچک قرمزی که فارغ از همه چیز در آب بازی می کنند و صدای شادی های به هوا برخاسته کودکان در حیاط مشجر و بزرگ، این ها تصویری از زندگی دیروز است، تصویری از نوستالژی شیرین که گهگاهی ما را به دالان تاریخ می برد، اما در تصویر امروز نه تنها خانه ها کم کم کوچک تر و بسیاری از حیاط های مشجر و زیبا حذف شده اند بلکه متأسفانه کم کم از تعداد کودکان خانواده ها نیز کاسته شده است. این روزها از صدای بازی کودکان در کوچه ها خبر چندانی نیست و تنهایی همنشین بسیاری از کودکان شده و آن ها را به سمت موبایل و تبلت سوق داده است و چه بسا افسردگی و اضطراب جایی در پشت دیوارهای خانه کمین کرده است تا به جسم کودکان هجوم بیاورد. تک فرزندی تبعات متعددی برای خانواده و جامعه در پی دارد. مدیر گروه سلامت جمعیت و خانواده معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در خصوص آسیب های پیدا و پنهان تک فرزندی نکات مهمی را بیان کرده است که آن ها را از نظر می گذرانیم.
«زهرا حسینی خبوشان» می گوید: هم اکنون حدود 19 درصد خانواده های کشور، تک فرزند هستند و در خیلی از موارد، غفلت از فرزندآوری به موقع باعث می شود که خانواده ها نتوانند به تعداد فرزند دلخواه خود دست یابند. وی می افزاید: باید بدانید که افزایش سن بانوان باعث کاهش شانس باروری موفق می شود، زیرا ممکن است فرد با افزایش سن به برخی بیماری های مزمن مانند فشار خون، دیابت و بیماری های قلبی مبتلا شود. وی با بیان این که همچنین به تاخیر انداختن بارداری، احتمال ناباروری، عوارض حاملگی، عوارض جنینی و مشکلات هنگام زایمان را افزایش می دهد، می افزاید: به همین خاطر است که باید همه زوج ها در اولین فرصت ممکن تعداد فرزند دلخواه خود را داشته باشند و از تاخیرهای بدون دلیل برای فرزندآوری پرهیز کنند و به یاد داشته باشند که از دست دادن فرصت های خوب، همیشه قابل جبران نیست.
وی بخشی از آسیب های تک فرزندی را برمی شمرد و می گوید: آسیب های این پدیده، متعدد و دارای ابعاد مختلفی است و آسیب ها با رویکرد روانشناسی و علوم تربیتی، بخشی از آن است.
رواج فرزندسالاری
«حسینی خبوشان» با بیان این که رواج فرزندسالاری، یکی از آسیب های روانشناسی و تربیتی تک فرزندی است، ادامه می دهد: در خانواده های تک فرزند بیش از حد به خواسته ها و مطالبات فرزند توجه و اغلب افراط و زیاده روی والدین در برآوردن خواسته های تنها فرزندشان مشاهده می شود که این امر موجب توجه افراطی و لوس کردن فرزند می شوند.
وی اضافه می کند: در خانواده های چند فرزندی، بچه های دوم و سوم خیلی وقت ها با اسباب بازی های خواهر و برادر خود بازی می کنند و لباس های خواهر و برادر بزرگ تر را می پوشند؛ البته منظور این نیست که بچه های خانواده های پرجمعیت به توجه نیاز ندارند، بلکه آن ها می آموزند که کمتر درخواست و تقاضا داشته باشند.
وی با بیان این که تک فرزندی موجب حفاظت بیش از حد و بیش تیماری می شود، می گوید: والدین بچه های تک فرزند با مشکل حفاظت بیش از حد از فرزند مواجه هستند و از آن جا که آن ها تصور می کنند که دخالت در تمامی جنبه های زندگی تک فرزند خود امری طبیعی و بخشی از رابطه آن هاست بنابراین میل به بیش تیماری بچه در این خانواده ها بالاست. وی تصریح می کند: این درحالی است که به جای این که بیش تیمار باشیم باید به بچه خود تکنیک هایی را آموزش دهیم که بتواند مسائل و مشکلاتش را به شیوه ای منطقی تشخیص دهد و تفکیک کند.
بلوغ زودرس
«حسینی خبوشان» به بلوغ زودرس هم اشاره و اضافه می کند: اگر فرزند تک باشد به ناچار باید در کنار بزرگسالان پرورش یابد، در نتیجه او تجربه ای از کودکی و نوجوانی خود نخواهد داشت و یک دفعه پرشی به دوران مسئولیت پذیری بزرگسالان خواهد داشت، به همین دلیل از لحاظ روحی و روانی بسیار سریع رشد می کند و دنیا را از دید بزرگسالان می بیند. به گفته وی، حضور در چنین خانواده ای که فقط شامل بزرگسالان است سبب بلوغ زودرس کودک می شود و این گونه کودکان از نظر جسمی نشانه های بلوغ را دارند ولی تجربه کافی را ندارند که در این شرایط در هر دو جنس ممکن است رفتارهای ناهنجار بروز کند. مدیر گروه سلامت جمعیت و خانواده معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی بیان می کند: گرایش به انزوا، ضعف در برقراری ارتباط با همسالان، توجه بیش از حد به بازی های رایانه ای و انفرادی و ترس از حضور در گروه های اجتماعی در تک فرزندها بیشتر دیده می شود.
افراط و تفریط در میزان وابستگی
وی با تاکید بر این که یکی از مولفه های خانواده منسجم، پیوندهای عاطفی و میزان وابستگی فرزندان به والدین و برعکس است، می افزاید: در خانواده های تک فرزند، میزان وابستگی در افراط یا تفریط است، به این معنا که گاهی فرزند به دلیل اشتغال والدین مورد بی مهری و بی توجهی قرار می گیرد و گاهی نیز در کانون توجه بیش از حد والدین است. وی یادآور می شود: احساس تنهایی و فرهنگ استقلال طلبی در تک فرزند ها بیشتر دیده می شود.
«حسینی خبوشان» با بیان این که کم شدن ارتباطات کلامی در خانواده های کم جمعیت سبب حاکمیت رسانه های تصویری می شود، ادامه می دهد: کودک یا نوجوانی که از تنهایی رنج می برد به دنبال جایگزینی برای اوقات فراغت خود است و در نتیجه به بازی های رایانه ای و دنیای مجازی روی می آورد که این امر، تغییر الگوی ارتباطی در خانواده را به همراه دارد.