نگاهی به روایتهای سینمایی درباره خرمشهر
گروه سینما و تلویزیون- فردا سوم خرداد، سالروز فتح خرمشهر، روز «مقاومت، ایثار و پیروزی» در عملیات غرورآفرین بیت المقدس است. سوم خرداد، روز فراموش نشدنی در تاریخ ایران زمین است، روزی که وطن بار دیگر، خرمشهر را در آغوش گرفت. آزادسازی خرمشهر و پیروزی رزمندگان دلاور ایران، نقطه عطفی در 8 سال دفاع مقدس بود. روایتهای فتح خرمشهر یکی از بهترین سوژههای سینمای جنگ در کشورمان است، شهری که میتوان از دل خاطرات آزادسازی آن، داستان های مختلفی را روایت کرد. طی 41 سال پس از آزادسازی خرمشهر، فیلمها و سریال های مختلفی با موضوع خرمشهر در سینمای ایران تولید شده است، آثاری که گاهی اشارهای کوچک به این شهر کرده و گاهی نیز داستان فیلم در این شهر رخ داده است. در این مطلب به آن بخش از روایت های سینمایی نگاهی انداخته ایم که به صورت خاص خرمشهر را در دفاع مقدس به تصویر کشیده اند؛ از «بلمی به سوی ساحل» اثر زنده یاد «رسول ملاقلی پور» کارگردان توانای سینمای ایران که اولین فیلم در این زمینه است، تا «دسته دختران» به کارگردانی «منیره قیدی» که یکی از کارگردانان زن توانمند در حوزه تولید آثار جنگی است و این فیلم این روزها در حال اکران در سینماهاست.
بلمی به سوی ساحل
کارگردان:
رسول ملاقلی پور
«ملاقلی پور»، کارگردانی که خود میدان نبرد را تجربه کرد، آثار متفاوتی را در سینمای ایران به تصویر کشید.
او را می توان اولین کارگردانی دانست که در سینمای ایران، خرمشهر را به تصویر کشید و با محوریت قراردادن این شهر، قهرمانان خود را برای نجات و آزادسازی آن روانه خرمشهر کرد.
«ملاقلی پور» در سال ۱۳۶۴، فیلم سینمایی «بلمی به سوی ساحل» را ساخت که داستان تکاورانی است که با شنیدن خبر خطر سقوط خرمشهر به سمت این شهر عزیمت می کنند تا آن ها نیز برای نجات این شهر گام برداشته باشند؛ فیلمی که قهرمانان آن برای رسیدن به خرمشهر با مشکلات بسیاری مواجه میشوند و در نهایت در این شهر نیز به شهادت می رسند.
در این فیلم، «خسرو ضیایی»، «عطاءا... سلمانیان»، «بهزاد بهزادپور»، «جعفر دهقان»، «فرید کشن فلاح» و «اکبر منصور فلاح» بازی کردند.
کیمیا
کارگردان: احمدرضا درویش
«احمدرضا درویش» از کارگردانانی است که با ساخت سه گانه خود با موضوع دفاع مقدس و البته خرمشهر، توانست سه اثر بسیار ماندگار را در سینمای ایران خلق کند.
او در سال ۱۳۷۳ اولین اثر از سه گانه خود را با نام «کیمیا» جلوی دوربین برد، فیلمی با بازیهای درخشان «خسرو شکیبایی»، «بیتا فرهی» و «رضا کیانیان». داستان این فیلم، زمانی رخ میدهد که عراق به خرمشهر حمله کرده و همسر شخصیت اصلی داستان، یعنی «رضا»، با بازی «خسرو شکیبایی»، در بیمارستان شهر بعد از به دنیا آمدن فرزند خود، می میرد. «رضا» نیز به دست عراقیها اسیر میشود. او بعد از گذشت سالها و رهایی از اسارت به دنبال دختر خود است که توسط پزشک معالج همسرش به فرزندی پذیرفته شده است. این فیلم سینمایی توانست در سیزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر چهار سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد، بهترین جلوه های ویژه، بهترین صدابرداری و جایزه هیئت داوران را دریافت کند.
سرزمین خورشید
کارگردان: احمدرضا درویش
«احمدرضا درویش» چهارمین اثر خود به نام «سرزمین خورشید» را هم با داستانی از خرمشهر ساخت. این فیلم، داستانی با کشش بسیار قوی داشت و جزو بهترین آثار ساخته شده با موضوع خرمشهر است. داستان فیلم در این مورد است که با شروع جنگ، بیمارستانی در خرمشهر به محاصره دشمن در میآید و از هوا و زمین مورد هجوم قرار میگیرد. «محمد جهان آرا»، فرمانده جوان سپاه خرمشهر، پیشنهاد میکند مجروحان و پزشکان با یک آمبولانس و لندرور، به دنبال جیپ به غنیمت گرفته شده که در آن رزمندگان راه را باز میکنند، از بیمارستان خارج شوند. در شهر، نیروهای عراقی که در حال تسخیر شهر هستند، مقابل آن ها ظاهر میشوند و رزمندگان برای نجات دادن سرنشینان آمبولانس و لندرور، با عراقیها درگیر میشوند. «خسرو شکیبایی»، «گلچهره سجادیه»، «سعید پورصمیمی» و «محمود پاک نیت» از بازیگران این فیلم هستند. «سرزمین خورشید» در پانزدهمین جشنواره فیلم فجر، برنده شش سیمرغ بلورین جایزه ویژه هیئت داوران، بهترین بازیگر نقش اول زن، بهترین موسیقی متن، بهترین طراحی صحنه و لباس، بهترین فیلمبرداری، بهترین صدابرداری و بهترین جلوه های ویژه شد.
دوئل
کارگردان: احمدرضا درویش
«دوئل» دیگر اثری است که «درویش» درباره خرمشهر ساخت و سال 1381 روانه پرده سینماها شد. جدا از داستان متفاوت فیلم که در جریان اشغال خرمشهر رخ میدهد، «درویش» با بهره گیری از صدای دالبی و بهروز ترین تکنیکهای سینمایی، تصویری متفاوت و تکان دهنده از حمله عراق به خرمشهر را به تصویر کشید؛ فیلمی که همان سال با توجه به استفاده از تکنیکهای روز سینمای جهان توانست توجه منتقدان و سینما دوستان را به خود جلب کند.«درویش» این بار، داستان خود را حول محور یک گاو صندوق روایت میکند که عدهای به دنبال خروج آن از کشور هستند و عدهای نیز مانع خروج آن میشوند. در این فیلم، بازیگران شناخته شدهای همچون «سعید راد»، «پژمان بازغی»، «پریوش نظریه»، «پرویز پرستویی»، «کامبیز دیرباز» و «هدیه تهرانی» حضور دارند. این فیلم موفق به دریافت ۸ سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، بهترین موسیقی متن، بهترین صداگذاری، بهترین طراحی صحنه و لباس، بهترین فیلمبرداری، بهترین جلوه های ویژه و بهترین تدوین از بیست و دومین دوره جشنواره فیلم فجر شد.
روز سوم
کارگردان: محمدحسین لطیفی
یکی دیگر از به یاد ماندنیترین آثار سینمایی در حوزه دفاع مقدس و موضوع خرمشهر، فیلم سینمایی «روز سوم» به کارگردانی «محمدحسین لطیفی» است که در سال ۱۳۸۵ تولید شد، فیلمی که ترس و دلهره را همراه مخاطب و لحظه به لحظه مخاطب را نگران شخصیتهای اصلی فیلم میکند. داستان این فیلم آخرین روزهای مقاومت در خرمشهر را نشان میدهد و روایت خواهر و برادر خرمشهری است که در کنار دیگر مردم در شهر باقی ماندهاند تا از خاک خود دفاع کنند. در این میان پاهای خواهر شکسته و حلقه محاصره شهر، تنگ شده است و امکان خروج وجود ندارد. برادر تصمیم میگیرد برای این که خواهرش به دست عراقیها نیفتد، او را در شرایطی خاص خاک کند تا شبانه برای نجات او بازگردد. در این فیلم، بازیگرانی همچون «باران کوثری»، «پوریا پورسرخ»، «حامد بهداد» و «شهرام قائدی» حضور دارند.
کودک و فرشته
کارگردان:
مسعود نقاش زاده
سینمای کودک و نوجوان نیز به دفاع مقدس پرداخته است، هرچند کم اما فیلمهایی با قهرمانان کودک و نوجوان از حماسه خرمشهر جلوی دوربین رفته است.
داستان «کودک و فرشته» که در سال ۱۳۸۷ ساخته شد، در همان روزهای اول حمله به خرمشهر میگذرد و در آن شاهد تلاش نوجوانانی هستیم که برای دفاع از شهر خود در تکاپو هستند.
در این فیلم، «افشین هاشمی»، «مونا احمدی»، «سیما خضرآبادی»، «سودابه بیضایی»، «قاسم زارع» و «شبنم مقدمی» بازی می کنند. این فیلم برنده ۵ جایزه از بیست و سومین جشنواره بینالمللی فیلمهای کودکان و نوجوانان، از جمله بهترین فیلم بلند آسیایی و بهترین فیلم ایرانی شد.
بزرگمرد کوچک
کارگردان:
صادق صادق دقیقی
«بزرگمرد کوچک» از دیگر فیلمهای دفاع مقدس است که قهرمان آن یک پسر نوجوان است. این فیلم در سال ۱۳۹۰ تولید شد و اولین تجربه سینمایی کارگردان آن به شمار میرفت. «بزرگمرد کوچک» داستان نوجوانی است که هنگام سقوط خرمشهر، توسط نیروهای عراقی اسیر می شود اما با جلب اعتماد آن ها، مواد غذایی، مهمات و گرای دشمن را به رزمندگان ایرانی میرساند. در این فیلم، «شبنم قلیخانی»، «پویا امینی» و «سوگل طهماسبی» هنرنمایی کرده اند. «شبنم قلیخانی» (متولد ۱۹ آبان ۱۳۵۶) بازیگر تلویزیون و سینما با مجموعه تلویزیونی «مریم مقدس» به شهرت رسید. او نقش «مریم»، مادر حضرت عیسی(ع) را در این فیلم سینمایی ایفا کرد. او در نخستین مجموعه تلویزیونی خود به نام «اولین شب آرامش» به کارگردانی «احمد امینی» به ایفای نقش پرداخت.
دسته دختران
کارگردان:
منیره قیدی
دو سال قبل، «منیره قیدی» کارگردان نام آشنای سینمای ایران که پیش از این تجربه ساخت فیلمهایی با موضوع دفاع مقدس را داشت ، به سراغ قهرمانان زن در روزهای دفاع از خرمشهر رفت. او تمام تلاش خود را کرد تا نقش کلیدی زنان قهرمان خرمشهر را در دفاع از این شهر در کنار مردان به تصویر بکشد، زنانی که هر کدام با اهداف و البته مشکلاتی که دارند با هم همراه می شوند تا به نوعی سهم خود را در دفاع از خرمشهر ایفا کنند. در این فیلم، «نیکی کریمی»، «پانتهآ پناهی»، «فرشته حسینی»، «هدی زینالعابدین»، «حسین سلیمانی» و «مهدی حسینی نیا» بازی کردهاند. «دسته دختران» در چهلمین جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بلورین بهترین جلوه های بصری و دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل زن را دریافت کرد.
دانلود تمام صفحات این نسخه
ارسال دیدگاه
ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
«رابرت دنیرو» متولد ۱۷ اوت ۱۹۴۳ یکی از بهترین و کاربلدترین بازیگران سینمای جهان است. در کارنامه درخشان او افتخارات مختلفی از قبیل کسب دو جایزه اسکار، یک جایزه گلدن گلوب، جایزه سیسیل بی دمیل و جایزه یک عمر دستاورد هنری انجمن بازیگران فیلم دیده می شود. «دنیرو» در بخش منهتن نیویورک به دنیا آمد و بازیگری را در «اچبی استودیو»، «هنرستان استلا آدلر» و «اکتورز استودیو لی استراسبرگ» فرا گرفت. نخستین نقش برجسته او در فیلم «تبریکات» (۱۹۶۸) بود و سپس با ایفای نقش یک بازیکن بیسبال در درام ورزشی «طبل را آهسته بزن» (۱۹۷۳) به شهرت رسید. نخستین همکاری او با «اسکورسیزی» در فیلم «خیابانهای پایین شهر» (۱۹۷۳) بود که در آن نقش جنایتکاری را بازی میکرد.
