گلشن شعر
باران کلمات بر دفتر شعر فجر
مرتضوی- این بار صدای پای شعر بود که شنیده می شد؛ این بار این واژگان بودند که تو را دعوت می کردند تا دمی بنشینی و وجودت را لبریز کنی از هجای هستی. اینجا نبض کلمات تند می زند و این تو هستی که باران کلمات بر سرت باریدن گرفته و پر می شوی از واژگان. اینجا همه خوشحالند، خوشحال از این که تو قد کشیده ای و حرف هایت بوی تند ناب بودن می دهد.
یکشنبه شب گلشن، میزبان محفلی بود از جنس شعر فجر و برای اولین بار بود که شاعران مطرح کشور و استان گرد هم آمده بودند تا نوش کنند این هجای هستی را و برگی از باغچه شعر بچینند.
سهم ما از محفل شعر، این بود تا شعر خراسان شمالی را از نگاه شاعران میهمان به نقد بنشینیم و بدانیم در کجای این قله ایستاده ایم.
هر چند برای نخستین بار است که به خراسان شمالی سفر می کند اما با شاعران این خطه آشناست و اشعارشان را رصد می کند. از نگاه «سینا علی محمدی» نکته قابل توجه در شعر شاعران این خطه، توانایی شاعران در زبان است به گونه ای که جدا از نزدیکی به زبان روز از پیشینه فرهنگ غنی خود غافل نشده و به نوعی شعری است به زبان امروز، اما غنی سازی شده با فرهنگ قدیم.
او که نفر اول بخش شعر نوی چهارمین جشنواره بینالمللی شعر فجر را در کارنامه خود دارد، می گوید: به کارگیری واژگان، اصطلاحات و آداب و رسوم که بعضا مخاطب بیگانه متوجه آن ها نمی شود اما فرد را ترغیب می کند تا واژه ها را جستجو کند و به کارکرد آن در شعر پی ببرد از ویژگی های مهم شعر این خطه است.
این شاعر جوان که دستی در سرایش اشعار سپید و مدرن دارد، البته معتقد است: برخوردار نبودن از تنوع قالب، خلاء شعری خراسان شمالی است؛ گویی شاعران این خطه با شعر نو و مدرن فاصله دارند و سعی می کنند بیشتر در قالب های سنتی و کلاسیک کار کنند، با این وجود شاعران در این قالب ها نوآوری هایی هم دارند که لذت بخش است.«علی محمدی» برگزاری محافلی از این دست را تعاملی دوطرفه می داند و می افزاید: با حضور شاعران کشور تعامل میان شاعران بیشتر می شود، اگر چه جای کارگاه و محافل خودمانی را نمی گیرد. سراینده مجموعه های «پاره خط» و «جهانی ترین تیتر دنیا» ویژگی دیگر این محافل را برای استان به لحاظ اعتبار و اتفاق می داند بدان معنا که اعتبار به همراه خود اتفاق فرهنگی را به دنبال دارد و هر چه بیشتر شاهد اتفاق فرهنگی باشیم، به جریان فرهنگی موجود در منطقه کمک خواهد کرد.
«جواد محقق» از دیگر میهمانان محفل ادبی شعر فجر بود. او از آشنایی دیرینش با چهره های شعری خراسان شمالی از جمله مرحوم «قدرت ا... شریفی» سخن می گوید و این محفل را فرصتی می داند تا در سال هایی که کمتر توفیق حضور در این خطه را داشته است، اشعار شاعران جوان را بشنود.
به اعتقاد او در عرصه شعر کلاسیک، شعر «حسن روشان» در ردیف درخشان ترین نمونه های شعری این خطه و سروده «محسن بیدوازی» در زمره اشعار شاعران جوان جرقه خوبی در شعر مدرن است که امیدوار است شاهد رشد و گسترش این گونه اشعار در خراسان شمالی باشیم.
از نگاه این شاعر، نویسنده و روزنامه نگار هر یک از این محافل فرصتی است که در اختیار شاعران کشور و استان ها قرار می گیرد که علاوه بر ارتباط شاعران با یکدیگر، ارتباط آن ها با مخاطب بومی و منطقه ای را فراهم می آورد و فضایی ایجاد می کند برای تعالی شعر کشور.
«محمود حبیبی کسبی» دیگر شاعر جوان این محفل ادبی با بیان این که خراسان مهد ادبیات بوده و به تبع آن خراسان شمالی نیز از این نعمت برخوردار است، مهم ترین مولفه در شعر شاعران این خطه را زبان مستحکم و فاخر در زبان شعری آن ها می داند.
او این موهبت را یک امتیاز می داند و معتقد است که سلامت زبان، اولین و مهم ترین مولفه شعری شاعران خراسانی به خصوص شاعران خراسان شمالی است.سراینده مجموعه «منشور»، یکی از نقاط مثبت جشنواره های ادبی را که مهم تر از شعرخوانی است به نوعی تعامل و ارتباط میان اهالی شعر می داند و معتقد است: حاصل این هم نشینی و هم زبانی می تواند پیشرفت وضعیت ادبیات و به خصوص شعر امروز کشور باشد.«حبیبی کسبی» برگزاری محافل شعر در استان هایی را که تا پیش از این برای برپایی محافل بزرگ ادبی کم تر مورد توجه قرار گرفتند زمینه ساز و نقطه عطفی در آشنایی شاعران با یکدیگر و فراگیری ادبیات و شعر در استان ها می داند.
«سیده فاطمه موسوی» هم با بیان این که ادبیات با شعر خراسان آشنایی دیرینه ای دارد و به واسطه آشنایی اش با شاعران این خطه و آثارشان می گوید: شعر این خطه غنی و فاخر است و از آن جایی که شعر خراسان به لحاظ زبانی و فنی از آفت ها دور است و کم تر به حاشیه ها می پردازد همین موجب اصالت شعر می شود که خود نقطه قوتی است.
وی با تحسین شعر خراسان شمالی، آن را نماینده شعر کلاسیک می داند و بیان می کند: باید اتفاق هایی همچون محافل ادبی در استان ها تکرار شود.
«حمیدرضا شکارسری» که به واسطه حضورش در محافل مختلف، زمینه آشنایی اش با چهره های جوان این خطه فراهم شده است، نکته قابل توجه در شعر جوانان استان را بهره گیری از طبیعت بکر خراسان شمالی می داند تا جایی که اگر نام شاعر را از شعر حذف کنید، به واسطه طبیعت گرایی و نشانه شناسی ناب غزل، پی می برید که با شعر کدام استان رو به رو هستید.
به اعتقاد او هویت داشتن شعر یک منطقه بسیار مهم است و خوشبختانه شعر خراسان شمالی این هویت را دارد و از عناصر بومی و طبیعی خود بسیار بهره برده است.
از نگاه این شاعر و منتقد ادبی، امروزه در بسیاری از محافل راه جهانی شدن در توجه سطحی به سبک ها و جریان های جدید است، در حالی که در جهان ادبیات امروز، افرادی معروف و محبوب می شوند و جایزه های بزرگ ادبیات را از آن خود می کنند که موفق شدند بومی بودن خود را درک و به درستی در آثار خود به کار ببرند.
«شکارسری» اظهارمی دارد: نکته قابل توجه دیگر در شعر استان، کم توجهی و یا نوعی سهل انگاری در رویارویی با قالب های شعر نو است و عمده شاعران خوب این خطه خود را معطوف به قالب های سنتی و کلاسیک کردند، ضمن این که توجه به قالب های نو منافاتی با توجه به ویژگی های بومی منطقه ندارد و می توان شعر خراسان شمالی را در قالب نو نیز سرود.
دبیر محفل ادبی دهمین جشنواره شعر فجر هم شناخت خوبی از شاعران این خط دارد و شعر خراسان شمالی را شاخه ای از شعر خراسان می داند که فصاحت، بلاغت، زبان آوری و فخامت در کنار جلوه هایی از تخیل نیز در شعر استان کاملاً مشهود است.
«آرش شفاعی» اتفاق هایی از این دست را برای تمرکز کردن روی یک بخش از شعر کشور و نوعی تبادل تجربه برای شعر استان ها می داند.
در حاشیه
*از همان لحظه ورود شاعران کشوری، بازار گرفتن عکس با شخصیت های برجسته شعر همچون «جواد محقق» از سوی شاعران جوان و جویای نام داغ بود.
* شاعران پای پوستر جشنواره شعر فجر پس از قرائت اشعار امضا می زدند تا سندی ماندگار از این حرکت باقی بماند.