پیامدهای خشکسالی و نابودی اراضی کشاورزی
تعداد بازدید : 180
نگرانی ها از افزایش مساحت بیابان های جاجرم
نویسنده : فاطمه معینی
بیابان به اکوسیستمی اطلاق می شود که مهم ترین ویژگی آن کمبود بارش، اختلاف زیاد درجه حرارت شب و روز، شدت زیاد تبخیر و تعریق، فقر پوشش گیاهی و منابع آبی، افزایش درجه شوری آب و خاک، وجود پهنه های وسیع رسی و تبخیری، شدت زیاد بادها و وجود فرسایش بادی است و همین عوامل یعنی محدودیت های اقلیمی، اکولوژیکی و زمین شناختی از مهم ترین عوامل در توسعه بیابان ها محسوب می شوند.
خراسان شمالی با میانگین بارندگی سالیانه حدود 295 میلی متر دارای یک اقلیم خشک و نیمه خشک است و البته نیمه جنوبی استان به مراتب از میزان بارندگی کمتر و اقلیم شکننده تری برخوردار است و از سویی بخش قابل ملاحظه ای از این منطقه یعنی حوزه آبخیز کالشور به مساحت حدود 183 هزار هکتار (حدود 9 درصد از کل مساحت منابع طبیعی استان) را بیابان ها و پدیده های بیابانی تشکیل می دهد.شهرهایی با سابقه تاریخی مانند جاجرم که در حاشیه بیابان های استان قرار دارد و وجود آثار تاریخی متعدد گواهی بر قدمت تاریخی این مناطق است و بر این امر نیز اذعان می کنند که زمانی این مناطق بیابان نبوده و به دلایل مختلف از جمله مداخله انسان به سوی بیابانی شدن کشیده شده اند.وجود رودخانه نمک جاجرم که روز به روز بر شوری آن افزوده می شود می تواند از دیگر موارد بیابان زایی در این شهرستان باشد اما آن چه حائز اهمیت است شهرستان جاجرم دارای پوشش جنگلی انبوه و مراتع خوب است اما در اثر تراکم بیش از حد دام، چرای بی رویه در مراتع و قطع اشجار جنگلی و یا شخم و شیار مراتع توسط جوامع انسانی این پوشش های طبیعی به مرور از بین رفته اند و این تخریب ها به نوبه خود نقش موثری در تشدید تغییرات اقلیمی، افزایش فرسایش های آبی و بادی داشته و در نتیجه موجب تشدید پدیده بیابان زایی و افزایش سطح بیابان ها شده است.«گرایلو» یکی از شهروندان جاجرمی می گوید: کم آبی ناشی از خشکسالی چند سال اخیر و همچنین بوروکراسی طولانی برای کشاورزان در بحث احداث استخرهای ذخیره آب کشاورزی و در نتیجه هدر رفت مقدار زیاد آب در آبیاری غرقابی از عوامل توسعه بیابان است.
«رحیمی» از دیگر شهروندان جاجرمی با اشاره به این که در سال های اخیر شاهد افزایش مساحت بیابان ها بوده ایم به طوری که بسیاری از زمین ها بر اثر بی توجهی تبدیل به بیابان شده است می گوید: نبود سیستم آبیاری نوین در فضای سبز زیر مجموعه شهرداری در سطح شهر و همچنین عدم تشویق و کاشت نهال های بومی بیابانی توسط منابع طبیعی و عواملی همچون عدم واگذاری به باغداران و رها شدن دامنه های شیب دار کوه ها و سختگیری های دستگاه ها خود از عوامل گسترش بیابان در جاجرم است.
«پدرام» یکی از روستاییان توابع شهرستان جاجرم نیز ابراز می کند: به علت کمبود آب باغ ها و مزارع مختلفی رو به نابودی رفته و با توجه به این که منبع درآمد نزدیک به ۳۰ کشاورز از طریق باغداری است متاسفانه در چند سال گذشته این باغ ها از بین رفته و به ظرفیت بیابان افزوده شده است.
در همین ارتباط رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری جاجرم می گوید:مساحت بیابان و کویر شهرستان جاجرم 101 هزار و 400 هکتار است که در دشت ها و بخش جنوبی و غربی شهرستان جاجرم به ویژه مراکز جمعیتی متاثر از فرسایش بادی برای ریزگردها در مناطق سمت امیر آباد است.
«خاکدان نیا» با اشاره به اقدامات صورت گرفته در مبارزه با بیابان زایی در شهرستان جاجرم می گوید: کنترل کانون بحران فرسایش بادی، مدیریت منطقه بیابانی، مدیریت جنگل های دست کاشت بیابانی و پروژه های نهالکاری با استفاده از گونه های مختلف مثل تاغ، آتریپلکس، قره داغ و قیچ و مراقبت و آبیاری نهال ها، سمپاشی درختان تاغ و بذر پاشی به همراه اقدامات انجام شده در سال 1395 همچون مبارزه با حیوانات مزاحم مثل موش با استفاده از سم پاشی درختان تاغ جنگل های دست کاشت خواجه مهزیار جاجرم در سطح 150 هکتار و مراقبت و آبیاری 135 هکتار از منطقه دروازه بینی شهرستان جاجرم انجام شده است.وی می افزاید: عوامل انسانی مانند روش های غیر صحیح کشاورزی، آبیاری غلط، استفاده نکردن بهینه از قابلیت اراضی و بهره برداری بی رویه از آب های زیر زمینی و در نتیجه از بین رفتن حاصلخیزی و افزایش شوری خاک در دشت های حوزه کالشور واقع در جاجرم ظرفیت بیابان را افزایش داده است.
وی با اشاره به اجرا شدن پروژه ترسیب کربن در کاهش ظرفیت بیابان تصریح می کند: پروژه ترسیب کربن با توانمندسازی جوامع محلی سعی در بالا بردن آگاهی و سطح درآمد مردم دارد تا به همان اندازه میزان بهره برداری از عرصه های طبیعی و در نتیجه معضل بیابان زایی نیز کاهش یابد.
وی ادامه می دهد: در حال حاضر پروژه ترسیب کربن در شهرستان جاجرم در منطقه سنخواست با مساحت ۶۰ هزار هکتار و در ۱۳ نقطه روستایی و سکونتگاهی و یک نقطه شهری در حال اجراست.
محمودیان- مردم گرمه این روزها برای خرید در بازار روز مردد هستند که آیا مطابق با هر هفته یک شنبه بازار دایر است یا مطابق با شنیده های مردمی مانند هفته گذشته بازار به پنج شنبه ها موکول شده است که این امر گلایه مردم را به همراه دارد ضمن این که فروشندگان این شهر نیز به خاطر همزمان بودن با پنج شنبه بازار جاجرم گلایه مند هستند.«ناصری» شهردار گرمه در این خصوص گفت: چند سالی است که بازار روز گرمه هر هفته فعالیت خود را در روزهای یکشنبه دارد و برابر با مصوبه استان در خصوص برپایی بازار روزهای شهرستان در روز پنج شنبه و مصوبه کارگروه تنظیم بازار شهرستان و با توجه به این که گرمه تنها شهرستانی بود که در استان این مصوبه را اجرایی نکرده بود تصمیم بر این شد که به صورت آزمایشی به مدت یک ماه بازار روز هر هفته در روز پنجشنبه برپا شود و پس از بررسی شاخص های مختلف در پایان زمان مقرر بازار در یکی از روزهای پنج شنبه و یکشنبه برپا شود.
ارسال دیدگاه
ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
