قبولی با تک ماده؛ نمره استان در ماندگاری گردشگران
نویسنده : اسدی
افشره
با این که هیچ گونه آماری از درآمد گردشگری استان وجود ندارد که این امر به تنهایی نقص بزرگی برای گردشگری استان به شمار می آید اما بر اساس مدارک مشهود که شامل وضعیت اشغال پذیری هتل ها و مراکز اقامت گردشگری است، سهم استان از درآمد گردشگری کشور رقمی اندک و ناچیز است، با این که گفته می شود سال گذشته ماندگاری مسافر در استان افزایش داشته اما این به معنای جذب گردشگران اقتصادی نبوده است و مشکلات در این بخش همچنان ادامه دارد. ظرفیت های مغفول این بخش، مناطق بکر و دیدنی استان است و 20 میلیون مسافری که فقط از این استان عبور می کنند.
چقدر در ماندگاری گردشگران در استان موفق بوده ایم؟ سهم استان از درآمد گردشگری کشور چقدر است؟ آیا بسترها و زیر ساخت های لازم برای افزایش درآمد گردشگری فراهم شده است؟ چه راهکاری برای رشد محور توسعه استان ارائه شده است؟ لازمه پاسخ به این سوال ها دانستن وضعیت اعتباری استان و تصمیم گیری هایی است که برای این بخش انجام می شود.
درباره شرایط اعتباری این بخش باید گفت آن طور که از اخبار منتشر شده از سوی دستگاه های متولی بر می آید در سال های گذشته اعتبار محور توسعه استان در وضعیت مناسبی به سر نمی برد به نحوی که تنها 1.5 درصد از اعتبارات استان هر سال به گردشگری اختصاص می یابد که این رقم با نیازهای استان فاصله دارد و این امر موجب شده بسیاری از پروژه های گردشگری استان بلاتکلیف بماند و طرح ها و برنامه های مختلف در این بخش اجرایی نشود.
طی دهه گذشته و به ویژه سال های اخیر بخش کمی از اعتبارات به این سمت سوق پیدا کرده است به نحوی که بر اساس اخبار منتشر شده از سوی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری خراسان شمالی در سال 94 تنها 216 میلیون تومان اعتبار داشته است که این رقم صرفا پاسخ گوی برگزاری بازارچه و نمایشگاه صنایع دستی در باباامان بوده است و هیچ اعتباری برای پرداختن به بسترها و توسعه گردشگری در استان باقی نمانده است. به روشنی مشخص است که توسعه این بخش در استان نیازمند نگاه ویژه مسئولان استان برای اختصاص اعتبارات لازم است تا بخشی از برنامه های این بخش مانند حضور در نمایشگاه ها، معرفی استان و تأمین زیرساخت ها اجرایی شود.تصمیم گیری ها و گسترش فرهنگ گردشگری از دیگر مشکلاتی است که گفته می شود محور دوم توسعه استان را احاطه کرده است، به نحوی که این مشکلات موجب کاهش ورود گردشگر اقتصادی به استان شده است.
ماندگاری مسافر در استان موضوع دیگری است که بر اساس گفته هتل داران چندان در آن موفق نبوده ایم و به گونهای با تک ماده قبول شده ایم.
مشکلات متعدد این بخش در حالی است که گردشگری یکی از ظرفیت های کسب درآمد در استان است و این ظرفیت هم به دلیل برخوردار بودن استان از مناطق مختلف تاریخی و طبیعی است که عاملی برای جذب گردشگران است. ظرفیت های گردشگری استان برجسته و غیر قابل انکار است، بنابراین با توجه به مطالب ذکر شده گردشگری استان ظرفیت مغفول مانده به دلیل اعتبارات است.
یک کارشناس گردشگری با بیان این که نظام جامع آماری ما مشکل دارد، می گوید: این نقص بزرگ موجب شده نتوانیم درصد جذب گردشگر اقتصادی به استان را تخمین بزنیم.
«کمالی» با بیان این که همه جا از این که گردشگری محور دوم توسعه استان است سخن گفته می شود اما به درستی به آن عمل نمی شود، اظهارمی دارد: تا مادامی که نگاه مان به گردشگری اقتصادی نباشد نمی توانیم برنامه ریزی جامع و مدونی برای گردشگری استان داشته باشیم.
وی نگاه متفاوت به حوزه گردشگری و جابجایی مدیران را از دلایل بی توجهی به گردشگری اقتصادی ذکر و عنوان می کند: با این که گردشگری موضوعی عام و مربوط به تمام دستگاه هاست ولی این وظیفه تنها بر دوش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گذاشته شده و همکاری های لازم در این باره انجام نمی شود.
وی جذب گردشگر را نیازمند بسترسازی های بزرگ و عمده می داند و می گوید: ایجاد چند آلاچیق چاره گردشگری استان نیست بلکه باید به ضریب اشغال هتل های استان و افزودن به واحدهای اقامتی توجه کرد.
وی با بیان این که امسال ورود گردشگر خارجی به استان نسبت به سال گذشته کاهش داشته است، می افزاید: نبود بسترها به دلایل گوناگون عامل عمده این کاهش است.
وی به اعتبارات گردشگری دیگر دستگاه ها اشاره می کند و ابراز می دارد: با این که سایر دستگاه ها دارای اعتبارات گردشگری هستند اما هیچگاه در این زمینه هزینه و کمکی نمی کنند.
وی با بیان این که مشکلات اعتباری باید از طریق تقویت سمن ها و بخش خصوصی جبران شود، خاطرنشان می کند: در تخصیص اعتبارات گردشگری هماهنگی وجود ندارد و این موجب شده است که 90 درصد پروژه های گردشگری استان با مشکل نگهداری مواجه باشند.
وی با بیان این که بجنورد کمترین تخصیص ها در حوزه گردشگری را دارد، ادامه می دهد: 108 اثر باستانی مطالعه نشده در بجنورد و مسیر جاده آسیایی وجود دارد که می تواند به عنوان یک سایت باز باستان شناسی و توریستی باشد اما اعتبارات اندک این حوزه هم در جای دیگری هزینه می شود که مورد توجه گردشگران نیست.
بر اساس خبر منتشر شده در خرداد ماه سال جاری در روزنامه خراسان شمالی، دولت حتی یک ریال از تعهدات خود در سفر رهبر معظم انقلاب به خراسان شمالی را در رابطه با مصوبات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پرداخت نکرده است. این خبری است که رئیس سازمان برنامه و بودجه استان آن را اعلام کرده است.
در این خبر آمده است «در این سفر با برکت، اعتبار مصوب برای پروژه های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی 113 میلیارد ریال بود که قرار بود 85 میلیارد ریال آن از اعتبارات ملی و منابع داخلی و 28 میلیارد ریال نیز از طریق معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری تأمین شود، با این حال، تاکنون حتی یک ریال از این منابع تأمین نشده است و با وجود این که از این بخش از اعتبارات ردیف سفر رهبری سهمی نداشت، اما 57 میلیارد ریال از این محل به شکل صددرصد برای پروژه های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی تخصیص یافت.»
«عربی» معاون برنامه و بودجه سازمان برنامه و بودجه خراسان شمالی هم درباره نبود آمار از درآمد گردشگری استان می گوید: بر آورد این آمار باید از سوی دستگاه متولی انجام شود که کار دشواری هم نیست.
وی ادامه می دهد: برای برآورد سهم استان از درآمد گردشگری باید اقامت در هتل ها و میهمان پذیر ها را در نظر گرفت و نمی توان به مسافرانی که در پارک ها اقامت می کنند برای این آمار استناد کرد و وضعیت هتل های استان وضعیت درآمد گردشگری استان را به خوبی نشان می دهد.«صادقی» مدیر هتل نگین بجنورد با بیان این که سطح اشغال هتل در سال جاری نزدیک به صفر است، می گوید: سال گذشته سطح اشغال هتل تنها 11 درصد بوده است که این رقم توجیه اقتصادی ندارد.
وی با بیان این که مسافران استان بیشتر عبوری هستند و ماندگاری مسافر در استان کم است، اظهارمی دارد: معرفی مکان های گردشگری و ظرفیت های گردشگری استان باید انجام شود تا مسافران ماندگاری بیشتری در استان داشته باشند.
وی با بیان این که وضعیت اقامت مسافران خارجی نسبت به سال گذشته بهتر بوده است، ادامه می دهد: با این حال با گذشت 3 ماه از سال تعداد اندکی مسافر در هتل اقامت داشته اند که این آمار نزدیک به صفر است.
با وجود مشکلاتی که از سوی کارشناسان و برخی مسئولان درباره وضعیت گردشگری و اعتباری استان مطرح می شود مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی اما حرف های دیگری دارد. این مسئول با بیان این که برآوردی از سهم استان از درآمد گردشگری وجود ندارد، می گوید: با این که آماری از وضعیت اقتصادی گردشگری در استان وجود ندارد اما سهم استان از درآمد گردشگری کشور بسیار بالاست.
وی با بیان این که 63 پروژه و کارگاه در حوزه تأمین زیرساخت ها در حال انجام است، ابرازمی دارد: گردشگری تابع مؤلفه های زیادی از جمله هتلینگ، راه های دسترسی زمینی، هوایی و دریایی است که پروژه های هتلینگ و راه های استان تا پایان سال 96 و 97 به اتمام می رسند.
وی با اشاره به مشکل سنبل کاری که در گذشته وجود داشته است، اظهارمی دارد: دو برنامه را همزمان انجام می دهیم، اول جبران عقب ماندگی گذشته و دیگری کاهش فاصله با استان های دیگر است.
وی با بیان این که تنها 1.5 درصد از اعتبارات استان به گردشگری اختصاص دارد عنوان می کند: این رقم با انتظارات مردم و مسئولان همخوانی ندارد.
وی ادامه می دهد: اعتبارات سفر رهبری مصوب شده برای گردشگری استان 8 میلیارد و 500 میلیون تومان است که از سال 92 تاکنون 6 میلیارد تومان آن به استان تخصیص یافته است.
همان طور که مشخص است صنعت گردشگری استان دچار ابهامات و سوالات متعددی است که پاسخ درستی برای آن ها وجود ندارد و پاسخ های احتمالی هم دارای تناقض های واضح و آشکاری است که نیاز به بررسی و تأمل دارد، ابهامات و تناقض های موجود در حالی است که توسعه محور دوم توسعه استان نیاز مبرمی به شفاف سازی و اطلاعات آماری درست دارد.