با وجود تمام ظرفیت ها و فرصت های ناب موجود در بخش زنبورداری و تولید عسل در اسفراین، فعالان این عرصه با مشکلات و کمبودهای جدی مواجه هستند.اسفراینی که به ادعای متولیان امر سهم 75 درصدی در تولید عسل را با تصاحب 70 درصدی شمار کلنی های زنبور عسل به خود اختصاص داده است با کاستی هایی چون نبود مجال برند سازی یا صنعت بسته بندی مرتبط با آن رو به رو است که این ها خود مقدمه ای برای ایجاد چالش های دیگر در مسیر زنبوردارانی است که کامشان از نبود زیرساخت های متناسب با حرفه زنبورداری و تولید عسل تلخ است.
در خراسان شمالی هزار و 760 نفر به عنوان زنبوردار حرفه ای فعالیت می کنند که هزار و 16 نفر آن ها در اسفراین هستند به طوری که بیش از 115 هزار کلنی زنبور عسل در اسفراین وجود دارد و بیش از هزار تن عسل تولید می شود.
اسفراین در حقیقت می تواند لقب قطب تولید عسل شمال شرق کشور را به خود اختصاص دهد. دهستان های رویین، بام و میلانلو و ارتفاعات شاه جهان از مهم ترین نقاطی هستند که در آن ها تولید عسل و زنبورداری متمرکز تر از دیگر نقاط است.یکی از زنبورداران اهل رویین اسفراین که تابستان امسال میزبان جشنواره محلی عسل بود می گوید: نبود صنعت بسته بندی و مشکلات در مسیر برندسازی برای عسل منطقه رویین مهم ترین و شاخص ترین مشکل موجود در بخش تولید عسل است.
«شاعری» با اشاره به این که شاهد وجود دلالان حرفه ای در مسیر خرید، فروش و عرضه عسل هستیم اضافه می کند: این امر باعث شده است تا شماری از آنان که در طلب سودهای هنگفت هستند با هزینه های ناچیز و فارغ از زحمتی که برای تولید یک کیلو عسل کشیده می شود، اقدام به خرید عسل فله ای کنند و آن را در دیگر شهرستان ها به ویژه مشهد و استان های شمالی کشور به صورت بسته بندی با قیمت های بیشتر بفروشند.
وی با اشاره به این که سود اصلی تولید عسل به دلیل نبود زیرساخت های مناسب توسعه ای برای این محصول در جیب دلالان ریخته می شود، تصریح می کند: متولیان، مسئولان و مدیران که در بخش های مرتبط صاحب مسئولیت هستند برای حل موانع موجود گام بردارند.
دیگر زنبوردار اهل دهستان میلانلو که تمایلی به ذکر نام خود در گزارش ندارد می گوید: نبود تسهیلات با نرخ های پایین و بازپرداخت طولانی مدت یکی از مشکلاتی است که توسعه زنبورداری را برای اهالی این حرفه در روستاها غیر قابل توجیه اقتصادی کرده است.
وی با اشاره به این که دلالان عسل های تولیدی این شهرستان را فله ای خریداری می کنند و بعد با یک تغییر کوچک و بسته بندی ساده آن را گاه تا 3 برابر قیمت و شاید هم بیشتر به فروش می رسانند می افزاید: فروش عسل بسته بندی برای بسیاری از زنبورداران ممکن نیست چرا که به واسطه نبود زیرساخت های بسته بندی و شرکت های مرتبط بازاریابی و توسعه فروش با مقصدهای عرضه یا بازارهای طالب عسل آشنایی ندارند.وی تصریح می کند: نبود صنعت بسته بندی، مشکلات برند سازی و فله فروشی عسل و وجود آشکار دلالان حرفه ای فروش و عرضه عسل مهم ترین چالش هایی است که پیش روی زنبوردارانی قرار دارد که چشم به فروش عسل برای گذران زندگی و معیشت خویش دارند.
دیگر زنبوردار اسفراینی با اشاره به این که کیفیت عسل اسفراین منحصر به فرد است می گوید: بسیاری از افراد عسل مناطق رویین و میلانلوی اسفراین را در کشور می شناسند و این عسل به عنوان عسل با کیفیت عالی شناخته می شود اما خبری از برندسازی و بسته بندی حرفه ای نیست که تحقق این نیازها برای زنبورداران و تولید عسل نیازمند پشتوانه اقتصادی و پرداخت تسهیلات است.
«شکوهی» با تاکید بر این که تسهیلاتی برای رونق زنبورداری پرداخت نمی شود اضافه می کند: شماری از زنبورداران به دلیل این که با فروش فله ای به سود نمی رسند یا برای آنان توجیه اقتصادی ندارد، به جای افزایش قیمت و تضمین کیفیت فقط به دنبال افزایش میزان تولید هستند که این خود برندسازی عسل منطقه را با چالش هایی رو به رو می کند.
وی تاکید می کند: اگر صنعت تکمیلی مرتبط با بخش زنبورداری در اسفراین راه اندازی شود بخش مهمی از مسئله های فراروی زنبورداران برطرف می شود.
در این باره مدیر جهاد کشاورزی اسفراین با اشاره به این که هزار و 16 زنبوردار در اسفراین عهده دار مدیریت 115 هزار و 490 کلنی زنبور عسل هستند می گوید: اسفراین با تولید سالانه هزار و 404 تن عسل سهم 75 درصدی تولید عسل استان را به خود اختصاص داده است و 70 درصد کلنی های زنبور عسل استان در اسفراین وجود دارد.
«عاقبتی» با اشاره به جایگاه منحصر به فرد اسفراین در تولید عسل استان از عنوان نخست اسفراین در سطح استان های خراسان سخن به میان می آورد و اضافه می کند: 2 شرکت تعاونی در زمینه زنبورداری در اسفراین به ثبت رسیده اند.وی با اشاره به این که نبود صنایع بسته بندی و فروش فله ای عسل از مهم ترین مشکلات پیش روی زنبورداران اسفراینی است اضافه می کند: ضرورت برند سازی عسل اسفراین و مناطق آن احساس می شود و کمبود تسهیلات برای پرداخت به زنبورداران و ایجاد محدودیت هایی برای کوچ زنبورداران به شهرهای شمالی برای تغذیه زنبورهای عسل از دیگر مسائلی است که زنبورداران اسفراینی با آن دست و پنجه نرم می کنند.
«عاقبتی» با اشاره به این که ظرفیت مراتع اسفراین مجال توسعه زنبورداری را به صورت افقی با افزایش کندوها نخواهد داشت می گوید: اصلاح نژاد می تواند راهی برای افزایش تولید و ارتقای کیفیت عسل در اسفراین باشد که از آن به عنوان توسعه عمودی یاد می شود.
وی با اشاره به صدور مجوز برای صنعت بسته بندی عسل در این شهرستان با پرداخت تسهیلات به متقاضی تصریح می کند: جواز فعالیت برای این متقاضی صادر شده است و مسیر راه اندازی این صنعت مرتبط با بسته بندی عسل در مسیر نصب تجهیزات با پیشرفت 80 درصدی رو به رو است که پس از بهره برداری ظرفیت بسته بندی سالانه 300 تنی عسل را دارد.فرماندار اسفراین هم فروش فله ای را عامل ارزش افزوده پایین عسل تولیدی شهرستان می داند و بر ضرورت توجه به توسعه زیرساخت های مرتبط با بسته بندی عسل و صنایع تبدیلی مرتبط با آن تاکید می کند و می گوید: باید این مهم در دستور کار جهاد کشاورزی قرار گیرد تا شاهد ارتقای ارزش افزوده عسل تولیدی شهرستان به نفع زنبورداران منطقه باشیم.
«نوروزی» توجه به ظرفیت های بومی و محلی را یکی از محورهای توجه به تقویت اقتصاد مقاومتی بر می شمرد و می افزاید: صنایع مرتبط با بسته بندی این محصول تولیدی شهرستان می تواند منجر به ایجاد اشتغال و تقویت اقتصاد زنبورداران شود که کارهایی از سوی جهاد کشاورزی شهرستان انجام شده است و در آینده ای نزدیک به ثمر خواهد نشست.