نجاهی
صنایع دستی و بافندگی در روستاهای جرگلان سابقه ای دیرینه دارد و بیشتر دختران ترکمن در کنار مادران شان از کودکی با نخ های رنگی و گره زدن تار و پود برای کمک به معیشت خانواده آشنا می شوند، فرش، قالیچه و پشتی می بافند و این حرفه را میراث بانوان این سرزمین می دانند. ساعت های طولانی پشت دار قالی نشستن و خیره شدن به نخ ها و نقش های ریز و درشت طاقت فرساست اما هستند کسانی که از این راه نان بر سر سفره های شان می برند و چاره ای جز گره زدن ندارند.
در تعداد زیادی از منازل اهالی جرگلان بساط قالی بافی و پشتی بافی به راه است و این ظرفیت بزرگ با توجه به توانمندی و نیروی انسانی می تواند در کاهش محرومیت ها و مشکلات منطقه موثر باشد اما با در نظر گرفتن مشقت و سختی های این حرفه متاسفانه درآمد ناچیزی نصیب فعالان این حوزه می شود و با مشکلاتی مواجه هستند و گره روی گره مشکلات تولید صنایع دستی در سرزمین ابریشم زده شده است. از نقش های قالی بافان و تولیدکنندگان صنایع دستی، چیزی عاید آن ها نمی شود و نقش های شان نقش بر آب شده است.
«مرادی»، یکی از بانوان جرگلانی که بیش از ۳۰ سال پشتی ترکمن بافته و حالا با چشمانی کم سو و انگشتانی خسته و البته هنرمندانه قالی می بافد، می گوید: دختران در سنین پایین در کنار مادران شان قالی بافی و ساخت صنایع دستی را یاد می گیرند تا در آینده، این هنر کهن برای شان درآمد داشته باشد و کمک خرج خانواده خود شوند.
او به قالی که با دخترش می بافد اشاره می کند و می افزاید: برای بافت فرش، پشتی و در مجموع صنایع دستی زمان بسیار زیادی صرف می شود و درآمد حاصل از آن با مدت صرف شده همخوانی ندارد.به گفته او، مواد اولیه پشتی و فرش را می توان خرید یا از کسی که بعد از اتمام فرش قرار است آن را بخرد، گرفت، اما در بیشتر مواقع بعد از اتمام فرش واسطه ها آن را می خرند.
او به حمایت نکردن مسئولان از بافندگان اشاره می کند و بیمه بافندگان را نیز مهم می داند و می گوید: بافندگی کار بسیار مشکلی است و بعد از چند سال بافندگان در میان سالی با مشکلات عدیده ای مواجه می شوند و در آستانه پیری عملاً توان بافندگی ندارند و از این رو مقوله بیمه و بازنشستگی می تواند به حل این مسئله کمک بزرگی کند.
یکی دیگر از بافندگان اظهارمی کند: بافت فرش، پشتی، قالی و قالیچه در روستاهای جرگلان هنوز هم رایج است ولی فعالان این حوزه توقع دارند مسئولان با در نظر گرفتن مسائل اقتصادی برای تامین مواد اولیه و رونق بازار فروش اقدام کنند.«سرفراز» هم از درآمد ناچیز این حرفه گلایه مند است و خواستار ایجاد زمینه برای جذب خریدار و حتی گردشگر می شود.به گفته او، ایجاد یک بازارچه صنایع دستی برای عرضه محصولات و حضور خریداران و حذف واسطه ها موثر است.
در این خصوص، بخشدار جرگلان از آغاز پروژه احداث مجتمع بافت و نمایشگاه فرش در روستای دویدوخ که به عنوان پایتخت فرش ابریشم دنیا شناخته می شود، خبر می دهد و می افزاید: در این مجتمع شرایط برای بافندگان فرش و همچنین عرضه و نمایش محصولات فراهم می شود.«نجاهی» همچنین به آغاز عملیات ایجاد بازارچه محلی در شهر یکه صعود که زمینه حضور خریداران و عرضه تولیدات و توانمندی های افراد بومی را فراهم می آورد، اشاره می کند.مدیرعامل اتحادیه صنایع دستی خراسان شمالی هم با اشاره به این که وضعیت صنعت گران متاثر از بازار است، اظهار می کند: تجار منتظر فعالیت دولت آینده هستند که دیدگاهش به صنعت فرش چگونه است.
«ایزانلو» در نگاه بلندمدت از تاثیرات کرونا بر صنعت فرش سخن می گوید و اظهار می کند: با این وجود فعالان صنعت فرش به فعالیت و تولید در این حرفه مشغول هستند.
وی به کاربرد کم پشتی ترکمن با توجه به تغییر در شیوه زندگی اشاره و تصریح می کند: هر چند مصرف داخلی آن کم است اما صادرات آن به کشورهای پاکستان، هندوستان و چین صورت می گیرد. وی لازمه برطرف کردن مشکل درآمد ناچیز و فروش اندک را حمایت های دولتی بیان و اضافه می کند: تسهیلات کم بهره و فراهم کردن بازارهای فروش در این زمینه راهگشاست.«ایزانلو» به تسهیلاتی که از سوی اتحادیه صنایع دستی در اختیار صنعت گران قرار می گیرد، اشاره می کند و می افزاید: به نظر می رسد فعالان در عرصه پشتی ترکمن می توانند با بافت قالیچه های یک رو و دوروی ابریشم و... فعالیت خود را رونق ببخشند.